Auteur
Blogpost:
Suzanna Esther
Show don't tell
Mijn vertaling van deze Engelstalige schrijfmethode, die de laatste jaren standaard geroepen wordt door veel schrijfcoaches is: Laat de lezer ervaren en vertel zo min mogelijk.
Nou begrijp ik de insteek heel goed. Toch is het een onzinnige opdracht.Je kunt als schrijver geen verhaal ‘vertellen’ zonder te vertellen. Dat je als schrijver zoveel mogelijk middelen uit de kast trekt om bepaalde emoties voelbaar te maken is logisch.
De meeste lezers zijn slim. Dat word je namelijk van veel lezen. Alles tot in den treuren uitschrijven is nergens voor nodig. Toch is het een heel fijn lijntje tussen minimalisme en overdadigheid.
De trend - ja, het is al een aantal jaren een trend - kan ook zorgen voor een zekere taalarmoede. Er wordt uitgegaan dat de lezer veel zelf kan invullen en zelfs hetzelfde referentiekader heeft als de schrijver. Zo is proza, ontdaan van welke beschrijving dan ook, niet voor iedereen fijn om te lezen. Show, don’t tell is wat mij betreft een tendens die -als iedereen het nastreeft- de diversiteit in ‘het schrijven’ limiteerd tot één stijl, die niet voor iedereen toegankelijk is.
Het is misschien heel simpel op te lossen door een Nederlandstalige variant.
Iets als ‘Zorg dat je lezer meevoelt en niet meekijkt van een afstand’. Ook dat is dan weer een limiet en als in schrijversland voorwaarden een te grote rol gaan spelen dan krijg je één pot nat.
Ik stond net in de boekhandel en bladerde een paar bestsellers door. Van een willekeurige bladzijde schrok ik, want ik moest constateren dat ook ik sluipenderwijs word aangestoken door het ‘dogma show don’t tell’. Korte afgebeten zinnen vulden een hele pagina. Er was geen lol aan. Spannend was het wel want ik wilde doorlezen.
Is dat het enige wat schrijvers tegenwoordig moeten kunnen? Een truukje uithalen zodat de lezer door wil lezen met de hoop dat er ergens in het boek mooi taalgebruik voorbij komt?
In mijn ruwe draft van de Stem had ik eerst een verteller geschreven. Een beetje in de stijl van W. Somerset Maugham. In de eerste redactieronde van een onafhankelijke redactrice was de eerste opmerking: ‘Oubollige stijl. Herschrijf alles! Met een groot kruis door het eerste hoofdstuk. Zij had wel meer kruizen gezet door meerdere hoofdstukken maar dat heb ik (gelukkig) allemaal (uiteindelijk) genegeerd.
Taal leeft. Ik zeg niet dat wat honderd jaar geleden ‘IN’ was, nu nog zo gedaan moet worden. Toch moeten schrijvers niet gedwongen worden te voldoen aan voorwaarden. Het ‘dwingende Show don’t tell’ doet dat. Het is een kunstje.
Lees verder op mijn site
