Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×

Blogpost: AlbertGomperts

Kopfkino is het doel, vertellen het middel

Het adagium 'Show, don't tell' is een grof en gemakzuchtig cliché, begrijpen we uit de blog van Suzanne Esther. Ik ben het met haar eens, en ik doe er nog een schepje bovenop; de tegenstelling 'Show, don't tell' klopt niet, omdat ze indruist tegen de logica.
Neem de uitspraak: “Vlieg, en neem geen aanloop”. Hier is duidelijk dat vliegen het doel is, en de aanloop het middel. Die uitspraak is even onlogisch, want zonder de aanloop kom je niet van de grond.

Dat gebrek aan logica geldt ook voor het verplichtende 'show'. Een tekst toont helemaal niet, dat gebeurt in het hoofd van de lezer. Lukt het de schrijver een inwendige film achter onze ogen te projecteren, dan ontstaat 'Kopfkino', oftewel 'Breinbios'. Daar zijn woorden voor nodig, die op de juiste manier achter elkaar gezet een aanloop vormen die de uiteindelijke beeldervaring bij de lezer opwekken. 'Show, don't tell' zou dus eigenlijk moeten luiden: 'Vertellen is het middel en tonen het doel'.

Verder onderschrijf ik de opmerking van Esther dat tonen een gedeelde werkelijkheid vereist, en het najagen ervan beperkend werkt. Wanneer tonen enkel nog het doel is, zijn alle onderwerpen die niet tot breed gedeelde kennis en ervaring behoren taboe.
Het is eenvoudig om via woorden een bloemenboeket tot 'Kopfkino' om te zetten, maar hoe schrijf je een verhaal over een wetenschapper die worstelt met de ontwikkeling van de kwantumcomputer? Gewoon niet aan beginnen, zal een redacteur van een uitgeverij die boeken wil verkopen zeggen. Of je beperken tot romantic interest (de geleerde heeft een affaire met zijn Phd studente) en een snufje geweld (de geleerde raakt zo gefrustreerd dat hij het koelvat dat de computer op nul graden Kelvin moet houden kapot slaat). Maar vermijdt enig vertellen over fysica. 'Nul graden Kelvin'? Een streep erdoor! Het resultaat is inderdaad breinbios voor de massa, de zoveelste Jurassic Park.

“Elk jaar, op de eerste februari, Sint Trifon's dag, is er bijzondere opwinding op het landgoed van mevrouw Zavzyatov, de weduwe van Trifon Lvovitch, de overleden regent van het district”. Zo begint Tsjechow zijn verhaal de Weduwe van de Regent. Wordt hier iets getoond? Ontstaat er breinbios? Dit is de aanloop die de auteur nodig heeft om straks te kunnen vliegen. Hij vertelt, en dat vertellen is simpelweg nodig. Gelukkig had Tsjechow geen redacteur die met rode kruizen alinea's om zeep hielp.
A.G.


Reacties op: Kopfkino is het doel, vertellen het middel