We zijn alweer toe aan het laatste tweemaandelijkse overzicht met onze favoriete boeken van 2021. Wat brachten de maanden november en december ons? Wel, we zitten niet op één lijn deze keer. Nu ja, je kunt in onze keuze wel weer dingen meermaals ontdekken hoor, zoals oorlog, verre landen en Thomas Mann, dat wel. Het grote verschil vind je deze keer al bij het kiezen van de favoriet. De vraag was nochtans eenvoudig en gekend: wat was jouw favoriete boek van de afgelopen tijd? De reacties waren divers...

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans 

Voor Cies was het eenvoudig, zo liet hij me in de begeleidende mail weten: een makkelijke huiswerkopdracht waar hij niet lang over hoefde na te denken.

Dat ook Thomas Mann zich heeft gewaagd aan een roman over het Faust thema (verkoop van de ziel aan de duivel in ruil voor tijdelijk aards gewin) is niet echt een verrassing. Het Faust thema keert regelmatig, zeker in de Duitse literatuur, terug in onze westerse cultuur. De wijze waarop Mann dit in Dr Faustus doet, is wel verrassend en één van de meest intrigerende verwerkingen van het Faust thema in de literatuur. Aan de hand van het schrijven van de biografie van de (fictieve) toonkunstenaar Adrian Leverkühn probeert Mann de vraag te stellen hoe en wat Faustiaans is aan de hele Duitse cultuur die heeft geleid tot de machtsgreep van Hitler en wat het Faustiaanse element in Mann zelf is. Lastig te formuleren vragen, zeker in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog toen Mann begon met het schrijven van deze roman en in de eerste jaren na de oorlog. En juist omdat het allemaal zulke lastige en gevoelige materie is die niet meer en/of nog niet in rationeel Duits is te beschrijven schrijft Mann een briljante parodie op iedereen en alles die deze vragen als eenvoudig te stellen en simpel rationeel te beantwoorden beschouwd. Klinkt allemaal heel zwaar, ingewikkeld en naar alle waarschijnlijkheid lastig te lezen. Toch slaagt Mann er in om het goed leesbaar en regelmatig zelfs luchtig te houden.

Ook Ine vond het geen moeilijke taak. De favoriet is duidelijk. En Thomas Mann kijkt nog even om de hoek, maar...

Mijn favoriet van november en december die heb ik eigenlijk nog maar pas genoemd bij de parels onder de kerstboom. Ja, Het lot van de familie Meijer van Charles Lewinsky was een schot in de roos. In het boek dat ik in de boekenkast van mijn vader vond, zat trouwens nog een krantenartikel, uit De Morgen van 14 november 2007. Ik las het achteraf. Daarin wordt het boek een Joodse Buddenbrooks genoemd. Dat deed een belletje rinkelen, want kocht ik relatief recent niet De Effingers omdat werd verwezen naar de Buddenbrooks? Voor mij is het duidelijk, over de familie Meijer heb ik veel liever gelezen dan over de familie Effinger. De opbouw en de schrijfstijl waren veel vlotter, de levens vond ik interessanter. En laat het me maar bekennen, ik las het zelfs liever dan de Buddenbrooks van Thomas Mann – al komt dat misschien doordat ik een oudere vertaling las, zeker niet de meest recente. Ik dacht de dikke klepper mee te moeten dragen over de jaarwisseling heen, maar dat bleek niet het nodig. Het was al uit voor december om was, ik had zelfs tijd voor nog twee en een beetje boeken erna. 

Voor Evy was de opdracht lastiger. Een boek dat ze haar echte favoriet wil noemen, heeft ze niet gevonden. De sterrenhemel bleef bewolkt. Toch vond ze een boek dat de moeite van het vermelden zeker waard is.

Ik heb in november en december geen vijf sterren uitgedeeld voor een boek. Dat is eigenlijk heel teleurstellend, want dat betekent dat ik niet weggeblazen ben en dat is net waar ik altijd naar op zoek ben in een volgend boek. Ik heb wel een groot aantal 'bijzondere' boeken gelezen. Osebol van Marit Kapla bijvoorbeeld. Een boek vol interviews met inwoners van een afgelegen Zweeds dorp, waar de gemiddelde leeftijd de laatste decennia drastisch is gestegen door het wegtrekken van de jeugd en de weinige geboortes die er nog zijn. Een heel integer werk, dat een sterk gevoel van verlating afgeeft. Het is een boek van meer dan 800 bladzijden, maar die bladzijden zijn vrij leeg, dus laat je niet afschrikken door het hoge aantal. Ik sla nu net Zwijgmannen van Jaap Robben dicht en daar kan je binnenkort meer over lezen, maar ik kan alvast vertellen dat ik daar erg blij van word en dat Robben me altijd weet te verrassen!

Ook bij Gigi viel het een beetje tegen de voorbije twee maanden. Vond ze dan al een favoriet, dan paste het boek niet in het genre dat we hier onder de loep nemen. Al verdenk ik haar ervan gewoon een nieuwe manier uit te proberen om drie titels in dit stukje te smokkelen.

Het is ingewikkeld om mijn favoriete literaire boek van de afgelopen twee maanden te kiezen omdat de literaire werken me een beetje tegenvielen dit keer. Waren ze slecht? Nee dat zeker niet. Er zat zelfs een Mulisch tussen en hoewel ik dat boek erg gewaardeerd heb, was De diamant niet de beste Mulisch en voelt dit niet als favoriet. 

Ik las een erg fijn jeugdboek, De vloek van de kraaientoren van Michelle Harrison, waarbij ik me verheug op de volgende delen. Een aanrader voor de liefhebbers maar dit kan ik niet goed opvoeren als een favoriete literaire roman in Literatuur onder de Loep. 

