Recensie de helaasheid der dingen

“God schiep de dag, en wij sleepten ons erdoorheen”
Deze zin uit het veelvuldig bekroonde en verfilmde boek van Dimitri Verhulst vat het geheel mooi samen. Verhulst keert in het boek terug naar zijn jeugd die hij samen met zijn vader, 3 nonkels en zijn grootmoeder doorbracht in het kleine dorpje Reetveerdegem. Zijn vader en nonkels waren allemaal alcoholverslaafd en meestal ook werkloos. Het boek bestaat uit verschillende hoofdstukken die telkens een apart verhaal vertellen over Dimitri en zijn familie. De ene keer over de dronken verhalen van zijn nonkels, de andere keer een korte anekdote over een jeugdherinnering.
De verhalen zijn heel beschrijvend over alledaagse, bijna banale gebeurtennissen. In één van de verhalen schrijft Verhulst over een oudere vrouw Palmier en haar hond, hoe hij samen met zijn nonkel Potrel bij haar op bezoek ging om haar te voeden en even bij te praten. We krijgen een heel uitvoerige beschrijving van de hond en hoe graag die Dimitri wel zou willen doodbijten. Zowel Palmier als de hond zijn een soort symboliek voor de eenzaamheid. Palmier zit alleen vast in haar stoel, de hond met zijn ketting aan de paal. Het meest voorkomende thema van het boek is alcoholverslaving. Een hoofdstuk over hoe zijn nonkel een wedstrijd bingedrinken organiseert. In elk hoofdstuk komt wel wat ‘dronkemanspraat’ voor: Hij legt uit hoe zijn vader en nonkels alle liedjes perfect kennen en dat ze bij elk café stoppen onderweg naar de psychiatrie kliniek. Uiteindelijk leidt het dronkenschap van zijn vader er wel tot toe dat zijn zoon, Dimitri, wordt weggehaald bij de familie. Hiermee wordt het onderwerp vader-zoonrelatie besproken. Dit onderwerp verschijnt nog eens als hij over zijn eigen zoon schrijft en hoe hij zelf er niet de perfecte vader voor was. De titel van het hoofdstuk ‘een nonkel voor dat kind’ beschrijft het zeer goed. Andere onderwerpen die opkomen zijn het standenverschil en de relatie met zijn moeder. In een hoofdstuk helemaal gevuld met haat en alles behalve vriendschap, schrijft Verhulst over Franky. Hij was een jongen van een rijkere familie die Dimitri als een goede vriend zag. Dimitri haatte hem helemaal. Verder in het hoofdstuk komt alleen nog maar haat naar boven tegenover Franky en zijn levensstijl. Een ander verhaal gaat over zijn moeder, die hij niet echt kent en volgens hem een hoer is. Verhulst schrijft vooral over kleine dingen in zijn leefomgeving en uit zijn jeugd, maar waar voor de buitenwereld toch wat taboe rondhangt.
Mijn gevoel bij het boek is wat te vergelijken met de quote “we sleepten ons erdoorheen”. Wie houdt van spanning, kan beter niet aan dit boek beginnen. Iemand die luchtig verhaal wilt, maar toch van een bepaald literair niveau houdt kan er wel terecht. Het boek valt te vergelijken met een gesprek met je grootmoeder over haar jeugd: in het begin zijn de anekdotes interessant en grappig, maar enkele verhalen later is het wel genoeg geweest. Verhulst vertelt over zijn eigen leven en als lezer moet je dat maar opnemen. Naar iemand zijn levensverhaal luisteren kan enkel boeiend zijn als het spannend is of als je jezelf wel kan vinden in het verhaal. Omdat ik geen enkel van die thema’s in mijn dichte omgeving al heb zien opkomen kan ik mezelf er ook niet echt in inleven. Toch op sommige momenten zat ik even bij mee in het verhaal. De schrijfstijl van Verhulst heeft hier en daar me toch even kunnen meetrekken in zijn verhaal en zat ik dankzij zijn beschrijvingen even mee in een kroeg in Reetveerdegem naar zijn dronken nonkels te kijken. Maar even snel verveelde het verhaal me weer.
De helaasheid der dingen, het verhaal van Dimitri Verhulst en vooral zijn familie. De schoonheid zit dan vooral in de schrijfstijl van de auteur en niet echt in het plot. Dit alles heeft me toch benieuwd gemaakt voor de verfilming, want dit is niet het boek dat ik als regisseur meteen zou willen verfilmen.