Leeft een rivier?

Sinds "De laatste wildernis" ben ik verknocht aan de natuurschrijverij van Robert Macfarlane. Als fervent reisboeken lezer word ik het meest aangetrokken door dat aspect in zijn boeken.

"Leeft een rivier?" is misschien wel Macfarlanes meest persoonlijke en politieke boek tot nu toe. Het bruist van de ideeën, onvergetelijke personages en verhalen, en van de haarscherpe natuurobservaties die zijn handelsmerk zijn. Hij verweeft cultuur- en natuurgeschiedenis, reportages, reis- en natuurverslagen met poëtisch proza.

Overal ter wereld sterven rivieren door vervuiling, droogte en indamming. Al sinds mensenheugenis moeten rivieren dienstbaar zijn voor vervoer, voor energie, als bron van voedsel, als open riool. Wereldwijd is er echter ook een beweging gaande die het leven en de rechten van rivieren en andere natuur wil erkennen en wil vastleggen in de wet om verdere vernietiging tegen te gaan.

De Te Awa Tepua, ook wel bekend als de Whanganui-rivier in Nieuw-Zeeland is de eerste rivier ter wereld die wettelijk erkend is als rechtspersoon, een concept dat in 2017 werd ingevoerd. Dit betekent dat de rivier dezelfde juridische rechten, plichten en aansprakelijkheden heeft als een mens. Deze historische beslissing is het resultaat van een lange strijd van de Maori, de inheemse bevolking van Nieuw-Zeeland, die de rivier als een levend en ondeelbaar wezen beschouwen.

In "Leeft een rivier" neemt Macfarlane ons mee naar drie stroomgebieden in respectievelijk Ecuador, India en Canada. We maken kennis met bijzondere personages die allen strijden voor soortgelijke rechten voor "hun" rivieren. Hoewel de natuur en het reizen daarin in alle drie de gebieden fenomenaal beschreven worden, is wat mij betreft de haast epische kanotocht over de Canadese Magpieriver onvergetelijk.

Andermaal genoten van deze bijzondere verteller.