Oranje boven in meeslepende historische jeugdroman

Soms lijkt het wel alsof Nederland altijd een koninkrijk is geweest. We vieren Koningsdag, zien de koninklijke familie op de tribune zitten tijdens de Olympische spelen en kijken toe hoe de drie prinsesjes met elke fotoshoot weer wat groter worden. Dat dit niet rustig vanzelf zo is gegroeid, laat Bianca Mastenbroek zien in de historische jeugdroman Vrij!. Ze neemt de lezer hierin mee naar het Amsterdam van 1813.

De veertienjarige Hendrik zwerft alleen door het door de Fransen bezette Amsterdam. Hij wordt geplaagd door zijn verleden en door zijn afkomst. Vooral zijn gewelddadige moeder spookt geregeld door zijn hoofd. Maar tegelijkertijd is in Nederland ook een grotere vijand aanwezig: de Franse bezetter. Hendrik verafschuwt de gendarmes en douaniers die de Hollanders onder de duim houden en hij wil dolgraag vechten om hen te verdrijven. Zijn goede bedoelingen pakken helaas niet uit zoals hij dat wil. Nadat hij gewond raakt bij een opstand, wordt hij liefdevol opgevangen door boekhandelaar Jan ten Brink. Hendrik heeft een nieuw huis gevonden en wordt zelfs verliefd. Een happy end dus? Nee, Mastenbroek laat Hendrik nog heel wat meer meemaken. Het object van zijn verliefde gevoelens is een welgestelde advocatendochter, wiens vader maar weinig ziet in de van slechte afkomst zijnde Hendrik. En die Fransen zijn er ook nog steeds… Hendrik wil vechten, meedoen met het verzet tegen de bezetter. Jan ten Brink probeert hem in te dammen, maar het mag niet baten. Hendrik is niet te stoppen en belandt door zijn onstuimige handelswijzen behoorlijk in de problemen… 

Mastenbroek heeft inmiddels bewezen dat ze voor een divers publiek kan schrijven, dat loopt van jonge kinderen naar young adults tot volwassen. Vrij! is geschreven voor kinderen van 12 jaar en ouder, zo staat op de kaft vermeld. Kinderen en jongeren in deze leeftijdscategorie zullen zeker meeleven met Hendrik als hij alleen, hongerig en bloedend door de straten van Amsterdam zwerft. Maar Hendrik wordt niet neergezet als een slachtoffer, eerder als een vechtertje op zijn weg naar volwassenheid. Hendrik wil zoveel bereiken en doen in het leven, hij droomt van heldendaden en van zijn grote liefde, dingen die kinderen van 12 jaar en ouder niet vreemd zullen zijn. Mastenbroek schrijft in een filmische, beeldende stijl, waardoor het verhaal tot in de puntjes gaat leven. Welke lezer zal niet gruwen als Hendrik een bloedzuiger op zijn gapende open wond zet om het bloed door het beestje weg te laten zuigen? Als Hendrik in het verbeterhuis belandt, hangt de dreiging van geweld door zijn medemensen de lezer als een donderwolk boven het hoofd.

Het boek is overzichtelijk van structuur. De vier delen dragen ieder de naam van het betreffende seizoen waarin het verhaal zich op dat moment bevindt. Naast een historische roman is Vrij! ook een coming of age verhaal, waarin de hoofdpersoon zich steeds meer probeert te beheersen in de volwassen wereld. De kaft heeft een treffend uiterlijk: het is een weergave van de Nederlandse driekleur rood, wit en blauw.

De uitgave van het boek is gekoppeld aan de lancering van de website hollandvrij.nl, waarop de lezer aanvullende achtergrondinformatie kan vinden over Nederland in de Franse tijd en over verschillende personages uit het boek die echt bestaan hebben. Met Vrij! heeft Bianca Mastenbroek een prachtig, spannend en vlot lezend boek geschreven dat het verdient om volop gelezen te worden.