Arend van Dam is geen onbekende in kinderboekenland. 12 november verscheen De bromvliegzwaan, een boek over taal. Ilja en Evy proberen te ontdekken wat een bromvliegzwaan nu eigenlijk is en waarom die zo belangrijk is voor onze taal. Weten jullie het al? 

Arend van Dam 
Arend van Dam werd in Maassluis geboren in het jaar 1953. Al vroeg bleek dat hij niet helemaal in de voetsporen van zijn vader wou volgen, die was vrachtwagenchauffeur, maar dat hij wel graag op zijn eigen manier op 'ontdekking' wou naar allerlei plekken. Hij reisde de wereld rond en dat vormde de basis voor veel van zijn boeken. Hij zegt zelf dat hij erg veel van verhalen houdt. Dat die verhalen vaak ook informatie bevatten en dat hij daardoor ook wordt gezien als schrijver van informatieve boeken lijkt van Dam wat minder leuk te vinden. 

Dat ik ondertussen wordt gezien als een schrijver van informatieve kinderboeken zit me wel een beetje dwars. De verhalen staan voorop. En dat er wat informatie in verstopt zit, had ik liever willen verzwijgen.

In 2008 won hij een Zilveren Griffel voor het boek Lang geleden... en in 2018 won hij de Thea Beckmanprijs met De reis van Syntax Bosselman.

De bromvliegzwaan In De bromvliegzwaan neemt Arend van Dam je mee op reis, de taal achterna. Hoe is onze taal ontstaan? Waar op de wereld is het Nederlands terechtgekomen? En wie hebben onze taal daar gebracht?
In deze ‘Dunne Van Dam’ komen niet alleen de verhalen van de historische figuren die onze taal hebben gevormd aan bod, maar ook fenomenen als de onomatopee, het synoniem en het ezelsbruggetje. Met grappige illustraties en cartoons van Anne Stalinski.

Ilja en Evy 
Evy: De Bromvliegzwaan, een bijzondere titel is het minste wat je er van kan zeggen. Is dat aantrekkelijk of net niet? Ik werd er wel heel nieuwsgierig door. Natuurlijk helpt ook het feit dat het boek geschreven is door Arend van Dam. Ik had net De reis van Syntax Bosselman gelezen, toen ik deze zag in de te verwachten-lijst. Wat denk jij van die titel Ilja? Past hij bij het boek?

Ilja: Ik werd ook geprikkeld door de titel. Nieuwe woorden die ontstaan door samenvoegingen, is wel iets kenmerkends voor de Nederlandse taal en daardoor voor mij heel passend bij het boek! Ook kennen we veel ezelsbruggetjes om de werkwoordspelling toe te passen, de bromvliegzwaan is er daar een van en dus kenmerkend voor de taal. In het boek ga je qua taalbeschouwing net een stapje verder dan je ooit bij de taalles zou doen, een aparte, maar passende titel hoort dan natuurlijk bij het boek. Toen ik het boek opensloeg, zag ik dat de binnenkant helemaal volgeschreven was (normaal zijn de eerste pagina’s leeg). Wat vond jij daarvan, Evy?

Evy: Ik vond dat echt superleuk! Door de ‘Hallo lezer’ voelde ik me dierct helemaal welkom en door de pagina’s te gebruiken die anders niet vol met leestekst staan en uit te leggen waarom dat zo is, werd het direct lekker informatief en leerzaam. En ik ging natuurlijk direct helemaal door het boek bladeren en zo kreeg ik echt een ‘geel’ gevoel! Het hele boek doet wel heel druk aan. Allemaal verschillende stukjes tekst, die elk hun bijdrage hebben aan het geheel. Zag jij soms het bos door de bomen niet meer, Ilja? Of vond je het wel heel overzichtelijk gedaan?

