Soms maken kinderboeken je aan het lachen, maar soms maken ze je ook aan het huilen. Met een thema als 'Verlies' is dat laatste al snel gebeurd. Slapen vissen? is daar een prachtig voorbeeld van. Geschreven door Jens Raschke en met de herkenbare illustraties van Ingrid en Dieter Schubert, neemt Slapen vissen? je mee naar de wereld van Jette. Een wereld die ze nu zonder haar broertje Emiel moet zien te trotseren... 

Schlafen fische? was oorspronkelijk een toneelmonoloog, geschreven door Jens Raschke. Hij kreeg er de Mülheimer Kindertheaterprijs voor en dat gaf aanleiding tot het omvormen van het toneelstuk naar een boek. Tot nu toe is het boek al in tien talen vertaald. 

Is het te merken dat dit een herschreven toneelmonoloog is? Nee, eigenlijk helemaal niet. Ik ben wel erg benieuwd naar het toneelstuk eigenlijk en ik heb een kleine documentaire op Youtube bekeken. Wat mij daarbij opviel is dat de sfeer wel erg verschillend is van die in het boek. Het toneelstuk zag er opgewekt uit. Het boek is toch een stuk ingetogener. Mooi om te zien hoe de benadering toch een andere invloed heeft op de beleving van het verhaal. 

De tekst is zo mooi. Op een eenvoudige manier brengt Raschke het verhaal tot leven. Als lezer word je meegenomen en ontroerd. Is het een droevig boek? Ja en nee. Ik moet eerlijk bekennen dat ik wel een traantje heb weggepinkt, maar langs de andere kant geeft het verhaal ook hoop. 

Langzaam worden mijn donkere wolken minder zwart. Elke week zijn ze en beetje lichter. Of ze ooit weer helemaal wit worden? Dat weet ik niet. Het is afwachten. Maar misschien hoeven ze dat ook niet. Ik heb Emiel immers beloofd dat ik hem nooit zal vergeten.

De illustraties van Ingrid en Dieter Schubert passen helemaal bij de woorden die geschreven staan. In hun kenmerkende stijl vergroten ze bepaalde aspecten van het verhaal uit. Er zijn illustraties die me echt bij mijn strot grepen: de auto in de regen, mama in een plas tranen, de wegspoelende verf van de kist. Dit zijn zo'n indrukwekkende momenten en ik denk dat deze voor eeuwig op mijn netvlies staan gebrand. 

Het thema wordt op een behapbare manier gebracht. De doelgroep is 7 tot 9 jaar en kinderen van deze groep moeten nog vat krijgen op het begrip 'dood' en daar past Slapen vissen? prima bij. Er wordt een waarheidsgetrouwe situatie geschetst en deze wordt stap voor stap nader bekeken. De observaties van Jette zijn herkenbaar. Ook als volwassene voel je door dit verhaal wat een kind doormaakt dat met een groot verlies wordt geconfronteerd. Waar liggen de vragen? Hoe kan je er goed op antwoorden? Waar zitten de valkuilen voor de 'overlevenden'? 

Slapen vissen? is een prachtig boek dat het verdient om gelezen te worden. Ik beloof dat je na het omslaan van de laatste pagina even stil zult zijn...

Verder lezen... 
Voor elke leeftijdscategorie zijn er wel boeken te vinden die het onderwerp 'verlies' bespreken. Als we het specifiek over het verlies van een broertje of een zusje hebben dan horen deze boeken zeker in die categorie thuis: 

• Bedje in de wolken van Birgit Vandermeulen en Iris Boter. Leeftijdscategorie 4-7j. Joep zijn kleine zusje Maike wordt te vroeg geboren en kan niet blijven leven. Een rijk geïllustreerd prentenboek. 
• Nooit is voor altijd van Claudia Jong en met illustraties van Kristof Devos. Leeftijdscategorie 8-11j. Op een dag is zijn zusje weg... hoe gaat een jongen daar mee om? Een poëtisch prentenboek.
• Het geheim van het nachtegaalbos van Lucy Strange. De twaalfjarige Henrietta probeert de dood van haar broertje te verwerken en gebruikt daarbij haar verbeelding. Leeftijdscategorie 10-12j.
• Wanneer word je dood? van Riet Fiddelaers-Jaspers. Vragen van kinderen over doodgaan, begraven en cremeren. 
• Sterrenkind van P. Somers. Tineke gaat naar een nieuwe klas en vertelt daar dat haar broertje Michiel is doodgegaan. Leeftijdscategorie 4-6j. 
• Eva in het land van de verloren zusjes van Thierry Robberecht en Philippe Goossens. Leeftijdscategorie 4-6j. Een aangrijpend prentenboek over de dood van een zusje.
• Wat we niet wisten van Tom Avery. Leeftijdscategorie 10-13j. Jamie en Ned zijn tweelingbroers. Maar Ned is ziek en zal Jaimie op een dag achterlaten...

Het is toch belangrijk om oog te hebben voor de rouwverwerking van kinderen, zeker als het een verlies binnen het eigen gezin betreft. Hoe erg de andere leden van het gezin dan ook met hun eigen emoties in de knoop liggen, probeer kinderen altijd te begeleiden in de vragen die ze hebben over de dood. 

Zijn jullie nieuwsgierig geworden naar Slapen vissen? of hebben jullie andere jeugdboeken gelezen die bij dit thema passen? Laat het ons hieronder in een reactie weten!

Groetjes,
Evy