Lezersrecensie
Trouw
Dorien de Wit dicht met de lineaal
3 april 2021
Dorien de Wit gaat met een lineaal de wereld te lijf, en schept ingenieuze beelden.
We reizen dan wel minder vaak, maar nog steeds kan de trein waarin je zit vertraging hebben. Dan kun je om de tijd de doden voor de zoveelste keer het nieuws op je telefoon gaan checken. Je kunt ook gaan dwalen in je verbeelding en plannen bedenken. Ogenschijnlijk eenvoudige, concrete plannen, maar met grootse effecten. Dorien de Wit doet een voorzet: ‘een heel dorp van oost naar west verschuiven/ tegelijk met de draaiing van de aarde/ zodat in het dorp geen tijd meer verstrijkt’. In haar onlangs verschenen debuut Eindig de dag nooit met een vraag staan meer van dit soort prikkelende ideeën.
De Wit won in 2017 de Turingwedstrijd met haar gedicht ‘Legenda’. Daarin liet ze al zien: in haar werk is druk grensverkeer tussen werkelijkheid en verbeelding. Haar gedichten zijn te lezen als pogingen om met een steeds kantelend perspectief grip te krijgen op wat zich in en om haar heen beweegt. Bijvoorbeeld omdat daar dingen gebeuren die het verstand te boven gaan:
‘ik kreeg eens heel slecht nieuws/door de schok verschoof ik in mijn lichaam/ sindsdien is er iets veranderd/ zitten mijn ogen op de verkeerde plek/ besta ik niet meer recht achter mijn gezicht’
Om de wereld weer kloppend te krijgen, gaat De Wit, die ook beeldend kunstenaar is, die als het ware met een lineaal te lijf. Dat leidt tot heel bewuste gedichten, vol ingenieuze beelden; gedichten waarin de werkelijkheid soms even maakbaar lijkt – je kunt een vliegtuig laten verdwijnen, door een vinger tussen je oog en het luchtruim te schuiven – om vervolgens vast te stellen dat alles wat beweegt zich aan een strakke regie onttrekt: ‘de wereld groeit sneller dan ik lijnen kan trekken’. Verschuivende perspectieven leiden tot vervreemdende ervaringen – ‘vanaf de keukentafel bekijk ik mijn huis van de buitenkant/ zie mezelf op Google Street View/ verdeeld in twee momenten’.
Gedachten over afscheid, vertrek, een verlangen naar houvast, ‘heelalangst’, de wens het lichaam weer passend te krijgen, De Wit omkleedt het met bedrieglijk kalme regels. Behoedzaam sust ze existentiële angsten. Soms is denken aan werkzaamheden aan het spoor genoeg: ‘gelukkig: terwijl ik slaap/ zijn mensen in de weer/ om de wereld overeind te houden/ een man giet een roodgloeiende brij in de tramrails’.
Dorien de Wit
Eindig de dag nooit met een vraag
De Arbeiderspers; 80 blz. € 18,99
3 april 2021
Dorien de Wit gaat met een lineaal de wereld te lijf, en schept ingenieuze beelden.
We reizen dan wel minder vaak, maar nog steeds kan de trein waarin je zit vertraging hebben. Dan kun je om de tijd de doden voor de zoveelste keer het nieuws op je telefoon gaan checken. Je kunt ook gaan dwalen in je verbeelding en plannen bedenken. Ogenschijnlijk eenvoudige, concrete plannen, maar met grootse effecten. Dorien de Wit doet een voorzet: ‘een heel dorp van oost naar west verschuiven/ tegelijk met de draaiing van de aarde/ zodat in het dorp geen tijd meer verstrijkt’. In haar onlangs verschenen debuut Eindig de dag nooit met een vraag staan meer van dit soort prikkelende ideeën.
De Wit won in 2017 de Turingwedstrijd met haar gedicht ‘Legenda’. Daarin liet ze al zien: in haar werk is druk grensverkeer tussen werkelijkheid en verbeelding. Haar gedichten zijn te lezen als pogingen om met een steeds kantelend perspectief grip te krijgen op wat zich in en om haar heen beweegt. Bijvoorbeeld omdat daar dingen gebeuren die het verstand te boven gaan:
‘ik kreeg eens heel slecht nieuws/door de schok verschoof ik in mijn lichaam/ sindsdien is er iets veranderd/ zitten mijn ogen op de verkeerde plek/ besta ik niet meer recht achter mijn gezicht’
Om de wereld weer kloppend te krijgen, gaat De Wit, die ook beeldend kunstenaar is, die als het ware met een lineaal te lijf. Dat leidt tot heel bewuste gedichten, vol ingenieuze beelden; gedichten waarin de werkelijkheid soms even maakbaar lijkt – je kunt een vliegtuig laten verdwijnen, door een vinger tussen je oog en het luchtruim te schuiven – om vervolgens vast te stellen dat alles wat beweegt zich aan een strakke regie onttrekt: ‘de wereld groeit sneller dan ik lijnen kan trekken’. Verschuivende perspectieven leiden tot vervreemdende ervaringen – ‘vanaf de keukentafel bekijk ik mijn huis van de buitenkant/ zie mezelf op Google Street View/ verdeeld in twee momenten’.
Gedachten over afscheid, vertrek, een verlangen naar houvast, ‘heelalangst’, de wens het lichaam weer passend te krijgen, De Wit omkleedt het met bedrieglijk kalme regels. Behoedzaam sust ze existentiële angsten. Soms is denken aan werkzaamheden aan het spoor genoeg: ‘gelukkig: terwijl ik slaap/ zijn mensen in de weer/ om de wereld overeind te houden/ een man giet een roodgloeiende brij in de tramrails’.
Dorien de Wit
Eindig de dag nooit met een vraag
De Arbeiderspers; 80 blz. € 18,99
1
Reageer op deze recensie
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
