Rembrandt in Warschau

Op 22 oktober 1994 krijgt het Koninklijk museum in Warschau 2 schilderijen van Rembrandt van Rijn, ‘Meisje in een schilderijlijst’ en Geleerde aan zijn lessenaar’. In het boek Het meisje en de geleerde van Gerdien Verschoor volgen we het verhaal van deze twee schilderijen van 1641 toen Rembrandt ze schilderde tot de schenking in oktober 1994 door Karolina Lanckoronska. Het is haar fascinerende levensverhaal dat het grootste deel van dit historische boek inneemt.
Het eerste deel van het boek ‘Het paradijs’ beschrijft de geboorte van de schilderijen tot aan de Tweede Wereldoorlog. Vooral de sfeer van het Wenen rond 1900 weet Verschoor prachtig neer te zetten. De geschiedenis van Polen en haar laatste koning Stanislaw August Poniatowski is interessant om te lezen.
In het tweede deel van het boek ‘Op drift’ neemt Verschoor de lezer mee naar de periode 1939 – 1994. In dit deel wordt het leven van Karolina Lanckoronska beschreven waarbij vooral haar jaren in het concentratiekamp Ravensbruck bijzonder zijn. Hoe Karolina na de oorlog haar leven weer opbouwt vanuit haar overtuiging om goed te willen doen, is inspirerend. De beslissing om ‘Meisje in een schilderijlijst’ en ‘Geleerde aan zijn lessenaar’ zoals Verschoor het schrijft: “terug te geven aan een heel volk dat door delingen en oorlogen zoveel cultureel erfgoed is kwijtgeraakt”, past dan ook helemaal in het beeld dat van Karolina geschetst wordt.

Naast dat het boek goed geschreven is, is het een prachtig pleidooi voor het belang van kunst en haar geschiedenis.