Eindelijk iemand die het begrijpt!

Door het boek: Het Gaslight Effect van Robin Stern kwam ik op het spoor van narcisme. Stern beperkt zich in haar boek tot jongere vrouwen die door narcisten steeds op het verkeerde been werden gezet. Daardoor is het voor een beperkt publiek interessant.

Het boek van McBride is ruimer van opzet en geeft veel meer handvatten om dit verschijnsel te kunnen begrijpen. Ze gaat uitgebreid in op de dynamiek en communicatie (triangulatie) binnen een narcistisch gezin en verwijst daarbij naar de niet uitgesproken regels en rollen van de verschillende gezinsleden.
In het tweede deel beschrijft ze de gevolgen en illustreert ze die met uitspraken van slachtoffers. Daardoor is het geen leuk boek om te lezen. En tegelijk heb ik na het lezen ervan de neiging om dit boek aan iedereen aan te bevelen. Iedere twintigjarige zou het verplicht moeten lezen zodat er bijtijds bijgestuurd zou kunnen worden.
Het meest misleidende van narcistische gezinnen is hun masker, hun schone schijn en hun zogenaamde aangepastheid aan de buitenwereld. Iedereen zou zich zulke ideale ouders wensen!

Helaas heb ik dat ook in ons gezin meegemaakt en dacht ik altijd dat het iets met middenstanders te maken had maar daar twijfel ik nu behoorlijk aan. Ik herken een aantal patronen en zelfs de verdeling binnen de familie als het gaat om de rollen van de verschillende kinderen. Mijn rol veranderde van het gouden- naar het verloren kind. (En daardoor meer vrijheid maar ook meer eenzaamheid.) En achteraf weet ik niet of mijn moeder narcistisch was of dat ze alleen aan een beperkt aantal criteria van McBride voldeed. Mogelijk was ze zelf het slachtoffer van háár ouders.

Daarnaast heb ik het gezinsleven van een goede vriendin van dichtbij kunnen observeren. Haar ouders voldeden praktisch aan alle criteria die McBride hanteert en ook zij was een “verlengstuk” van haar vader én moeder. Opgegroeid zonder liefde worstelt ze nu nog met de gevolgen en een wankele identiteit

En dat brengt me dan bij het derde deel waar McBride aanwijzingen hoe de slachtoffers door allerlei oefeningen, brieven en het bijhouden van dagboeken kunnen werken aan hun heling en zelfbevrijding.
Ze hanteert hierbij een aantal stappen waaronder acceptatie, rouw en verwerking. Daarna gaat het bij stap 2 om loslaten en weer een zelfstandig individu worden. Ze gebruikt vervolgens in stap 3 het begrip “reparenting” om alsnog je innerlijke kind te geven wat het niet kreeg. Stap 4 lijkt me nog het meest lastig: omgaan met je narcistische ouders en de rest van het gezin. Wel of géén contact. (In mijn eigen situatie heb ik ervoor gekozen om met een aantal broers en zussen helemaal geen contact meer te hebben en met de rest alleen beleefd contact.) Het belangrijkste én moeilijkste in deze fase is dan de vergeving. Tot slot geeft ze in stap 5 nog tips aan de slachtoffers hoe deze zelf op een gezonde en vooral empathische wijze hun eigen kinderen zouden kunnen opvoeden.

Of die slachtoffers op deze wijze zichzelf kunnen helen, weet ik niet. Wel heb ik de stellige overtuiging dat het bewustzijn van één of twee narcistische ouders al een hele grote stap in de goede richting is. En de cover is trouwens in al zijn eenvoud veelzeggend, vooral die schaduw die aan de vrouw voorafgaat. (Ze loopt van het licht weg.) Kortom een aanrader voor iedereen die zichzelf én de ander beter wil leren kennen!