Antwerpen, 16 februari

Hallo Ine

Net een week geleden kon ik de tweede ‘aflevering’ van Saint-Amour 2020 bijwonen, na de première in Genk, in de Antwerpse Bourlaschouwburg, als ik tenminste de hevige storm in ieder geval ook wilde trotseren.

Ik had de storm niet gepland, maar wel twee theaterbezoeken na elkaar, vooraf had ik namelijk ook een (gratis) kaartje om die zelfde namiddag de doorkomst van Dr. Dirk Van Duppen mee te maken in zaal De Roma op de grens van Antwerpen en Borgerhout. Het werd een liefdevolle warme dag waar ik de storm mee voor lief nam, maar wat is er nog bij me van overgebleven na die hevige wind die zoveel deed wegwaaien?

Op het podium viel bij het binnenkomen een maquette op van de man die ons leerde lezen, wat later door presentator van dienst, Sven Speybrouck, werd bevestigd: Hendrik Conscience. Speybrouck startte zijn raadspelletje naar Conscience met een heel aantal onbekende titels van hem. Of het publiek niet reageerde door de onbekendheid van de titels, dan wel door de typische Vlaamse bedeesdheid, daar heb ik het raden naar. Zelf had ik het niet geweten door die titels alleen voordat Speybrouck bij de welbekende leeuw uitkwam, wel door de bekendheid van het beeld, maar of de door mij gespotte Erik Vlaminck of Jeroen Olyslaegers in het publiek die titels ook niet kenden, vroeg ik me nadien even af… De maquette bleek trouwens gemaakt op basis van een 3D-scan. Gaaf!!!

De spits werd afgebeten door een koor, de Bronstige Bazooka’s, ontsproten aan de breinen van muzikant/componist Michaël Brijs en dichter en performer Andy Fierens, die ook de teksten van de naar voor gebrachte liederen hadden geschreven. Hold your horses, wil dat zeggen. Die teksten waren een beetje poëtisch, maar toch vooral heel komisch en af en toe best plat. Sommige teksten vond ik goed gevonden, anderen vond ik middelmatiger. De solisten Britt Truyts en Stefanie Janssen deden dat wel heel goed, vond ik. Vooral de stem van die laatste vond ik zo mooi! Andy Fierens en Ish Ait Hamou kwamen in het begin ook al kort even aan bod. De mix muziek, proza en poëzie van die avond werkte voor mij opnieuw weer heel goed.

De auteurs waren ook weer heel verschillend. Van de jonge dichteres Dominique De Groen had ik bv nog niets gelezen: hoewel ik haar stuk Offerlam wat te lang(dradig) vond, toch zeker voor deze voorstelling, ben ik wel geïnteresseerd om haar gedichten die geëngageerdheid en kritiek uitdrukken op onze consumptiemaatschappij, verder te leren kennen. Haar debuut ‘Shop Girl’ kreeg ik ooit aangeraden en blijkt ze trouwens geschreven te hebben in de kelder van de Primark toen ze daar een winter en een lente lang werkte. Het is een thema dat mij sowieso interesseert. Of het paste in deze Saint-Amour? Mmm, daar raakte ik niet echt van overtuigd.

Dan vond ik Gaea Schoeters opvallender en sterker. Schoeters is schrijfster, journaliste en scenariste met al een zestal boeken op haar naam. Haar stuk vond ik wel prikkelend en goed voorgebracht, toch is het ook niet erg blijven hangen bij mij. Ik denk dat het iets met haar lange zinnen te maken had, als ik er nog eens goed over nadenk.

