Auteur
Blogpost:
cornelisvanzweeden
Drina: Het Vergeten Prespa Meer
Het vereist moed om bij Slangeneiland het Meer van Prespa in te waden. Het wemelt er van de waterslangen. Maar Drina, hoofdpersonage in mijn gelijknamige boek, kreeg ook te maken met patrouilleboten van de grenspolitie.
Nadat ze een opdracht van de Servische spionagedienst had verknald, liep ze het risico in de koelkast te eindigen — of erger. Ze moest het land ontvluchten, maar de landsgrenzen werden goed bewaakt. Haar enige optie was naar Griekenland te zwemmen. Ze begon bij Slangeneiland, niet ver van Griekenland en Albanië, die ook elk een stukje van het meer bezaten.
Het eiland was klein maar curieus hoog, alsof het uit het water was getild. De vegetatie was weelderig en er waren zo veel schildpadden dat ze haast niet kon vermijden erop te stappen.
Tegenwoordig wordt het eiland slechts door een enkeling bezocht, maar vroeger woonden er Romeinen. De ruïnes van hun huizen en een viertal kerkjes zijn nog steeds zichtbaar.
Het meer is schitterend en miljoenen jaren oud — een der oudste ter wereld. Het water verdwijnt in een poreus bergmassief en vindt zijn weg naar een dertigtal bronnen die het lagergelegen Meer van Ohrid voeden.
Niemand gaat ooit naar het Prespa Meer, Nederlanders al helemaal niet. Ze gaan naar Ohrid, waar ze zich naast de Byzantijnse kerkjes en Ottomaanse huizen aan iets kunnen vergapen wat zelfs in het vaderland niet bestaat: een standbeeld van de schrijver A. Den Doolaard.
Ik ben talloze keren bij het Prespa Meer geweest. Het is even mooi als het buurmeer, en heeft ook een rijke historie, die evenwel minder zichtbaar is.
Na de Eerste Wereldoorlog vluchtten ‘Zwarte Zee Grieken’ naar de streek, om aan een genocidale Kemal Atatürk te ontkomen. Velen vestigden zich in de Griekse dorpen aan het meer.
Een kwart eeuw later, tijdens de Griekse burgeroorlog, werden communisten bijna letterlijk het meer ingedreven. Elders in Noord-Griekenland werden tienduizenden Macedonisch sprekende Grieken naar Joegoslavië gedeporteerd.
In 1991 splitste Macedonië zich van Joegoslavië af, tot ergernis van de Grieken. Voor hen was er maar één Macedonië, en dat lag in Griekenland. Wat volgde op de Macedonische onafhankelijkheidsverklaring, was een dertig jaar durend conflict dat onoplosbaar leek.
Zodra je de grens met Griekenland overreed, stuitte je op een bord met de woorden: Welkom in de Hellenistische Democratie. Maar dat welkom gold niet voor etnische Macedoniërs uit het nieuwe buurland. Een vriend vertelde mij: “Wij gingen altijd in Thessaloníki naar het strand. Dat kon plotseling niet meer. De ruiten van je auto werden ingeslagen, de nummerplaat eraf getrokken.”
Zelfs etnische Macedoniërs die hun hele leven aan de Griekse kant van grens hadden gewoond, werden niet gespaard. Ze werden op straat gemolesteerd, soms voor de ogen van de politie, mochten hun eigen taal niet meer spreken, konden hun pasgeboren kinderen geen Macedonische naam meer geven.
Aan het conflict kwam pas een einde in 2018, toen de leiders van beide landen een akkoord tekenden dat er een eind aan maakte. De overeenkomst is genoemd naar de plaats waar de handtekeningen werden gezet: Prespa.
