Indrukwekkend en aangrijpend boek

Boek: 'De Amerikaan van Karadj'
Geschreven door: Keyvan Shahbazi;
Uitgeverij 'Atlas Contact'.
ISBN: 978 90 254 7145 3

Dit boek is 'opgedragen aan hen die in de islamitische republiek Iran niet oud mochten worden, dat hun onschuld nooit wordt vergeten'.

Voor Noah, David en Ethan

Dit debuut is voor een groot deel gebaseerd op ware gebeurtenissen; o.a. ook op persoonlijke ervaringen van de schrijver.

Het boek heeft veel indruk op mij gemaakt en de belevenissen van de hoofdpersoon, Piruz, vond ik aangrijpend en gaven mij een gevoel van 'plaatsvervangende' machteloosheid.
Deze roman vertelt het verhaal over een intelligente jongen van een jaar of vijftien, Piruz, die probeert naar Amerika te emigreren en veel plezier beleeft aan het lezen en schrijven van gedichten.
Zijn moeder, een arrogante en egoïstische vrouw, die het 'hoog in de bol heeft' wil graag dat haar zoon gaat studeren voor arts, want dan kan ze met hem pronken en heeft zij meer aanzien. Dat vindt zij erg belangrijk. Met zijn vader heeft hij niet veel contact want die is vooral geïnteresseerd in auto's. Zijn ouders maken veel ruzie.

Het verhaal speelt zich af in de periode 1979-1983. Er zijn allerlei verwikkelingen in en met de familie van het gezin, die voor een deel veroorzaakt worden door het moeilijke karakter van de moeder, Akram. Zij heeft veel minachting voor mensen die in haar ogen minder waard zijn dan zij en waar zij zich boven verheven voelt. Op een gegeven moment wordt het contact door veel conflicten met familieleden verbroken, waardoor Piruz ze ook niet meer ziet. Dat is jammer want hij mist zijn tante, die hij veel liever vond dan zijn eigen moeder. Zijn moeder heeft vooral een hekel aan de man van haar zus. Zij vindt hem lelijk, te klein en te dom, omdat hij niet heeft gestudeerd. Zij kijkt enorm op hem neer.

Op een gegeven moment neemt de streng Islamitische Khomeini de macht over en in het hele land mag niemand meer over de Sjah spreken, of foto's, documenten, afbeeldingen, of boeken over hem in bezit hebben. Ieder die niet aan de zeer strenge eisen en voorschriften van de islamitische leider voldoet, wordt zeer streng gestraft, gevangen genomen, gemarteld of vermoord. Het is een zeer nare tijd voor veel mensen, vooral voor degenen die wat moderner waren en meer vrijheid hadden. Nu werden alle vrijheden afgenomen.

Voor Piruz is het vrijwel onmogelijk geworden om zijn opleiding af te maken. Hij sluit zich aan bij het verzet tegen de barbaarse regering maar wordt opgepakt en gevangen gezet. Daar heeft hij veel martelingen te verduren. Een zware tijd maakt hij door. Uiteindelijk zorgen zijn ouders ervoor, via bepaalde contacten, dat hij weer vrij gelaten wordt.
Dit blijkt tijdelijk te zijn. Wederom wordt hij gevangen genomen en mishandeld en gemarteld.
Hij maakt veel nare dingen mee, maar aan het eind, krijgt hij toch de kans om aan de ellende te ontsnappen en uiteindelijk lukt het hem het land te ontvluchten.
Zijn doel is te emigreren naar Amerika en daarvoor een visum aan te vragen. Het is niet zo eenvoudig en in eerste instantie mislukt dat.
Hoe het verder afloopt, is uiteraard te lezen in het boek.

Het verhaal vond ik zeer indrukwekkend en aangrijpend. Het heeft mij van begin tot eind geboeid en het is zeer prettig leesbaar. Ik heb begrepen dat het boek gebaseerd is op ware gebeurtenissen, o.a. ook eigen ervaringen van de schrijver van het boek. Het is zielig en triest om te lezen dat een intelligente jongen, die gewoon vriendelijk is, het beste voor ieder wil en graag mooie gedichten wil lezen en schrijven, gedurende vrijwel zijn hele puberteit aan alle kanten tegengewerkt is.

Ik wil verder niet teveel in details treden, omdat ik anders teveel 'verklap'. Het boek is zeer geschikt om te lezen voor mensen die geïnteresseerd zijn in andere, niet-westerse culturen, waar veel gewoonten en voorschriften op ons een zeer ouderwetse indruk maken en die veel mensen in hun vrijheid en ontwikkeling beperken.

Voorin het boek is een plaatje van de stamboom van het gezin. Dat is wel handig om te zien wat de relaties zijn tot elkaar. Achterin het boek is informatie te lezen over de politieke ontwikkelingen van de betreffende periode. Zeer nuttig en het geeft veel inzicht in de situatie.