Gisteren konden jullie de buddyread lezen van Sigried en Helena over het nieuwste boek van Felicita Vos, Ravage. Vandaag zoals beloofd het verslag van een interview met deze schrijfster.

Ravage is je vierde boek en je derde roman. Je vorige romans Duivelsklauw en Spaans bloed hebben mooie recensies gekregen. Kun je ons iets vertellen over hoe je op het idee voor het schrijven van Ravage bent gekomen?

Zesenhalf jaar geleden hoorden mijn zus en ik dat een hond op dag een na aankomst uit Aruba weggelopen was. We hadden beiden het gevoel dat we haar zouden vinden en zijn naar de plaats gereden waar ze verdwenen was. Op de Van der Molenallee zagen we haar langs de kant van de weg staan. Ik ben uitgestapt, heb haar heel voorzichtig op mijn hurken benaderd en ze zette aarzelend een paar stapjes dichterbij. Ik keek in haar ogen en zag een blik vol angst en ontreddering. Opeens kwam daar een lichte aarzeling bij. Ze draaide zich om, rende de weg over en verdween in het bos van Hoog Oorsprong. De blik in haar ogen raakte mij recht in mijn ziel en vanaf dat moment werd ik bevangen door zoekkoorts die ruim twee weken duurde. Korter dan in Ravage dus. Die zoektocht heeft mij destijds zo aangegrepen dat ik het gegeven wilde verwerken in een roman. De personages en de verhaallijn zijn pure fictie, maar de aanleiding was dus de zoektocht naar Kencha aan wie ik het boek ook heb opgedragen.

Op je site kun je lezen dat je zelf ook huisdieren hebt en graag met je honden gaat wandelen in de natuur bij jou in de buurt. Je organiseert zelfs ook wandelingen voor lezers in het gebied waar hond Ramirez in het boek zich verstopt en waar de zoektocht naar hem zich concentreert. Heb je iets dergelijks zelf wel eens aan de hand gehad met je eigen huisdieren?

Goddank niet. Ik zou gek worden als een van mijn huisdieren zoek zou raken. Dat is echt een horrorscenario voor mij en ik hoop het ook nooit mee te maken. Ik heb twee Whippets (windhonden) en als ze loslopen zorg ik ervoor dat ik ze niet uit het oog verlies. Whippets zijn hele lieve, zachtaardige en intelligente honden, maar wel echte jagers. Als ze wild zien, dan vergeten ze alles om zich heen en gaan ze er blind achteraan. Dan loop je het risico ze kwijt te raken, vandaar dat ik ze de vrijheid geef, maar de omgeving goed in de gaten houd en ze in het vizier houd. Je hoort overigens wel vaak dat honden die vanuit het buitenland naar Nederland komen in de eerste week na aankomst weglopen. Ik organiseer inderdaad wandelingen in het gebied waar Ravage zich afspeelt. Ik neem de lezers mee op een belevingstocht en vertel het verhaal achter de roman. Ik vind het contact met lezers heel fijn en op deze manier ben je dichterbij elkaar en is er veel ruimte voor interactie. Bovendien wandelen we in een schitterend gebied met een rijke historie.

Tussen de drie zussen Charlotte, Catherine en Isabel hangt voortdurend een spanning die bijna tastbaar is; moeder Babs probeert hier en daar met wisselend succes als een buffer te fungeren en waarom vader wat afzijdig blijft, wordt later pas duidelijk. De verhouding tussen de verschillende familieleden is heel knap uitgewerkt, en getuigen van psychologisch inzicht. Hoe zijn die personages tot stand gekomen toen je aan deze roman werkte?

