Er verschijnen zoveel jeugdboeken, je hebt haast geen tijd om dieper in een boek te duiken. Terwijl er met grote regelmaat ware pareltjes voorbij komen. Zonde, zo vond clublid Ilja. Ze nam er eens de tijd voor en nam het prentenboek De vogel op mijn schouder onder de loep.

Door Ilja

De auteur

Om erachter te komen wie de auteur is, hoef je natuurlijk niet heel diep het boek in te duiken. Meer informatie over een auteur opzoeken, kan je echter wel helpen om achter de diepere laag van het boek te komen. De auteur en illustratice van De vogel op mijn schouder is Sibylle Delacroix. Zoals de naam doet vermoeden, is Sibylle van Franstalige komaf. Ze is echter niet in Frankrijk, maar in België geboren. In Brussel om precies te zijn. Haar vader is Belgisch en haar moeder Frans, waardoor ze een dubbele nationaliteit heeft. Sibylle groeide op met boeken en muziek en koos voor een grafische richting. Ze studeerde af met de illustraties van het sprookje Blauwbaard van Charles Perrault, dat in 2000 door uitgeverij Casterman werd gepubliceerd. Een illustratiecarrière lag in het vooruitzicht. Ze illustreerde meerdere jeugd- en prentenboeken, waarvan De vogel op mijn schouder, in het Frans: Un oiseau sur mon épaule de meest recente is.

De illustraties

De illustraties zijn met potloodachtige stijl gemaakt, waarbij de kleurtonen grijs en oranje de boventoon voeren. Met deze twee kleuren wordt gevarieerd en het verhaal verteld. De vogel is in het verhaal het meest helder van kleur, waardoor dat personage de aandacht trekt en krijgt. Behalve de kleur, speelt ook de grote van de vogel een belangrijke rol in het verhaal. Naarmate het verhaal vordert, wordt de vogel groter en groter en krijgt de vogel een drukkendere rol. Kleur en grote zijn dus details die het verhaal beeldend maken.

De tekst

De tekst is in dit prentenboek ondersteunend. De prenten vertellen het verhaal en de tekst beschrijft eigenlijk wat je uit het verhaal zou moeten halen om het te kunnen begrijpen. De tekst is dus niet dominant, maar juist verhelderend. Per illustratie zijn er gemiddeld twee of drie zinnen nodig die de tekening begeleiden. De zinnen zijn concreet, ze zeggen waar het op staat en moeilijke woorden worden niet gebruikt. Je moet de tekst ook zien als pure ondersteuning. 

Thema 1: onzekerheid

Een belangrijk thema, voor mij het belangrijkste thema, is onzekerheid. Het boek is geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar, wat het best een moeilijk thema maakt voor deze doelgroep. Een meisje gaat voor het eerst naar school en hoopt nieuwe vrienden te kunnen maken. Dat lukt niet zo goed, want op het moment dat ze met andere kindjes wil gaan praten, steekt haar onzekerheid de kop op. Die onzekerheid heeft de vorm van de vogel gekregen. Het blijkt een effectieve manier te zijn om onzekerheid concreet te maken voor jongere kinderen. Die vogel is vergelijkbaar met het onzekere stemmetje in het hoofd dat oudere lezers wel zullen herkennen. De vogel fluistert namelijk vergelijkbare dingen in het oor van het meisje:

Hij kwetterde dat mijn truitje niet zo mooi was als dat van Clara.

De vogel op mijn schouder maakt onzekerheid heel tastbaar en concreet. Het is duidelijk zichtbaar wat deze onzekerheid met het meisje doet en hoe ze daardoor eenzaam wordt.

Thema 2: vriendschap

Vriendschap is een tweede dominant thema in dit prentenboek. Het meisje vindt het lastig om vriendjes te maken, ze vindt het spannend en die vogel werkt natuurlijk ook niet mee. Echter, het boek laat zien wat echte vriendschap kan beteken tegen deze onzekerheid. Zoë ziet namelijk de worsteling van ons hoofdpersonage en besluit haar te helpen:

Vriendelijk gaf ze me een van haar mooie haarlinten.

Thema 3: angst

Angst in prentenboeken is een thema dat vaker voorkomt. En de reden daarvoor is eigenlijk vrij simpel: het is voor jonge kinderen herkenbaar. De vogel op mijn schouder speelt in op de angst voor de eerste schooldag. Kleuters zullen het misschien niet zo duidelijk onder woorden kunnen brengen, maar een eerste schooldag is natuurlijk spannend. Ook heeft ieder kind behoefte aan vriendjes en vriendinnetjes, dus de angst om alleen te staan, is er een die ook bij jonge kinderen al bekend is. En in onze huidige maatschappij is het helaas ook zo dat kinderen zich op jonge leeftijd al met elkaar vergelijken. Het is juist belangrijk om open te staan voor deze angsten en ze op jonge leeftijd al bespreekbaar te maken.

Dit boek kan daarbij echt uitstekend helpen. Op een laagdrempelige en concrete manier wordt er vormgegeven aan abstracte angsten. Als ouder of leerkracht kun je best bepalen of jouw kind daaraan toe is. Na afloop van het lezen is het wel raadzaam om samen over het boek te praten.

Conclusie

De vogel op mijn schouder is een mooi prentenboek dat inspeelt op herkenbare angsten en situaties voor vijfjarigen. Onzekerheid is op een hele slimme manier weergegeven, waardoor dit moeilijke en abstracte thema toegankelijk is voor kleuters. Herkenbaarheid is overigens een terugkerend iets in het werk van Delacroix. Meerdere boeken van haar gaan over herkenbare situaties, zoals jarig zijn of naar school gaan. Ik ben fan van De vogel op mijn schouder en vind het een aanwinst voor mijn boekenkast. Wel denk ik dat dit boek, vanwege de besproken thema's, niet bij elke lezer zal aanslaan, maar ik hoop dat dit prentenboek de weg weet te vinden naar menig lezers. Want dat is wat dit boek verdient: een publiek!

Spreekt dit boek jou aan? En welke thema's zou jij graag terugzien in boeken voor jonge kinderen?