Intens geschreven met uitgebreid beschreven voorbeelden

Onze psyche, een thema waar veel over is geschreven. De afgelopen jaren zijn er een boel zelfhulpboeken geschreven zodat we ons brein en ons gedrag beter kunnen leren begrijpen. Het is een boeiend thema waarvan we veel kunnen leren over onszelf. In ‘Hoe overleef ik mezelf’ beschrijft Jörg Berger hoe we inzicht kunnen krijgen in onszelf, met name over onze valkuilen en moeilijke kanten. Hij geeft inspiratie en praktische adviezen om aan onszelf te werken.

Als twee mensen zich onaangenaam gedragen verslechtert hun relatie. Om goed te kunnen samenwerken en prettige contacten te kunnen onderhouden, is het noodzakelijk dat we goed met onze eigen ‘moeilijke ik’ kunnen omgaan. Dit boek maakt de lezer bewust van eigen stekeligheden.

Jörg Berger, zelf psycholoog en psychotherapeut schrijft in duidelijke taal en door middel van voorbeelden die rechtstreeks uit het leven komen. Om beschreven situaties kracht bij te zetten komen een aantal keer tekstfragmenten van andere auteurs voorbij. Opvallend, echter niet ergerlijk. Een leuk detail is dat ieder hoofdstuk begint met een illustratie welke aangeeft waar het hoofdstuk over gaat.

‘Psychologische handvatten’ kunnen veel verandering bewerkstelligen en daar waar de grens op een bepaald moment wordt bereikt gaat de spirituele weg verder, aldus de auteur.
Jörg Berger, zelf christen, put uit christelijke traditie. Toch wordt duidelijk aangegeven dat dit boek niet alleen geschikt is voor mensen met een kerkelijke achtergrond. In het hoofdstuk ‘de spirituele weg’ zien we de principes uit de bijbel echter wel voorbijkomen. Mocht je niets met religie hebben, is het wellicht een optie om dit hoofdstuk over te slaan. De beschreven gedragstypen in dit boek steunen verder voornamelijk op psychologische concepten, met name de schematherapie.

Het boek is opgebouwd uit acht typen van zogenaamd ‘moeilijk’ gedrag. Kwesties als ‘beslag leggen op mensen, een goede indruk willen maken, te veel hooi op je vork nemen’ komen allemaal voorbij. Het is veel informatie wat Berger ons hier geeft en daarom toch wel raadzaam om het boek niet in één keer te lezen. Intens geschreven met uitgebreid beschreven voorbeelden waarin confrontaties, prestatiedruk, hoe zet jezelf neer en hoe kom je over op andere mensen aan bod komen.

Het valt op dat er veel stellingen worden gebruikt. Om er een paar te noemen: ‘Ieder mens heeft een persoonlijke ruimte waarover hij vrij mag beschikken’ en ‘Als mens hebben we allemaal kwetsbaarheden (schema’s) die in stresssituaties onze gevoelens en gedrag bepalen. Om onszelf te beschermen ontwikkelen we verdedigings- en aanvalsstrategieën. De bijwerkingen daarvan veroorzaken echter problemen tussen mensen.’
Opmerkelijk is dat stellingen het verhaal lijken te stutten, het hele boek is ervan doorspekt. Ze leiden als het ware in en zorgen ervoor dat inzichten als opbouwend worden gebracht.

Aan iedere gedragswijze wordt een hoofdstuk gewijd, uiteindelijk gevolgd door een hoofdstuk waarin alles nog een keer wordt samengevat. Concrete voorbeelden uit het dagelijks leven worden duidelijk beschreven en zorgen ervoor dat de verbeelding gaat spreken.
Eerlijke, soms rauwe verhalen over menselijk gedrag, het wordt allemaal met een open blik aan de kaak gesteld. Om er nog een stelling in te gooien: ‘Het gaat niet om een beter mens te worden, we zijn al sympathiek zoals we zijn. Zelfkennis die verleidt tot zelfkritiek berokkent meer schade dan dat we er voordeel van hebben.’

De waardering voor dit boek is drie sterren. ‘Hoe overleef ik mezelf’, een boek met een uitdagend onderwerp. De auteur spreekt in zijn nawoord over ‘in het spoor te blijven van de inzichten die tijdens het lezen worden opgedaan.’ Dat doen we graag.