De weg kwijtgeraakt tijdens het leven

Wanneer in 1935 “Nu begint het leven” wordt gepubliceerd is de auteur Lode Zielens (1901 – 1944) bekend en gerespecteerd in (literair) Vlaanderen. In 1934 had hij de Staatsprijs voor literatuur ontvangen voor het sociaal-realistische “Moeder, waarom leven wij” uit 1932. Ook andere werken van zijn hand, zoals “Het duister bloed”(1930) en “De gele roos” (1933) waren redelijk tot heel goed ontvangen door het niet katholieke deel van de literaire pers in Vlaanderen. Er werd dan ook met verwachting uitgekeken naar “Nu begint het leven”. Zielens had ruim een jaar voor verschijning het boek al genoemd in een interview.

De roman begint op het moment dat Simon Dheere samen met zijn kameraad Julien terug thuis komen van het front aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Op de hoek van de straat scheiden hun wegen, Julien gaat naar huis waar zijn vrouw op hem wacht. Simon is van plan om hetzelfde te doen, alleen zijn vrouw is er vandoor gegaan met een Duitser. Alleen zijn moeder is thuis. De impact die dit vertrek van zijn echtgenote op Simon heeft beschrijft Zielens voortreffelijk. Simon die hunkerend naar liefde slechts zijn vleselijke lusten, al dan niet tegen betaling, weet te bevredigen en Simon zorgend voor zijn oude moeder veel liever voor zijn eigen echtgenote en het liefst nog voor echtgenote en eigen kinderen zou willen zorgen, het zijn twee sterke thema’s in “Nu begint het leven”. Na het overlijden van zijn moeder raakt niet alleen Simon op de dool, al wordt hij grotendeels nog in het gareel gehouden door zijn collega Andreas (ook een oud strijder) en diens echtgenote Maria, maar verliest ook Zielens zijn focus. Zielens gaat te opzichtig koketteren met Dostojevski, dialogen worden te vaak politieke (socialiste) monologen en Zielens besteedt veel te veel aandacht aan allerlei randfiguren die Simon op zijn trektochten door het Antwerps Havenkwartier tegen komt.

Simon en Zielens weten zich voor een deel te herpakken wanneer Simon via Maria en Andreas, Paula leert kennen. Paula en Simon trouwen en krijgen een zoontje. Mooi, denk je bij eerste lezing, Simon heeft na een aantal omzwervingen eindelijk de huiselijke vrede en het geluk gevonden waar hij al aan het front van droomde. Een geluk dat wel heel erg fragiel is, want Petrus hun zoontje is ziekelijk en Andreas die nog steeds geen innerlijke rust heeft gevonden na de Grote Oorlog en voor korte en langere periodes ‘verdwijnt’. Of het gewone leven ooit nog eens zal beginnen voor Simon Dheere en zijn gezin dat blijft een open vraag.

Het is jammer dat Zielens er niet in geslaagd is om zijn focus te houden op het leven van Simon Dheere, want dat zijn de delen in “Nu begint het leven” die sterk zijn zowel wat betreft inhoud als vorm Dat zou genoeg materiaal zijn geweest voor een goede, zo niet uitstekende, novelle. Nu is het door alles en iedereen die Zielens er bij heeft gesleept een niet onaardige roman geworden.