‘Hoeveel treinen nog voor ik mama weer terug zie?’

Vandaag dit boek met waargebeurde oorlogsverhalen. Juist vandaag 8 mei 2020:
75 jaar VE-day, Victory in Europe Day en vooral het NIOD, het Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie, bestaat 75 jaar.
Het NIOD heeft in haar depot een enorme hoeveelheid aan informatie over o.a. de Tweede Wereldoorlog, ook verhalen van kinderen. Aan het eind van de oorlog zijn door een oproep van de regering, en later door het NIOD zelf, deze verhalen bewaard gebleven en gegeven aan het NIOD.

Vorig jaar hoorde ik van het bijzondere project waarmee Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda met hulp van het NIOD bezig waren: het uitpluizen van alle handschriften, welke verhalen zijn geschikt of kunnen we doorgeven en welke onderwerpen laten we aan bod komen? Als je verhalen leest van kinderen van toen, komt automatisch de vraag boven: zijn deze kinderen van toen nu nog in leven? Een enorme zoek- en puzzeltocht ging van start met als resultaat dit prachtig uitgewerkte boek ‘Oorlog in inkt’.

De leeftijden van de kinderen uit dit met zorg samengestelde boek lopen uiteen van de 12-jarige Henk uit Rotterdam tot de 18-jarige Henk uit de Achterhoek. Henk uit Rotterdam maakt het alom bekende enorme bombardement mee, Henk uit de Achterhoek daarentegen is ondergedoken omdat hij weigert in Duitsland te gaan werken en nauwelijks overleeft.
Niet alleen verhalen uit Nederland worden verteld, ook Carla en Chris beleefden een ontstellend verhaal in een Jappenkamp op Java, maar ook George uit Duitsland komt aan het woord. George kwam door een kindertransport op 8-jarige leeftijd met zijn zusje van drie jaar aan in Nederland. Je moet als moeder ontzettend wanhopig zijn wil je je kinderen alleen naar een ander land op de trein zetten, niet wetend of je hen nog ooit zal zien. Helaas komen ze in kamp Vught terecht.

Ieder verhaal van de zeven jongens en zeven meisjes begint met een inleiding waarin kort de historische achtergrond wordt verteld over het verhaal erna. De blauwe gedrukte woorden worden achterin uitgelegd. Onderaan de verhalen staan originele zinnen uit het betreffende dagboekfragment. Tot slot is na ieder verhaal de goede of slechte afloop met uitleg verteld.
De verhalen bevatten niet de letterlijke tekst uit de dagboeken, maar de fragmenten zijn leesbaar gemaakt voor de lezers van nu zodat zij kennis kunnen nemen van een tijd waarin kinderen geen kinderen konden zijn. Kinderen die door afkomst, keuzes van ouders of het gebied waar ze woonden te maken kregen met een ander gewoon leven waarin zij hoop, moed en veerkracht toonden.

‘Oorlog in inkt’, een uniek document waardoor het schrijven èn het doorgeven van verhalen nogmaals wordt benadrukt in het belang van onze verkregen vrijheid. In het voorwoord vertellen de auteurs dat er naast verhalen ook veel is getekend in de documenten: vliegtuigen, parachutes tot aan de plattegrond van concentratiekampen toe, veelal in inkt. Een oorlog in inkt, weergegeven in al zijn facetten. Absolute aanrader.