Voor taalliefhebbers

Recensie ‘Grondstoffen’, Anneke Brassinga

Ik kreeg dit boek door Dizzie toegestuurd.
De kaft is grijs met wat zwarte lijnen die mogelijk personen voorstellen: een kaft die mij door de sombere uitstraling niet erg aanspreekt en waardoor ik dit boek dan ook niet gauw zelf zou uitkiezen.
Gelukkig sprak de foto van de schrijfster op de achterkant me wél aan en begon ik welgemoed te lezen.

Daarbij schoot ‘wat een bombastisch taalgebruik’ door mij heen, want Anneke gebruikt lange volzinnen, vol woorden die je niet gauw in het dagelijks taalgebruik tegen komt. Om een voorbeeld te geven: ‘Nu ik het aldus formuleer, overmant mij een Proustiaanse mémoire involontaire-dus in het stralende licht van die zintuiglijke maar buiten de tijd gelegen evidentie, kan ik u meedelen dat het fijn was en is, welzeker, daarginds in dat heden van de daad, waar vrouw-zijn, c.q. man-zijn, ofwel alvast c.q. deurknop zijn, zich afspeelt als daad zonder einde, zonder begin.’
Oef….Niet een boek dus dat je ter hand moet nemen als je de Nederlandse taal niet op een hoog geschoold niveau beheerst!
Daarnaast wordt er ook van uitgegaan dat je kennis van de Duitse taal hebt, aangezien er Duitse teksten worden aangehaald, die niet vertaald worden. Zelfs kleine stukjes Franse tekst worden maar sporadisch vertaald!

Het boek bevat losse beschouwingen, die weinig met elkaar te maken lijken te hebben. In de verantwoording achterin lees je uiteindelijk dat dit stukjes zijn die Anneke ter gelegenheid van diverse literaire gelegenheden heeft geschreven.
Het middengedeelte van het boek bevat voornamelijk commentaar op –meest Duitstalige- boeken die ze heeft vertaald en waaruit ook stukken worden geciteerd. De taal is hier iets minder hoogdravend.
Dit lezende krijg je wel een enorm respect voor vertalers, want het zal niet meevallen dit soort teksten of poëzie in kleurrijke taal te vertalen.

De teksten die Anneke schrijft getuigen wel van liefde voor de taal en in het stukje ‘Wonen in het juiste woord’ noemt zij schrijvers en vertalers ook de ‘hoeders van de taal’. Het is ongetwijfeld waar dat zonder boeken zoals deze de taal meer en meer zou vervlakken. Voor liefhebbers van taal in al zijn schoonheid zou ik dit boek dan ook zeker aanbevelen. Maar net als liefhebbers van de klassieke muziek beter kunnen beginnen met de makkelijker in het gehoor liggende stukjes van Mozart en Strauss, dan om meteen met Mahler te beginnen, zou ik de lezer aanraden zich eerst over minder lange zinnen met excentrieke woorden te buigen alvorens aan dit werkje te beginnen.
Voor vertalers en literaire studenten lijkt het me bijzonder geschikt.