Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een duizelingwekkende Duitse klassieker

Nicole van der Elst 22 maart 2016 Hebban Recensent
De Boekenweek leidt tot een stroom aan nieuwe publicaties over onze oosterburen. Het thema leent zich ook uitstekend voor het (her)lezen van klassiekers. Ik koos voor één van de grootmeesters uit de Duitse literatuur: Günter Grass met De blikken trom.
De feestelijkheden in het kader van de Boekenweek gaan ook aan het bekende werk van Grass niet voorbij. Onlangs werd de roman opnieuw uitgebracht met een fraaie nieuwe omslag. In 2009, vijftig jaar na de verschijning van Die Blechtrommel in Duitsland, verscheen er al een nieuwe Nederlandse vertaling door Jan Gielkens. In deze vertaling werd het boek, bij velen wellicht bekend als De blikken trommel, omgedoopt tot De blikken trom.
Hoofdpersoon en verteller is Oskar Matzerath. Hij weigert vanaf zijn derde jaar letterlijk te groeien. Op deze manier kan hij als eeuwig kind de wereld om zich heen observeren, zonder dat hij er echt deel van uitmaakt. Oskar is daarnaast onafscheidelijk van zijn blikken trommel. Met zijn speelgoedinstrument kan hij beelden optrommelen, ook van gebeurtenissen waarbij hij zelf niet aanwezig was, zoals de conceptie van zijn moeder. Met zijn trommel maakt hij de opkomst van het nationaalsocialisme, de oorlogsjaren en het Wirtschaftswunder in de Duitse stad Danzig mee.
Je moet even wennen aan de verstelstijl van de roman: Günter Grass blijkt namelijk de ongekroonde koning van de bijzin te zijn. Door de vele uitweidingen weet je soms niet meer hoe een zin aanvankelijk is begonnen. Dit is tegelijkertijd de charme van De Blikken trom. Net als je denkt te weten hoe de wereld van Oskar of de vertelstijl van Grass in elkaar steekt, blijkt alles anders te zijn dan je in eerste instantie dacht. De geloofwaardigheid van Oskar wordt bijvoorbeeld al in de eerste zin van de roman onderuit gehaald. ‘Zeker: ik zit in een inrichting, mijn verzorger observeert me en verliest me nauwelijks uit het oog.’ De absurdistische verhalen van Oskar, zoals zijn poging om in een kerk Jezus aan het trommelen te krijgen, neem je door de wetenschap dat hij in een inrichting verblijft met een extra korreltje zout.
Grass zoekt in De blikken trom de grenzen van de vertelkunst op en dit vraagt van de lezer enig doorzettingsvermogen. Tegelijkertijd is deze verwarring een van de redenen waarom deze klassieker, meer dan vijftig jaar na de eerste publicatie, nog steeds intrigeert.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nicole van der Elst