Radicale vervreemding

Bernlef beschreef in “Hersenschimmen” het dementeringsproces van Maarten Klein als een radicale vervreemding van de persoon. Het ik van Maarten Klein die altijd probleemloos samenviel met dit lichaam van hem, met zijn geest, wordt een onherkenbare vreemde, eerst voor de omgeving maar later ook voor hem zelf. Eerst onopgemerkt vallen er hiaten en gaande weg zijn er onverklaarbare verschuivingen in het tijdsbesef. Het verhaal eindigt in een hallucinante eenzaamheid waarin elke aanraking ontdaan is van een persoonlijke betekenis.
“Hersenschimmen” is een zakelijke vertelling van een werkelijkheid waarvoor de auteur al schrijvende het dementeringsproces een herwaardering probeert te geven. De ontreddering en later verbijstering, noteert Bernlef met een fijne, ingehouden verwondering voor het bestaande en hoe de veranderende geestelijke omstandigheden daarin verschuiven. Waar ik in het begin terughoudend was, ben ik al lezende door de observaties van de auteur ontdooid. Nu ik dit schrijf sta ik open voor deze verwondering die Bernlef zo treffend wist aan te halen in zijn “Hersenschimmen” uit 1984.
Een boek dat ik zeker nog herlees.