Ter ere van de viering van het eerste lustrum van het klassieker-genootschap trakeerden we op een pittige vraag.
Het was te verwachten. Een bijna onmogelijke vraag, zo begonnen de reacties.

Welk boek heeft jou – het meest -  beïnvloed?

Invloed is moeilijk, misschien wel onmogelijk, meetbaar. Er bestaat dus ook geen lijstje van invloedrijkste boeken.
Toch vond ik een leuk artikel waarin een poging gedaan werd de belangrijkste boeken of meest invloedrijke boeken uit de wereldgeschiedenis te vangen in een lijstje. Uiteraard kan je niet om religieuze boeken heen als de bijbel of koran, maar afgezien van dat soort boeken zouden de volgende titels wel in dat rijtje moeten staan:
De Odyssee, Don Quichot, Ulysses, de Goddelijke komedie.
Het zijn boeken die de grenzen van de roman verlegden en andere auteurs inspireerden.

Ook kan het boek een machtig wapen zijn in de strijd tegen misstanden; De hut van oom Tom bijvoorbeeld.
Of, dichter bij huis: Max Havelaar. Deze boeken hebben veel invloed gehad op de specifieke misstand die het aan de kaak stelde. 
In het artikel wordt ook De tweede sekse genoemd van Simone de Beauvoir. Dit boek zette heel nauwkeurig de oorzaken van de ondergeschikte rol van de vrouw in kaart. Simone de Beauvoir komt ook terug in de lijstjes van de Habban inzendingen, maar dan met een andere titel.

Maar ja, de vraag wordt dus wel gesteld anno 2020 aan westerlingen.
De ridderromans bijvoorbeeld in de elfde, twaalfde en dertiende eeuw waren de eerste niet-religieuze boeken waarvan de verspreiding grote invloed had op het leven van de gewone mensen, en niet alleen op geschoolde mensen. - Dezelfde ridderromans waar Don Quichot een parodie op was dus-.
Ook hebben bijvoorbeeld China of de Arabische wereld hun klassiekers en invloedrijke boeken, maar de kans is groot dat ik nog nooit gehoord heb van de titels die op die lijstjes voorkomen. 

Goed, de vraag is dus best moeilijk te beantwoorden, niet alleen voor deskundigen als Pieter Steinz, maar ook voor Hebbanisten (of hoe heet dat ook alweer). 
Alle lezers van Hebban die iets inzonden, hebben een boektitel genoemd die ze lazen als adolescent. Een opvallende overeenkomst dus die kennelijk ook wat zegt over de periode in je leven waarin je je laat beïnvloeden – onder andere door boeken dus.
Ook herlazen veel inzenders het boek dat ze noemden op latere leeftijd; bij sommigen hield het boek stand, bij anderen was het een lichte teleurstelling. 

Roosje de Vries noemt: archibald strohalm van Harry Mulisch omdat:
Ik had behoefte aan boeken die een wegwijzer zouden kunnen zijn. De romans van Herman Hesse waren dat ook, maar die kwamen iets later. Mulisch en archibald zijn afwijkende types. Zij passen niet in de grote groep. Zij zoeken hun eigen weg. Ze zijn daarin tamelijk extreem en intellectueel en ook een beetje gek, of eigenlijk tamelijk gek. En creatief. En anders. En pedant. En dat was ik ook: pedant. Dat zag ik toen niet zo. Pedanterie is ook en manier je te onderscheiden van de anderen. Vooral voor verlegen en introverte types. Zoals ik er ook een was. En nog. Het is ook een heel vreemde roman, vol hallucinaties en inwendige monologen. Nog steeds heeft dat type roman mijn voorkeur. 

Naast het eerste boek ooit zelfstandig gelezen noemt Marjolein Verreck:
De boeken der kleine zielen van Couperus en Eerste indrukken van K. Schippers. De boeken der kleine zielen heb ik in een weekend uitgelezen, helemaal meegenomen in het Haegsche wereldje rond de eeuwwisseling. Door Eerste indrukken heb ik nooit meer een baby onderschat qua denkvermogen, terwijl het toch meer dan vijfendertig  jaar geleden is dat ik het boek las. Overigens heb ik het boek nog niet zo lang geleden weer gelezen en viel het me tegen hoe verouderd het was.

Van de boeken van Primo Levi: Is dit een mens en Het respijt heb ik veel geleerd over het leven in Auschwitz en de moeilijke terugkeer. Zo knap hoe je daarover zulke boeken kan schrijven. Vooral de toon van het boek is indrukwekkend: bescheiden en met oog voor alle soorten kampbewoners. Het heeft me kennis gegeven die ik veel gebruik voor mijn vrijwilligerswerk en het zijn boeken die ik graag mensen aanraad.

