De mist is opgetrokken

De auteur dacht tijdens het schrijven dat Hallo Muur een 'tussenboek' zou worden maar niets in minder waar. Op nummer 1 in de Scheltema top tien, bijna in de top tien van de Bestseller 60 van CPNB, het Boek van de Maand in DWDD en in februari al toe aan zijn 5e druk. Het gaat goed met Hallo Muur. Een verslag van een leven tot op de bodem geschreven door Erik Jan Harmens.

Zo goed als het nu gaat met Harmens, zo slecht ging het tot twee jaar geleden. Een alcoholist die redelijk functioneerde in zijn gezin en in zijn werk maar steeds meer afgleed richting de afgrond. In zijn ‘meest autobiografische roman ooit' maakt hij de lezer daarvan deelgenoot.

In Hallo Muur wordt op pijnlijke wijze beschreven hoe een puber verwordt tot alcoholist. Hoe een vader tot de orde wordt geroepen door zijn eigen kind. Over de angst om de realiteit van het leven onder ogen te zien. Over twijfelen aan jezelf. Over een omgeving die de ernst van de situatie niet lijkt te zien (of niet mag zien). Een boek dat pendelt tussen heden en verleden. Een verleden dat trouwens niet ontkend of verheerlijkt wordt. Het is een boek waarin vaak emotieloos beschrijvingen van gruwelijke persoonlijke gebeurtenissen worden getoond, alsof de schrijver niet in staat is om te voelen.

Tegelijkertijd is het een boek met humor. Met harde beschrijvingen van dat wat er op dat moment is, schrijnend maar daardoor ook grappig. En gunt het de lezer een kijkje in het leven van een alcoholist.

Eigenlijk is niet-drinken een zwaktebod. (…)
Ik ben een grootverbruiker. Zeg je glas, dan denk ik: fles. Als ik in de afgelopen anderhalf jaar wel zou hebben gedronken en nooit naar de glasbak zou zijn gegaan, dan zouden er nu vijfhonderd lege wijnflessen in mijn schuurtje liggen en tweeduizend lege Westmalle-flesjes. (…) Ik denk dat ik door niet te drinken tienduizend euro heb bespaard in die anderhalf jaar. Waar is dat geld gebleven? Als het niet hier is, moet het wel weg zijn.

Harmens is erin geslaagd om in bijna 80 korte verhalen verslag te doen van zijn dubbelleven. Het leven dat hij leidde tot zijn 42e, eentje waarin hij niet volledig aanwezig was, en het leven daarna. Met zijn korte zinnen gaat hij terug naar de essentie van wat hij wil vertellen. Het is ontdaan van alle opsmuk en leest daardoor ook zeer gemakkelijk.

Ook lukt het hem om de lezer onderdeel te laten zijn van hetgeen gebeurt. Je voelt soms walging, verdriet of onbegrip. Zoals in het verhaal Iemand anders waarin de hoofdpersoon vanuit zijn raam ziet dat zijn vriend, die snel even wat beugeltjes bij de snackbar haalt, op straat een ongeluk krijgt. Hij kijkt, maar doet (of kan?) niets. Wanneer de vriend is afgevoerd naar het ziekenhuis haalt de hoofdpersoon vervolgens drank bij een huisgenoot en verdwijnt in zijn eigen wereld om zo de harde werkelijkheid te ontvluchten.

Een dikke tien jaar geleden won Erik Jan Harmens de Poetry Slam. Tijdens een voorronde was ook zijn vader aanwezig. Harmens wint de voorronde en zijn vader komt hem na afloop feliciteren:

'en wijst me erop dat ik me ergens in de voordracht heb versproken, (…) en zo wordt de etterende wond zichtbaar die ons het plezier in het leven ontneemt, omdat we bij elk groot succes er ons geen raad mee weten en onszelf dan maar weer de grond in boren, omdat we wéten hoe het daar is, in de grond.'

Harmens weet hoe het daar 'in de grond' is, hopelijk weet hij nu ook hoe succes voelt wanneer hij er in alle nuchterheid van mag genieten.