Kleine, verstilde roman beeldt het conflict uit tussen twee manieren van leven die niet samengaan. Aan de ene kant staat de ingenieur van de suikerfabriek, Willem Bake, een aardige, hardwerkende man uit Europa die vooral naar de toekomst kijkt en die vooruit wil komen in de wereld. Aan de andere kant staat Si-Bengkok, een mismaakte Javaanse jongen die mensen en dieren betovert met zijn fluitspel. Hij herinnert Bake aan iets dat hij diep in zijn hart wel weet, maar dat in zijn hardwerkende bestaan steeds meer op de achtergrond raakt: dat hij door in de toekomst te leven onherroepelijk iets kwijtraakt wat voor geen geld te koop is. De twee sluiten een noodlottige vriendschap. Het verhaal speelt zich af in de tijd van het Nederlands koloniaal bestuur, tegen het prachtige decor van oud-Java. Het boek is ook te lezen als een politieke roman die op een genuanceerde manier het Nederlands kolonialisme veroordeelt. Orpheus in de dessa geldt als een van de hoogtepunten van de Nederlandse literatuur.
