Aan de buitenkant hebben zij de Holocaust overleefd, maar van binnen is alles stuk

Sommige boeken vragen gewoon zelf om te worden gelezen, zo ook Van binnen is alles stuk. Vanaf maart dit jaar lag dit verjaardagscadeau al op mij te wachten naast mijn bed. Maar sinds ik in februari een documentaire op Netflix  gekeken heb over Auschwitz had ik er de moed niet voor…. NU EVEN NIET! Maar het gekke is dat het boek mij op de één of andere manier leek te achtervolgen. Iedere keer als ik facebook opende, kwam er een advertentie voorbij. Het viel niet alleen mij op, ook mijn broer had er ‘last’ van. Toen ik bij de kringloop de voorloper van het boek Kaddisj voor Daisy voor 1 euro zag staan kon ik er niet meer omheen. De boodschap was duidelijk. Dit boek moest ik lezen.

Toen de beide Duitslanden in 1990 herenigd werden kregen oorlogslachtoffers  de kans een schadeclaim in te dienen voor hun, door de nazi’s, onteigende bezittingen. De Duitse regering gaf hier weinig bekendheid aan, zodat veel mensen niet op de hoogte waren van deze regeling. Simon Hammelburg besloot samen met een bevriend advocaat wat advertenties te plaatsen in regionale Amerikaanse kranten, waarin zij hun hulp aanboden bij het indienen van deze claims. De pers verspreidden het artikel vervolgens in honderden kranten, zodat de telefoon bij Hammelburg roodgloeiend stond. In de ruim 1200 telefoongesprekken die volgden kwam niet alleen de afhandeling van de claims ter spraken. Veel mensen wilden ook eindelijk hun verhaal wel eens kwijt. Hammelburg verwerkte de herinneringen van deze mensen in 1996 tot het boek Kaddisj voor Daisy. Achttien jaar later is het boek herschreven en opnieuw uitgebracht. Wij zijn, wanneer ik zo een blik in de krant en op het journaal werp, wel weer toe aan een geschiedenisles WOII.

Wanneer de hoofdpersoon ‘s avonds laat thuiskomt, brengt een agent hem het slechte nieuws dat zijn vrouw Daisy bij een verkeersongeval om het leven is gekomen. Als de begrafenis achter de rug is besluit hij op reis  te gaan naar Amerika, om zijn broer en enkele oude vrienden te bezoeken. Veel van zijn vrienden zijn opgegroeid in door de holocaust besmette huizen. Door de oorlogstrauma’s van hun ouders hebben ze allemaal een moeilijke jeugd gehad.  De vrienden hebben elkaar leren kennen bij de Haboniemgroep, een jeugdvereniging voor Joodse jongeren. Hier vonden ze de gezelligheid die  thuis ontbrak. De leden van de Haboniemgroep werden vrienden voor het leven en noemden zichzelf Partners in crime. Wanneer David, de zoon van Max,  zijn Bar Mitswa doet, nodigt Max al zijn Haboniemvrienden uit om hierbij aanwezig te zijn. Het is erg fijn om elkaar weer eens te ontmoeten. Tijdens de gesprekken blijkt dat ze allemaal de littekens van hun ouders met zich meedragen. Het wordt tijd om dit verdriet een plekje te geven en naar de toekomst te kijken.

Het boek is beslist geen opeenstapeling van ellende. Het is ook een mooi verhaal over rouwverwerking, vriendschap en familierelaties. Het zet ons ook aan het denken. Hammelburg toont dat de groep oorlogsslachtoffers eigenlijk veel groter is dan wij tot nu toe altijd hebben gedacht. Door hun onverwerkte trauma’s waren ouders vaak niet in staat hun kinderen een veilig thuis te bieden. Veel ouders waren emotioneel verdoofd, depressief, angstig of agressief. Dit heeft grote invloed gehad op hun kinderen, waardoor ook zij slachtoffer zijn. Hammelburg opent onze ogen. Want hoe ziet de toekomst er uit van al die mensen in Syrië, Soedan, Irak, Oeganda………….

Op Netflix staan veel goede films en documentaires over de Tweede Wereldoorlog http://www.wijkijkennetflix.nl/70-jaar-bevrijding-auschwitz-films-documentaires-netflix/

Foto: De twee boeken van Simon Hammelburg met hier tussen het gebed wat de vrienden aan het eind van de boeken voor hun overleden familieleden  uitspreken.

Video: Het lied 'Ze zijn er nog'. Het boek opent met dit gedicht.