Je merkt de ervaring in de voordracht natuurlijk aan de auteurs die op het podium komen. Net vanmorgen op de radio hoorde ik dat Ish Ait Hamou, ondanks zijn dans- en filmervaring, nog bijna geen voorleeservaring had en hier tegenop had gekeken, ondanks zijn succesvolle theatershow (Aangenaam ik ben Ish). En dat hij bewonderend had gekeken naar hoe bv Dimitri Verhulst dit had gedaan. Je merkte het inderdaad wat aan de onzekerheid die ook in zijn langere lezing later in de voorstelling naar voor kwam.  
Nochtans kreeg Ish een groot compliment van Speybrouck toegeworpen: hij had zijn 15-jarige dochter namelijk “leren lezen”, omdat ze zijn novelle Als je iemand verliest die je niet kan verliezen, zo ontroerend had gevonden. Net daarvoor had ik dezelfde auteur nog voor die leeftijd aanbevolen, zie je wel dacht ik! Ik heb zelf ook al een aantal boeken van hem gelezen hoor: rechttoe, rechtaan met telkens een mooi intercultureel verhaal op zijn manier. Ish las tijdens zijn langere optreden, net als met zijn voorafje, voor uit Cécile, een roman van enkele jaren geleden en niet uit zijn bestseller die al weken op nummer 1 in de Vlaamse boekenlijsten staat, Het moois dat we delen, dat in deze show niet aan bod is gekomen. Het ging over kussen, en zijn onzekerheid kwam eigenlijk vrij goed overeen met de jonge personages uit het voorgelezen stukje.

De Pruimenpluk van Dimitri Verhulst lijkt op verschillende manieren wel wat volwassener dan Cécile. Ook is de présence van Verhulst op het podium zowat de beste van deze avond. Natuurlijk kwam Verhulst weer direct ‘to the point’ in zijn voordracht, met zijn stukje over de postzegeltest…  Ook zijn later gebrachte gedicht was de moeite waard, en deed me eraan denken dat de bundel Stoppen met roken in 87 gedichten eigenlijk niet zou misstaan in mijn Verhulst-verzameling. Natuurlijk heb ik weer van zijn optredens genoten.

Roderik Six bracht zijn schrijverskant deze keer naar boven in plaats van zijn interviewkant. Ik had het hem nog niet horen doen, maar ik vind hem in beide dingen goed nu! Hij las voor uit zijn laatste V-boek, Volt, dat ook nog altijd op mijn te lezen lijstje staat – uiteraard ….
Een auteur die ik niet echt kende, maar die toch ook al een tijdje bezig is, is Jeroen Theunissen. Hij bracht een stuk uit zijn laatste boek Jouw huid (2018) dat me jammer genoeg niet zo goed is bijgebleven om eerlijk te zijn. Volgens mij had het iets met bepaalde kronkelingen van het lichaam te maken, als ik het me goed herinner. En van podiumvrees had hij ook geen last.

De avond eindigde op een dramatische maar pakkende noot. Fleur Pierets bracht op het einde van de voorstelling stukken uit het boek dat ze neergeschreven had n.a.v. de dood van haar partner Julian. Pierets’ verhaal pakt me bij de keel, het is me al meermaals onder ogen gekomen, maar ik heb het boek nog altijd niet gelezen (durven lezen). Pierets, die steeds gevochten heeft voor de rechten van de LGBTIQ-gemeenschap, verloor haar partner op het moment dat zij om een voorbeeld te willen stellen, wilden trouwen in alle 22 landen waar dit nu al mag. Na de 4de trouw overleed Julian aan een agressieve kanker. Pierets’ boek is een ode aan haar partner met een lichte filosofische inslag, en komt weer wat hoger op mijn leeslijst te staan. Ze raakte echt de juiste snaren en ik was sterk onder de indruk van haar optreden.

De Bronstige Bazooka’s sloten met een wat vrolijkere noot muzikaal af. Mag ik concluderen dat ik een aantal vorige edities toch wel wat beter vond, ook al wil dat niet zeggen dat het deze keer niet de moeite waard was natuurlijk?

Het past misschien niet direct in deze brief, maar de liefde en de “camaraderie”, en de samenzang van Bella Ciao op het einde van de middag met Dr. Dirk Van Duppen, zal me van die dag nog het beste bij blijven waarschijnlijk. Dat heeft dubbelzinnig en spijtig genoeg met zijn zware terminale ziekte te maken natuurlijk. In ieder geval, deze dag draaide rond RESPECT en LIEFDE, en dat kon geen enkele storm me meer afpakken, ik moest alleen nog thuis zien te geraken met het openbaar vervoer in nacht en ontij. Om daarna direct terug bij te komen bij een kop thee, onder mijn warme deken en terugdenkend aan heel wat warme gedachten.

