Nostalgie?

Winterbloei, zo heet het boekje dat dit jaar in het kader van Nederland Leest gratis door de bibliotheken wordt aangeboden. Het is speciaal voor dit doel samengesteld uit de nalatenschap van Jan Wolkers door Onno Blom, auteur, literair recensent en freelance journalist, die in 2018 de Nederlandse Biografieprijs won met zijn biografie van Jan Wolkers: Het litteken van de dood.

Op de cover van het boek lezen we: Jan Wolkers Winterbloei Over zijn liefde voor de natuur. En ja, die liefde vinden we zeker terug in de verhalen en brieven in dit boek en in zijn dagboekaantekeningen tijdens zijn verblijf op het onbewoonde eiland Rottumerplaat. Op de hem zo eigen aanstekelijke manier vertelt hij onder meer over zijn kindertijd, over zijn ontdekking van de boeken en albums van Jac. P. Thijsse, over zijn fascinatie voor reptielen en amfibieën en over zijn tuin bij zijn huis op Texel.

Bijzonder in dit geheel is Daphne een sprookje. Dit sprookje begint niet met het vertrouwde Er was eens, maar met een ode aan bomen en vooral hun wortelnetwerk. Hij noemt het een monument van geheime groeikracht, van het geworteld zijn in een ver verleden. Het is gebaseerd op het verhaal over de nimf Daphne uit de Griekse mythologie, die zich in een voor Apollo heilige laurierboom liet veranderen om van diens onvermoeibare avances af te kunnen zijn. De hoofdpersoon in het sprookje van Wolkers komt uiteindelijk tot de conclusie dat men de natuur in wezen en verschijnen moet kennen om met beheerste passie een goed rentmeester te kunnen zijn.

In het laatste hoofdstuk, geschreven in 2001, beschrijft Wolkers hoe hij verwacht Nederland aan te treffen in het jaar 2010 en schetst hij zijn ideële toekomstbeeld. Het zou in 2019 geschreven kunnen zijn.

Als kers op de taart wordt de bundel afgesloten met het gedicht Ik heb de winter liefgehad.

Het voorwoord van dit boek is geschreven door Ronald Giphart, Ambassadeur Nederland Leest. Op een plezierige manier vertelt hij over het ontstaan en de gedachte achter de keuzes van Nederland Leest. Een eyeopener voor mij. Verder zijn in dit boek een aantal columns van Aaf Brandt Corstius opgenomen en een inleiding door Onno Blom.

Na lezing overheerste bij mij aanvankelijk een gevoel van nostalgie. De ruimte die we vroeger hadden om buiten te spelen en op onderzoek uit te gaan. Hoe we Wolkers en Bomans volgden op de TV in 1971 en veel later het VPRO jeugdprogramma De achtertuin van Jan Wolkers. Maar daarna realiseerde ik me hoe belangrijk het is dat de jeugd liefde en respect voor alles wat leeft wordt bijgebracht. Want als dat er is kun je niet meer om het belang van duurzaamheid, het thema dit jaar, heen. Hopelijk wordt dit boek door heel veel ouders en grootouders gelezen en worden zij er zodanig door geïnspireerd dat de jeugd van nu later met evenveel nostalgie aan hun kindertijd zal terugdenken en trots kan zijn op de heel grote stappen die in de tussentijd zijn gemaakt naar een duurzame samenleving.