Wetenschappers en avonturiers, een zeer persoonlijke inkijk

De door mij gelezen versie van ‘Venus achterna’ door Andrea Wulf is een in 2023 gedrukte uitgave, het is eerder in 2012 verschenen. De uitgave van 2023 is een naar het Nederlands vertaalde hardcover uitgave met zwart-wit illustraties en in het midden een aantal gekleurde illustraties. Ik heb eerder ‘De uitvinder van de natuur’ van haar gelezen, een heerlijk boek over de onwaarschijnlijke avonturier en wetenschapper Alexander von Humboldt, ook ‘Magnificent Rebels’ staat hoog op mijn ‘to-read’ lijst.
Dit boek is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in historie, astronomie en onverwachte avonturiers. Het gaat over de reizen die astronomen ondernamen naar verre en niet eerder bereisde oorden om waarnemingen te kunnen doen van de passage van Venus tussen de aarde en de zon. Met metingen en waarnemingen van deze passage wilden de astronomen de grote van het zonnestelsel berekenen. Een eerste stap naar internationale wetenschappelijke samenwerking ontstond.
Andrea Wulf schetst de reizen van de 18e eeuwse wetenschappers op zodanige manier dat je het kraken van de rijtuigen en de schepen hoort, de geuren van de omgeving ruikt en meevoelt met de tegenslagen en successen. Het boek leest als een avonturenroman waarbij je weet dat het gebaseerd is op degelijk historisch onderzoek. De personen in ‘Venus achterna’ zijn geen feitelijk omschreven wetenschappers maar worden mensen. Wulf geeft ze diepte en vorm, emoties, karakter en temperament vormen door de zinnen tastbare en werkelijke mensen. Ook de omgeving en situaties worden voelbaar, het kraken van het ijs in Siberië, de drukkende hitte van de eilanden in de Indische Oceaan. Andrea Wulf heeft mij als lezer naar deze plek en ook naar de tijd verplaatst, je bent in de tijd, op de plaats naast de personen aanwezig bij de gebeurtenissen.
Niet alleen leest het als een avonturenroman, de wetenschap dat de beschreven gebeurtenissen werkelijk gebeurd zijn maakt het boek nog ‘fantastischer’ en prikkelt mij tot meer en meer willen weten over de tijd en omstandigheden. De internationale relaties die worden weergegeven geven inzicht in de verspreiding van ideeën en kennis. Tegelijkertijd blijft Andrea Wulf de historische situatie schetsen, geschreven boodschappen, bijvoorbeeld, verplaatsten zich over land en zee en namen de tijd die ze nodig hadden. Voor de personen in de omschreven situatie niets nieuws, men had geen andere verwachtingen hierover.