Ilja: Ik was heel blij met de inhoudsopgave, zodat ik een houvast had in het boek. Het kwam soms een beetje van de hak-op-de-tak. Ik heb het boek daarom niet in een keer uitgelezen, maar elke keer een hoofdstukje. Waar ik soms een beetje tussen moest schakelen was de informatie en het verhaal, dat onderscheid was soms niet helemaal duidelijk. Wat vond jij eigenlijk van de verhalen?

Evy: Ik vond het wel heel leuke verhalen en ik denk dat die een soort ‘break’ vormen. Ik hou zelf meer van het informatieve deel van het boek, dat vind ik gewoon interessanter, maar ik kan me voorstellen dat het voor de kinderen lichter aanvoelt als ze tussendoor een verhaal kunnen lezen dat zijdelings verband houdt met het thema. Door de verhalen blijft de informatie misschien ook beter hangen. Als jij nu, zonder het boek te openen, één onderdeel van het boek moet opnoemen wat je het meest is bijgebleven, wat is dat dan, Ilja?

Ilja: Oe, wat een goede en moeilijke vraag Evy! Ik denk dan toch de luchtige en fijne schrijfwijze waarop de informatie aan kinderen wordt verteld. Ik heb een taalstudie afgerond op universitair niveau en wat ik daar heb geleerd, wordt ook in het boek verteld. Echter, op een hele begrijpelijke manier voor jongere lezers. Dat vind ik ontzettend knap, wat het kan ech taaie stof zijn.
Hoe vond jij het hoofdstuk over de België en de Nederlandse taal, voldeed het volgens jou?

Evy: Er staan wel leuke opfrissers in dat stuk! Geschiedenis heeft mij altijd wel geïnteresseerd, maar is ook iets dat ik daarna weer snel vergeet. Ik kende het Plantijn en Moretus Museum trouwens wel, al denk ik niet dat ik er ooit naar binnen geweest ben. Het leukste deel van het boek stond wel in dit hoofdstuk. De woordenlijst op blz. 84, met Vlaamse woorden, was echt genieten. Als Vlaamse in Nederland wonen, is niet altijd makkelijk als we het over taal hebben en het geeft zoveel vreugde om typisch Vlaamse woorden ergens tegen te komen! Dat alleen al maakt dit boek de moeite waard.

Eindconclusie 
Evy: Ik gaf het boek vijf sterren. Dat komt omdat ik zelf erg kan genieten van boeken over taal. Ik heb zoveel geleerd tijdens het lezen van De bromvliegzwaan. Dingen die ik lang geleden ook al een keer had geleerd, maar weer was vergeten. Van Dam schrijft erg vlot en je raast echt door het boek heen. Ik vond het soms een beetje warrig overkomen, met de overgang van de verhalen naar de informatieve stukken, maar daar kan ik me makkelijk overheen zetten (omdat ik zelf ook vrij warrig ben misschien). Het is een erg druk ogend boek, zowel qua tekst als qua illustraties. Dat houdt het energieniveau wel hoog tijdens het lezen. Ik vind De bromvliegzwaan eigenlijk erg geschikt voor kinderen én hun ouders. Ik denk dat het erg leuk is om het samen te lezen en zo samen wat te leren.

Ilja: Ik heb het boek vier sterren gegeven. Het is een heerlijk boek over taal! Ik ben het wel met Evy eens dat het boek wat druk oogt en soms wat warrig is, ik weet zeker dat kinderen daar minder problemen mee zouden hebben dan ik. Van Dam heeft een hele prettige schrijfstijl en legt de informatie op begrijpelijke wijze uit. Lezers worden op hun waarde geschat en daarnaast vermaakt met de verhalen, waardoor je de taalontwikkeling in breder perspectief kunt zien. Dit is een boek dat waarschijnlijk meer volwassenen, dan kinderen gaat aanspreken, maar dat hoeft helemaal niet verkeerd te zijn. Ouders en leerkrachten kunnen dit boek super goed inzetten om kinderen juist iets over taal te leren. Als kinderen dan geprikkeld raken, zullen ze dit boek zeker verslinden.