Segou van Maryse Conde nam me mee naar Afrika en de invoering van de Islam. Ik las het boek in de trein op weg van en naar mijn werk, het was een openbaring. Boeken over Afrika las ik weinig tot nooit, dus dat was al nieuw. Het nam me mee de geschiedenis in. Na deel een las ik meteen deel twee. Ik weet ook nog steeds wie mij dit boek aangeraden heeft.

Mijn nummer een van mijn top 25 hoort ook in dit rijtje thuis” De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren” . Mijn eerste kennismaking met de boeken van Murakami. Het boek is volgens critici niet zijn beste, maar goed, daar denk ik dus anders over (ik heb ze nog niet allemaal gelezen). Het verhaal raakt me, Tsukuru die geen kleur in zijn naam heeft en daardoor denkt kleurloos te zijn, terwijl hij juist de bindende factor van zijn vriendengroep was.

In het rijtje van Denise Depoorter komt ook een titel van Couperus voor:
Het boek dat me ooit het meest getroffen heeft is : Houtekiet van Gerard Walschap.  Ik was toen nog maar 16 of 18 jaar toen ik het las en de inhoud heeft me aan het denken gezet. Ik ben nog altijd van plan om het te herlezen.   Een tweede boek is Eline Vere van Couperus dat mij een andere wereld voorschotelde.  Een volledig andere schrijfstijl. En het derde boek is mijn onlangs gelezen boek van Kristin Hannah: Aan het einde van de wereld. Ik heb het op hetzelfde niveau gezet als mijn twee eerdere boeken qua gevoelens die er in beschreven staan. Zo’n boek waarvan je het spijtig vindt dat je de laatste bladzijde omslaat en het een tijdje duurt voor je een nieuw boek begint. 

Ingrid Bennigsen zendt: Alle mensen zijn sterfelijk van Simone de Beauvoir, in:
Ik las het als jongvolwassene, en kon mij bij het lezen niet voorstellen dat het een vloek zou zijn om onsterfelijk te zijn! Ik leerde een belangrijke levensles door dit boek, namelijk dat het leven pas zin heeft doordat er ook ooit een einde aan komt. 

Is het niet opvallend dat ook Tea een boek van Simone de Beauvoir nomineert als invloedrijk? De bloei van het leven is het tweede deel van haar autobiografie en gaat over de tijd dat ze Sartre ontmoet, haar filosofie ontwikkelt en toepast. Haar turbulente leven, haar bewuste keuzes en vastberadenheid motiveerden mij als jonge vrouw stelling te nemen tegen vooroordelen van velerlei aard, maar de belangrijkste was dat je een keuze hebt in het leven. Later moest ik daarvan deels terugkomen omdat je niet altijd kan kiezen, Sartre zegt daarop dat je wel kunt kiezen hoe je je verhoudt tot je lot. Maar in elk geval kon De Beauvoir me zielsgelukkig maken met haar beschrijvingen over haar bergtochten die ze noodgedwongen in haar eentje ondernam in de buurt van Marseille terwijl haar geliefde Sartre ver van haar verwijderd was. 

Dan ik zelf tenslotte (Jan Haas). Ook ik heb op mijn lijstje Alle mensen zijn sterfelijk van Simone de Beauvoir. Om dezelfde redenen als Ingrid. In één klap kon ik me verzoenen met het feit dat er op een gegeven moment gewoon een einde aan zit. Een soort opgeruimd gevoel dat ik sinds het lezen van het boek nog steeds heb.
Ook het lezen van De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van Milan Kundera zo rond mijn 18de heeft veel invloed gehad. Het boek met de schitterende titel opende voor mij de deur naar de wereld literatuur. Een sleutel tot oneindig veel meer leesplezier.

Dit artikel is geschreven ter ere van het eerste lustrum van het Klassieker-genootschap op Hebban.
Heel veel dank aan de oprichters en lezers met hun reacties in die jaren, van dit genootschap.
Heel veel dank aan Hebban die ons deze plaats en de mogelijkheid biedt om zo’n mooie spot te kunnen realiseren.
En ook veel dank aan alle mensen die op de “onmogelijke” vraag voor dit artikel hebben ingezonden!

Namens het klassieker-genootschap,
Tea en Jan Haas

Bron illustratie: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Bestand:Bundesarchiv_Bild_183-62162-0009,_Feier_in_einem_Kulturhaus.jpg