Sander van Leeuwen speelt in prachtroman ‘Liever geen applaus voor ik leef’ sierlijk met de taal en weet van iets alledaags iets bijzonders te maken

Thomas is klaar met zijn studie rechten en brengt zijn dagen door met op de bank hangen en boeken lezen. ‘s Avonds werkt hij als schoonmaker van basisscholen. Iedere dag is voor hem hetzelfde, hij ziet geen reden dat te veranderen. De relatie met zijn vriendin Eva is allesbehalve sprankelend. Zij werkt overdag, waardoor ze elkaar maar op twee momenten van de dag heel kort spreken. Dan ontvangt hij brieven van een onbekend persoon; Anne. De steeds somber wordende brieven zorgen ervoor dat hij na gaat denken over zijn verleden (o.a. de zelfmoord van zijn jeugdvriend Frank) en zijn toekomst (met Eva). Als Anne impliciet aangeeft zelfmoord te gaan plegen, grijpt Thomas dit aan om eindelijk iets van waarde te doen in zijn leven. Hij reist af naar Anne om haar te redden.

Banaal wordt bijzonder
Een bekend gezegde luidt ‘het gaat niet om de bestemming, maar om de reis er naartoe’. Dat is zeker van toepassing op deze roman. De auteur geeft al in de proloog grotendeels de afloop van het verhaal prijs. Al uit de eerste woorden blijkt dat Anna het leven gelaten heeft en Thomas te laat was om haar te kunnen helpen. Toch weet Van Leeuwen de lezer te verleiden het verhaal te lezen. Dat is knap, zeker als je je bedenkt dat de eerste helft een beschrijving is van het uitermate saaie leven van hoofdkarakter Thomas. Thomas doet niks, wil niks. Wordt al moe bij de gedachte aan iets te doen. Van Leeuwen schrijft de meest banale situaties zo sierlijk dat ze bijzonder worden.

Stof tot nadenken
Van Leeuwen studeerde psychologie en dat is merkbaar in deze roman. Thomas’ gedachten zijn soms analytisch en de gesprekken van Thomas zetten je aan het denken. Zo voert hij met zijn collega Mit en met zijn vriendin Eva de discussie of het beter is spijt te hebben van dingen die je gedaan hebt of juist van dingen die je niet gedaan hebt. De roman is vlot leesbaar, zelfs ondanks de vele momenten waarop je gedachten afdwalen en je nadenkt over de gedachten van Thomas. En deze reflecteert op je eigen bestaan. Dit geeft het verhaal zo veel meerwaarde.

Luchtig te lezen ondanks zware thema’s
Het verhaal van ‘Liever geen applaus voor ik leef’ is gestoeld op een aantal zware thema’s. Zoals zelfdoding, de saaiheid van het eigen bestaan, het jezelf er niet toe kunnen zetten dit te veranderen, de reden van je bestaan, etc. Maar toch laat het boek zich gemakkelijk lezen en is het een relatief luchtige roman gebleven. Van Leeuwen laat Thomas makkelijk relativeren, zaken accepteren en vrede hebben met ‘wat is’. De auteur werpt niet alleen zware problemen op, maar leert je tussen de regels bij monde van Thomas omgaan met wat zich niet laat veranderen.

Conclusie
De debuutroman ‘Liever geen applaus voor ik leef’ van Sander van Leeuwen is, ondanks de trieste rode draad van zelfdodingen, een prachtig verhaal. Van Leeuwen speelt sierlijk met de taal en weet van iets alledaags iets bijzonders te maken. Veel passages zetten je aan tot nadenken. Over wat hoofdpersonage Thomas denkt en doet. Wat je vervolgens kunt reflecteren op jezelf. Het is een roman met dubbele lagen, waarin de psychologie-achtergrond van de auteur duidelijk blijkt. Met een debuutroman als ‘Liever geen applaus voor ik leef’ maakt Van Leeuwen het zichzelf moeilijk: zichzelf met een op z’n minst net zo mooie tweede roman overtreffen lijkt haast onmogelijk.