Wat deel je, wat draag je alleen?

De aanraking van Guillaume Van der Stighelen is een aangrijpende boek. Wat het boek voor mij zo bijzonder maakt, is hoe subtiel en tegelijk onontkoombaar het de pijn van een familie in rouw blootlegt. Het boek is geschreven met een zachte 'vastheid', waardoor je als lezer bijna ongemerkt steeds dieper in het emotionele landschap van het gezin wordt gezogen.

Centraal staat het verlies van een man en vader, een gebeurtenis die op zichzelf al een enorme schokgolf door het gezin jaagt. Maar juist op het moment dat de familie het meest behoefte heeft aan houvast en helderheid, komt er een bekentenis aan het licht: vlak voor zijn dood heeft de vader tegen zijn vrouw opgebiecht dat hij vreemdging. Deze morele en emotionele bom barst in een periode waarin het gezin al op breekpunt staat. Wat ik bijzonder vond, is de vraag die zich dan aandient: welke verantwoordelijkheid heeft de echtgenote? Draag je zo’n lastig geheim alleen, of deel je het met je kinderen vanwege eerlijkheid?

Het boek schrijft dit dilemma niet zwart-wit uit. Hij laat zien dat rouw een chaos is waarin geen beslissing ooit volledig goed of volledig fout is. De kracht van het boek zit juist in de nuance: de moeder die probeert te navigeren tussen waarheid, bescherming en zelfbehoud. Een zoon die behoefte heeft aan de waarheid.

Daarbovenop speelt het verhaal van de jongste zoon, wiens verslaving als een constante schaduw over het gezin hangt. Hij wil geen hulp accepteren. Het boek laat zien hoe een verslaving niet alleen de persoon zelf verwoest, maar ook de fundamenten van een familie aantast.

Wat doe je als ouder, als broer of zus, als je iemand ziet wegglijden die zichzelf niet wil laten redden? Trek je aan hem, in de hoop dat hij op een dag wakker wordt? Of laat je los, met alle schuldgevoelens van dien? Het boek stelt deze vragen zonder gemakkelijke antwoorden aan te bieden. De machteloosheid die de moeder voelt, terwijl ze tegelijkertijd zelf ook deze gevoelens ervaart.

Wat voor mij De aanraking zo’n goed boek maakt, is dat het onder al deze drama’s nooit de menselijkheid verliest. Iedere keuze, hoe ongelukkig ook, komt voort uit liefde, angst of het simpelweg niet meer weten. De roman toont hoe broos relaties kunnen zijn, maar ook hoe veerkrachtig. De aanraking is daarmee niet zomaar een roman over rouw of geheimen, maar het toont een gezin dat probeert te blijven staan in een storm die geen van hen heeft gekozen.