Wat als een leugen werkelijkheid dreigt te worden?

Een leugen lijkt zo onschuldig, tot je hem tot in de eeuwigheid zal moeten volhouden. Auteur Emi Yagi gaat met dit concept aan de haal in haar debuutboek De geniale ingeving van Shibata, vertaald door Maarten Liebregts. Als redacteur bij een Japans tijdschrift weet Yagi als geen ander hoe het is om in Japan te werken. Voeg daar een vleugje feminisme aan toe en je hebt De geniale ingeving van Shibata

In de Japanse cultuur is het namelijk heel gewoon om als vrouw het onderspit te delven. Zo moet de hoofdpersoon Shibata alle vervelende klusjes uitvoeren op haar werk. Op een gegeven moment is ze het zo kotszat om voor al die mannen koffie te zetten dat ze liegt dat ze zwanger is en de geur van koffie niet meer kan verdragen. Vanaf dat moment gaat er een wereld voor haar open. Opeens moet ze niets meer en hebben haar mannelijke collega’s alle begrip voor haar en de kleine in haar, niet-bestaande, buik.

Die leugen zorgt voor een aaneenschakeling van benarde situaties waar Shibata zich uit moet zien te redden. Als lezer voel je plaatsvervangende schaamte wanneer Shibata zich nogal in de nesten werkt met de leugen. Gedurende de weken van de zwangerschap krijg je een inkijkje in de persoonlijke ontwikkeling van Shibata. Als tegenhanger blijft natuurlijk constant die fictieve zwangerschap als het zwaard van Damocles boven haar hoofd hangen. Want hoe kan je je überhaupt redden uit zo’n allesomvattende leugen? En is het einde daardoor wel bevredigend genoeg?

Omdat de hoofdstukken genoemd zijn naar de weken van de zwangerschap, ga je samen met Shibata steeds verder op in die leugen. Zelfs zo erg dat de grens tussen de werkelijkheid en fantasie begint te vervagen. Dat is wat De geniale ingeving van Shibata zo interessant maakt. Achteraf heb ik nog bepaalde stukken herlezen om de symboliek te kunnen begrijpen. Daarentegen ligt ook daar de valkuil; omdat het boek niet veel spanning of actie bevat, kan het wat saai en eentonig aanvoelen. Bovendien is niet alles even duidelijk waardoor je met vragen achterblijft.

Al met al weet Yagi op bijzondere wijze de lezer mee te voeren met een ingenieus verhaal dat draait om een levensveranderende leugen.