Ik ben weer benieuwd naar jouw ervaringen! Ik kijk nu al uit naar de editie met alleen buitenlandse auteurs volgend jaar.

Tot schrijfs tegen dan?

Nathalie

Trailer Saint Amour

Gent, 16 februari 2020

Hoi Nathalie,

Naar jaarlijkse gewoonte ben ook ik nu weer naar Saint Amour geweest en wil ik jou daar natuurlijk graag over vertellen. De data in Gent en in Brugge pasten me niet, maar ook Deinze – niet zo ver van Gent  –  stond dit keer op het speellijstje. Vaak kom ik niet in die stad, al bezoek ik er af en toe wel het Museum van Deinze en de Leiestreek. En daar in de buurt is nog maar heel recent, in september 2019, een mooie nieuwe theaterzaal geopend, het Leietheater. (Zoals je wel weet, is de Leie een rivier die in Noord-Frankrijk ontspringt en via Kortrijk naar Gent loopt om er in de Schelde uit te monden).

Mijn kaartjes had ik lang op voorhand gekocht – Saint Amour wil ik echt niet missen – en ik schrok wel een beetje toen ik een hele tijd later hoorde dat er dit jaar alleen maar Vlamingen op het podium zouden staan. Zou dat wel lukken? Ik genoot altijd zo van de Nederlandse podiumbeesten zoals Pfeijffer, Wieringa, Buwalda… De schrik sloeg me al een beetje om het hart.

En die werd nog groter toen ik na de première in De Standaard, die de voorstelling maar 2 sterren gaf, las: “Saint Amour, waar is de liefde gebleven? Saint Amour staat ook dit jaar garant voor seksualiteit en sensualiteit, maar als literaire bloemlezing doet ze eerder de lust dan de liefde recht.” en “Liefdespoëzie is er nauwelijks. Het gros van de teksten wordt vanuit mannelijk perspectief verteld. En het opvallendst: de liefde zelf blijft ondervertegenwoordigd.”

De Morgen, die een sterretje meer, 3 dus, aan de voorstelling gaf, titelde: “Saint-Amour: ochtenderecties, rondspattend geil en geliefde vanillegeuren”, had het over “literaire wisselvalligheid” en beoordeelde een van de auteurs als volgt: “Erotisch? Een heet strijkijzer dat over linnen schuurt is sensueler dan dit proza.”.

Dat klonk allemaal niet zo best.  En ook jij had me al laten weten ‘mixed feelings’ te hebben bij je uitstap naar de Bourla in Antwerpen op de avond dat storm Ciara over de stad raasde. Bijna was me de zin vergaan om naar de voorstelling te gaan…

Maar wat een leuke avond heb ik beleefd, daar in Deinze! Ik vond het eigenlijk helemaal top. De (grote) zaal zat weliswaar niet helemaal vol, maar het publiek was enthousiast.

De voorstelling startte magnifiek. De Bronstige Bazooka’s, een gemengd koor dat werd opgericht door dichter Andy Fierens en componist Michaël Brijs gaf de aftrap, samen met operazangeres Britt Truyts. De grappig scabreuze teksten konden we meevolgen op scherm. Ook de performance van Andy Fierens zelf was prachtig, het mannelijke lid werd van alle kanten – met woorden – belicht. De hele avond lang waren er af en toe muzikale intermezzo’s van deze Bronstige Bazooka’s, op het einde in het gezelschap van soliste Stefanie Janssen. Voor mij waren zij de revelatie van editie 2020!

