Recensie Pastorale 1943

Voor mij is dit oer nederlands en daarnaast tekenend voor het egocentrische aspect der menselijke natuur, op het nagelbijtende af.

Zo. De eerste klap is een daalder waard, zo lijkt wel mijn openingszin.....:-)

Op een filmische wijze treffen we een dorp in oorlogstijd, met een kleinschalig verzet en een boerderij met het wel en wee van een diversiteit aan onderduikers. Iedereen doet wat hij denkt dat hij/zij moet doen, alleen met een andere beweegreden en agenda.
Het leven lijkt gewoon te kabbelen, en zo heel veel is er niet aan de hand, tot er door een enkele gemaakte keuze zaken escaleren. Op heel amateuristische maar edoch realistische droge wijze worden er counteracties verzonnen.
Werkelijk alle acties zijn niet gestoeld op een harde waarheid, een duidelijke visie of een duidelijk begrenst moraal. Zoals het leven zich voordoet worden er besluiten genomen die beïnvloed zijn door menselijke aspecten en belangen, daarbij het originele doel en idee nog wel eens uit het oog verliezend.
Alhoewel op de achtergrond van dit verhaal de werkelijke gruwelijkheden van de oorlog wel doorschemeren is dit niet waar de schijnwerper op staat; veel meer zijn het de gebeurtenissen die dichter bij onze mogelijke dagelijkse scenario's liggen, misschien lijkt het niet even ingrijpend maar onder de dekmantel van het gewone dagelijks leven gebeurd genoeg om menig overdenking betreffende de mensen dicht om ons heen te doen.

De lijn tussen waar sympathie ligt en lijkt wordt zelfs nog versterkt omdat ik als lezer in het laatste stuk tot vele bladzijden Duits lezen "gedwongen" wordt teneinde de afronding van dit verhaal te bereiken.
Ook al lees ik nooit in het Duits werk ik mij toch redelijk makkelijk door deze bladzijden heen, verplaats ik mij in figuranten waar niet mijn voorkeur ligt..... omdat ik over nederlandse helden denk te lezen???

Waar ik de laatste tijd, met het ouder worden en plaats geven aan dagelijkse belevingen, steeds meer mee bezig ben, raakt mij in dit boek:
ooit dacht ik dat iedereen een principieel moraal had, en daar voor stond, wist waarmee hij bezig was in zijn/haar leven.
Al meer en meer neig ik naar de gedachte dat iedereen doet wat hij denkt te moeten doen, en veelal instant keuzes maakt, veel al een afweging van persoonlijke baten dan een vooruit bepaald moraal. Ik kijk niet meer op tegen veel maatschappelijk belangrijk geachte aspecten; iedereen "klooit" wat aan en de een valt op een wat prettiger plekje dan de ander, waarbij de mate van inzet en klooien - in wisselende verhoudingen - wel van invloed kunnen zijn.
Mensen...... zoals ook in dit boek.... ach, soms wel triest hoe banaal het lijkt.
Heerlijk boek, achter zijn beschouwende eenvoud razend knap complex.