Verkocht aan de laagste bieder

In Nederland werden weeskinderen, ouderen en mensen met een beperking verkocht aan de laagste bieder, dit werden bestedelingen genoemd. Schrijver Menno Lanting begon zijn boek met een persoonlijke zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder, die zelf een bestedeling was. Hij vertelt het trieste verhaal dat diepe sporen naliet in de kinderen die uitbesteed werden aan pleegouders of armenhuizen.
 
Vaak ging het om kinderen zonder ouders, ouderen die niet meer voor zichzelf konden zorgen of mensen met een beperking. Er werden speciale veilingen georganiseerd in stad of dorp waarbij mensen geld boden hoeveel zij nodig hadden om een kind of volwassene per jaar te verzorgen. Het geboden bedrag (vaak zo laag mogelijk) kregen zij vervolgens van de kerk, gemeente of armbestuur. Het geld was zeer welkom in arme gezinnen, die overigens vaak ook al veel kinderen hadden. Wat het armbestuur voor de verzorging van een wees betaalde, was afhankelijk van de ‘waarde’ van het kind. Naarmate de tijd verstreek namen stadsbesturen het over, omdat ze bang waren voor criminaliteit en maatschappelijke onrust.
 
Lanting beschrijft verschillende verhalen van kinderen die onder slechte omstandigheden naar hun pleegouders gingen. Ze waren vaak ziek of kwamen te overlijden door de slechte hygiëne. Ze moesten keihard werken onder erbarmelijke omstandigheden. Soms liep een bestedeling weg. Ook zijn er positieve verhalen over de bestedelingen, hoewel erg zeldzaam.
 
De verhalen deden mij denken aan een schilderij van Douwe Hansma die in het museum hangt waar ik werk. Hierop zie je een meisje die het weeshuis verlaat. Normaal gesproken loop ik er zonder nadenken bij langs, maar nu ben ik aandachtiger gaan kijken. Hoe moet zij zich hebben gevoeld? Haar gezichtsuitdrukking zegt genoeg.
 
Ik vond het een erg interessant boek om te lezen. Ik had geen idee dat dit gebeurde in Nederland. Wel was ik op de hoogte van de Koloniën van Weldadigheid, maar dat kinderen aan de laagste bieder werden uitbesteed, vond ik erg schrijnend om te lezen. Aan het eind van het boek geeft Lanting nog een reflectie op het systeem van vandaag de dag, waarbij er steeds minder geld gaat naar de jeugdzorg. Een zorgwekkende praktijk.
 
Ik ontving dit boek van Menno Lanting in ruil voor een eerlijke recensie.