“De mens zoekt altijd absurde verantwoordelijkheden voor de feiten, zo is het nu eenmaal.”

Dit boek was genomineerd in Frankrijk voor alle literaire prijzen en heeft meerdere gewonnen: Prix Goncourt des lyceens en premio strega europeo.
Ik las dit boek, omdat ik meedoe aan de leesclub, die in het leven werd geroepen rond de Europese literatuurprijs. De Europese Literatuurprijs bekroont een roman geschreven in een taal van een land dat bij de Raad van Europa hoort. Ook bekroont de prijs de Nederlandse vertaling van deze roman, die geldt als voorbeeld van een excellente vertaling. De prijs vraagt specifiek aandacht voor romans uit het Europese taalgebied en benadrukt daarmee de literaire diversiteit en de culturele rijkdom van Europa.
Bijzonder aan deze leesclub was, dat Martine Woudt, de vertaalster, zich bij onze club voegde en bereid was vragen te beantwoorden.
De auteur van dit boek groeide op in Senegal en woont en werkt in Frankrijk.
Het onderwerp van het boek is de 1e wereldoorlog. In de loopgraven dienden veel Afrikanen. Zo ook Alfa en Mademba, zijn ‘meer dan een broer’. De jongen die, zo geheel anders dan Alfa, hem als broer erkende na het vertrek van Alfa’s moeder en aan zijn moeder vroeg hem als zoon te accepteren.
In poëtische taal, die de gruwelijkheden van deze oorlog en het leven van Alfa vertelt, ontvouwt het verhaal zich. Het boek leest fijn, korte hoofdstukken en zinnen die zich als een mantra herhalen, maar steeds toch net iets anders zijn dan de vorige. Ik kan geen Frans lezen, maar denk dat Martine aan de vertaling een mooie klus gehad heeft en zeer goed aangevoeld heeft wat de bedoeling van de schrijver was.
Het boek staat bol van mooie metaforen, die de gruwelijkheden menselijk maken: ‘meer dan een broer’ ‘de darmen vastgeknoopt met hemdsmouwen als een omarming na de dood’.
Al lezend ontdek je het verhaal en komt Alfa tot een dieper inzicht over de rol die hij speelde in het leven en sterven van zijn vriend.
Meer dan een broer valt uiteindelijk samen in één persoon.
Held & angst worden éen geheel. Het laatste deel van het boek had wat mij betreft iets duidelijker gemogen. Ik had verwacht dat de leesclub mij de verklaring van die hoofdstukken zou geven, maar die kwam niet helemaal.
Vandaar: 4 sterren. Pioen juli 2020