Aan het schrijven van een nieuwe roman gaat een enorm broedproces vooraf. Ik bedenk de verhaallijn, de personages, wie ze zijn,waar ze van houden, hun eigenaardigheden, hobby’s, voorkeuren en alles wat je maar kunt bedenken. Verder doe ik veel onderzoek. Zo is Charlotte Zwanenburg, het hoofdpersonage uit Ravage een operazangeres. Ik dompel mijzelf dan onder in die wereld en zoek alles tot in het kleinste detail uit. De personages wonen als het ware al in mij voor ik aan het schrijven ben en ik ken ze van haver tot gort. Ik vind het een enorm compliment dat je vindt dat de verhouding tussen de familieleden van psychologisch inzicht getuigen. Dat is ook een van de elementen die ik zelf enorm belangrijk vind.

Charlotte, het hoofdpersonage in Ravage is professioneel zangeres. Zij blijkt een hele routine te hebben om zorg te dragen voor haar stem. Zo vermijdt ze bijvoorbeeld zuivel en er waren best heel veel leuke en voor mij onbekende ‘weetjes’ die interessant zijn om te lezen. Hoe ver gaat jouw nieuwsgierigheid wanneer je een romanpersonage creëert?

Mijn nieuwsgierigheid is niet te stuiten. Ik wil alles weten, zoek het inderdaad tot in de kleinste details uit. Ik heb met een operazangeres gesproken die mij veel over die kleine details verteld heeft. Eigenlijk verzamel ik zoveel mogelijk informatie en die stop ik als het ware in mijn rugzak. Ik gebruik er misschien maar tien procent van, maar de overige 90 procent heb ik ook nodig om het goed neer te zetten en de juiste sfeer te scheppen.

Je verwijst in Ravage een aantal keer naar Kafka’s Gedaanteverwisseling; Charlotte ziet in haar leven een aantal parallellen met het leven van Gregor Samsa. Het past wel bij literatuur om naar andere boeken te verwijzen. Waren er nog andere literaire werken waar je parallellen mee zag? En, ervan uitgaande dat je zelf ook graag leest, welke schrijver of welk boek kun jij ons aanbevelen?

Ik houd enorm van Kafka en dus ook van de Gedaanteverwisseling. Het is een van mijn lievelingsverhalen die ik regelmatig herlees. Het liefst in het Duits overigens. Het is een universeel verhaal dat ook vandaag de dag nog zo actueel is. En ja, ik lees enorm graag. Altijd al gedaan. Toen ik nog niet kon lopen was ik al gefascineerd door de boekenkast van mijn ouders. Ik kroop er heen en pakte de boeken er een voor een uit. Mijn moeder vond dat minder geslaagd, maar ik was niet te stuiten. Zodra zij alle boeken weer teruggezet had, begon ik gewoon opnieuw. Ik kon ook al vrij snel lezen en tja, het zal je niet verbazen dat ik iedere week het maximaal aantal boeken van de bieb mee naar huis sleepte. Later wees ik mijn moeder volwassen boeken aan die zij dan voor mij leende. Ik was nog te jong om ze zelf te mogen lenen, maar had leeshonger en de kinderboekenafdeling had ik zo ongeveer uitgelezen.

Mijn favoriete schrijvers zijn: Gabriel Garcia Marquez, Mario Vargas Llosa, Franz Kafka, Gustave Flaubert, Herman Hesse, Stefan Zweig, Carlos Ruiz Zafón, Yasunari Kawabata, Pramoedya Ananta Toer en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ha ha ha.

Liefde in tijden van Cholera van Gabriel Garcia Marquez vind ik een absolute aanrader, maar ook Honderd jaar eenzaamheid en Kroniek van een aangekondigde dood. Zo knap gecomponeerd. Het ongrijpbare meisje van Mario Vargas Llosa of Tante Julia en meneer de schrijver zijn ook aanraders. Ik heb een aantal lievelingsboeken die ik koester en ook herlees. Als een boek je dan nog weet te raken en je er nieuwe gelaagdheden in kunt ontdekken dan is een boek pas echt geslaagd voor mij.

De personages en zoektocht worden soms grotesk in beeld gebracht, waardoor het verhaal erg grappig wordt. Vond je het moeilijk om de grens te bewaken tussen het groteske dat voor een tragikomische noot zorgt en de overdrijving die het verhaal ongeloofwaardig zou maken?