Van Dimitri Verhulst wist ik al dat hij het kan, literatuur brengen op een podium. Ook in Deinze bewees hij dat weer. Hij las voor uit De pruimenpluk – voor wie het boek al las: het fragment ging over de postzegeltest. Later op de avond bracht hij ook een gedicht. Zijn poëzie kende ik nog niet, maar ook daarmee stal hij de show. Het kwam uit de bundel Stoppen met roken in 87 gedichten, maar zonder die aankondiging had wellicht niemand het thema geraden.

Jammer wellicht voor de andere dichter die vlak voor hem uit haar werk mocht voordragen, Dominique De Groen. Op het podium is zij dan toch nog een maatje kleiner en haar ernstige werk leent zich misschien ook beter om gelezen te worden in de woonkamer thuis dan in een vrolijke theaterzaal. Over haar gedichten, zoals Offerlam, moet toch even worden nagedacht.

Natuurlijk was ik erg opgetogen met de aanwezigheid van Roderik Six. Heel jammer dat hij maar één fragment heeft gebracht, voor mij mocht het wat meer zijn. Hij las voor uit Volt, zijn jongste roman. Ik las het boek al en voelde meteen weer de sfeer ervan.

Verder heb ik een lezing gezien van Ish Ait Hamou. Van hem las ik nog niets. Presentator Sven Speybrouck liet ons weten dat hij de man was die zijn dochter leerde lezen. Een mooie kwinkslag naar Hendrik Conscience natuurlijk, van wie een replica van een standbeeld op het podium prijkte, want hij staat hier bekend als ‘de man die zijn volk leerde lezen’. Het meisje zat in de zaal die avond en ze heeft Ish dus zelf kunnen vertellen dat ze zijn werk prachtig vond. Ik zou het wellicht beter lezen dan horen, want voor ik doorhad dat hij met ‘liepen’ eigenlijk ‘lippen’ bedoelde, waren we alweer een heel eind verder in zijn fragment… Misschien daarom dat hij datzelfde stukje twee keer bracht?

Jeroen Theunissen kende ik ook nog niet. Hij schrijft zowel proza als poëzie. Ik was aangenaam verrast. Heel mooi voorlezen deed hij, over interculturele liefde. Naar zijn werk ga ik op zoek.

Ook Gaea Schoeters – haar werk vergeleek De Morgen met dat hete strijkijzer (zie hoger) – kende ik nog niet. Ik vond het eigenlijk wel goed wat ze deed. Ook zij kon goed voorlezen en ze koos daarvoor geen makkelijk stukje uit met een pak hoofd- en bijzinnen. Ik vond het best goed en ben eigenlijk ook naar haar werk nieuwsgierig geworden (maar het bewijs werd weer eens geleverd dat smaken verschillen: mijn partner vond het te gekunsteld).

Helemaal op het eind van de avond kwam Fleur Pierets. Zij kreeg de zaal stil met haar ingetogen fragmenten uit Julian, het boek over haar overleden vrouw. Zeven jaar waren ze samen, maar hun project om in alle landen waar het homohuwelijk legaal is te trouwen, hebben ze niet kunnen afwerken. Moedig getuigde ze voor ons over haar grote liefde.

Met de tonen van De Bronstige Bazooka’s nog in het hoofd stapten ook wij het stormweer in. Een weekje na Ciara, was het haar kleine broertje Dennis die ons bijna omverblies. Het was een winderig slot aan een mooie avond. Blij dat ik ook Saint Amour 2020 niet gemist heb, want het was meer dan de moeite waard. En volgend jaar zijn het alleen buitenlandse auteurs die komen – dat wordt vast weer bijzonder!

Groetjes, Ine

Dé hamvraag van de avond: Wat is liefde? Luister naar het antwoord van enkele auteurs in het filmpje hieronder:

Lees ook nog onze vorige briefverslagen: 

• 19/02/2019: Saint Amour 2019: Nathalie en Ine geraken er niet over uitgepraat.
• 23/02/2018: Briefverslag Saint-Amour 2018

Een verslag van Jan over Saint Amour 2017:

• 3/02/2017: Herman Brusselmans: het eeuwige probleem dat liefde heet (Saint-Amour)