Het is inderdaad balanceren, maar je hebt het ook nodig om lucht in het verhaal te houden. Anders zou het wel erg zwaar worden allemaal. Ik vergelijk schrijven ook weleens met het componeren van een muziekstuk. In een boek zit ook muziek, klankkleur, het heeft een eigen ritme, daar houd ik van. Ook houd ik ervan om symboliek in mijn romans te stoppen. Zo is hemelkleurig water niet zomaar water met een bepaalde kleur, het staat ergens voor. Ik stop veel verwijzingen in mijn romans. Ik hoor weleens van lezers dat je mijn boeken bij wijze van spreken eendimensionaal kunt lezen, maar dat er ook veel gelaagdheid in zit en ook dat ze bij het herlezen die diepere lagen aanboren.

Esma is een hoogopgeleide Romavrouw die traditie combineert met een eigen wil. Ze is voor Charlotte een rots in de branding. De vooroordelen tegenover Roma worden expliciet aangekaart. Vind je het belangrijk om een positief beeld uit te dragen? Hoezeer voel je je zelf verbonden met een personage als Esma?

Er is altijd wel iets van de Romacultuur in mijn boeken terug te vinden. Ik ben dochter van een Nederlandse moeder en een vader met Romawortels. Er rust een negatief stigma op de Romacultuur. Voor mij heeft dat meer te maken met een eenzijdig beeld dat steeds uitgelicht wordt en waaraan de Roma zelf ook debet zijn. In die zin dat er genoeg hoogopgeleide Roma zijn die zwijgen over hun etnische achtergrond uit angst voor het stigma dat erop rust. Om een meer evenwichtig beeld van deze rijke cultuur te krijgen is het belangrijk dat juist maatschappelijk geslaagde Roma naar voren stappen en hun etniciteit uitdragen. Het draagt bij aan een meer genuanceerd beeld en dat is ook voor jongeren belangrijk. Helaas worden jongeren ook heden ten dagen nog uitgesloten van onderwijs en van de arbeidsmarkt. Ik heb er onlangs een opinieartikel over geschreven. Ik ben schrijfster een geen woordvoerder voor Roma, maar door facetten van de cultuur met mijn lezers te delen hoop ik wat van de vooroordelen weg te nemen. Al besef ik ook dat je vaak de mensen bereikt die er voor open staan en dat vastgeroeste opvattingen maar moeilijk los te weken zijn.

Wat Esma betreft, ik voel me met alle personages verbonden. Ze komen uit mij voort. Mijn verbinding met Esma is niet groter dan die met Babs, de moeder die zich ineens als een echte moeder opstelt en haar dochter voor het eerst van haar leven door dik en dun bijstaat.

Er komen in Ravage verhoudingsgewijs veel vrouwen voor; Vincent is de enige man die we als lezer beter leren kennen, de andere mannen blijven erg op de achtergrond. Schrijf je liever over vrouwelijke personages of is daar een andere reden voor?

Nee hoor, ik schrijf zeker niet liever over vrouwelijke personages. Ik kon Ravage alleen op deze manier schrijven. Ik heb in het verleden ook een verhaal geschreven waarin een man mijn hoofdpersonage was waardoor ik vanuit mannelijk perspectief schreef. In dat verhaal kwamen verhoudingsgewijs weer veel meer mannen voor. Het verhaal is leidend en het mooie ervan is dat het altijd anders wordt dan je vooraf bedenkt.

Felicita, onze hartelijke dank voor je tijd voor dit interview, voor je mooie antwoorden en voor de mooie leestips! Erg leuk om jou zo beter te leren kennen.

Zijn jullie nieuwsgierig geworden naar deze schrijfster en naar haar boeken? Op de website van Felicita Vos kun je nog veel meer informatie vinden. En we lezen zoals altijd jullie reacties weer graag hieronder.

(de foto's bij dit artikel zijn van Rens Plaschek en Dick Martens.)