Ik las nog een leuke en grappige roman. Ik denk dat dit boek te luchtig is om het echt literatuur te noemen maar ik heb er zoveel plezier aan beleefd dat ik jullie dit zeker niet wil onthouden. Wen er maar aan van Maike Meijer was genomineerd voor de NS Publieksprijs maar won deze prijs niet. Toch was dit het enige boek uit de lijst dat me interessant leek. Zo interessant dat ik het direct reserveerde bij de bibliotheek. Het boek is opgebouwd uit geinige dagboeknotities en de hoofdpersoon, de werkloze actrice M., beschrijft de ongemakken die ze ondervindt door het ouder worden. De dagboeknotities worden opgeleukt met hilarische tekeningen. Hier en daar is het boek een beetje te platvloers naar mijn smaak maar ik heb al erger meegemaakt en de humor maakt veel goed. Ik heb gegrinnikt, gegniffeld en onvervalst geschaterd en ik genoot ervan dat er onder de ironie ook daadwerkelijk emotie school. Een roman die iets lichter is dan mijn reguliere favorieten maar zeker de moeite waard om te lezen.

Jan daarentegen doet het openlijk. Kijk maar, het staat meteen al in zijn eerste zin: twee boeken!

Er zijn twee boeken die in november-december veel indruk op mij hebben gemaakt. He eerste is Mannenmaal, de tweede roman van Rinske Hillen. Het boek gaat om persoonlijke verhoudingen die ‘onder spanning’ staan. En het gaat vooral over de keuzevrijheid in het leven en de dilemma’s die daarbij een rol spelen. Zijn wij echt vrij om te kiezen? Dit is een prachtig boek waarin gevoel en rede met elkaar ‘in gevecht’ zijn.

Ik moet toch zeker ook de Vlaamse debutant Raf De Bie noemen, die me terugbracht naar mijn middelbare schooltijd, eind jaren zestig van de vorig eeuw. Ik was toen helemaal in de ban van het magisch realisme en verslond de boeken van Hubert Lampo en Johan Daisne. Het boek Dromenvanger Dino en het verhaal van de Vespa is een heerlijk boek dat me terug katapulteerde naar die tijd. De Bie schreef een volstrekt eigentijds verhaal met de meest prachtige zinnen. Op iedere pagina is wel een juweeltje te vinden. Bijvoorbeeld in deze zin waarin hij een appartementsgebouw beschrijft: zoals die van de beschrijving van een appartementsgebouw: “Steeds meer mensen woonden op een steeds kleinere oppervlakte. Ze leefden niet horizontaal, maar verticaal. Liften in, trappen af. Omhoog en omlaag. Stijgend en dalend. Als beleggingsproducten.” Enne…Jan Lampo, inderdaad de zoon van, heeft een quote geschreven om het boek onder de aandacht te brengen. Voor mij was de cirkel rond. Dank je, Raf.

En ook voor Tea was het duidelijk. Twee boeken! Al is zij dan weer zo braaf dat ze er maar één noemt. Ook een slimme tactiek: Tea, jij maakt ons razend nieuwsgierig, wat is dat andere boek dat je onvermeld laat?

Zo aan het einde van het jaar overkomt het me dat ik eigenlijk twee boeken als beste van november-december zou willen nomineren! Ik ga weer kiezen voor een non-fictie boek, een boek dat al een tijdje op mijn verlanglijstje stond, maar onlangs kon ophalen uit de bibliotheek Vuistrecht en wisselgeld - Paul Moeyes. 

Dit boek gaat over de Frans-Duitse oorlog 1870-1871 en het interessante daarbij is hoe landen, zoals Nederland, aankeken tegen deze oorlog. Ik heb het boek in een paar dagen uitgelezen, het lijkt meer op het lezen van een verhaal dan historische gebeurtenissen. Zoiets als een geschiedenisleraar die weet te boeien en de spanning erin weet te houden. De vele details en ook hoe de Europese pers verslag deed van de oorlog maken het boek interessant en niet te vergeten: de illustraties zijn prachtig. Echt een enorme aanrader voor geschiedenisliefhebbers! 

En Harriet heeft deze techniek al helemaal onder de knie. Vier boeken blijven onvermeld. Vier! Dat kunnen we niet aan, Harriet, vertel ons gauw wat je nog las.

Mijn favoriete boek van november en december vind ik lastig kiezen. Afgelopen twee maanden las ik zeer verschillende boeken uit verschillende genres die elkaar moeilijk laten vergelijken. Ik las twee boeken over avonturiers die heerlijk om te lezen waren, even reizen naar andere bestemmingen vanuit je luie stoel. Las een ontspannende detective en een leuk kerstig kinderboek. Wanneer ik dan toch één boek moet kiezen, valt de keuze op Anomalie van Hervé Le Tellier. Een boek dat ontzettend knap in elkaar zit met vele verwijzingen naar verschillende films en de wereldliteratuur. Iets sciencefiction maar met een actueel thema.

Gelukkig houdt Hetty zich goed aan de opdracht. Bovendien is haar enthousiasme aanstekelijk. Ik wil alvast mee op hotel! Jullie ook?

Kun je het je voorstellen? 30 jaar lang huisarrest krijgen in een hotel? En dan niet in een mooie luxesuite zoals je gewend bent maar in een kamertje dat meer weg heeft van een veredelde bezemkast.

Klinkt toch vreselijk! Maar wat wanneer dit kamertje zich nu eens bevind in het postrevolutionaire Metropole hotel in Moskou? Een hotel voorzien van een aantal verschillende restaurants enfaciliteiten waar de meest uiteenlopende en prominente gasten hun opwachting maken. En waar jij als hoofdkelner zo uit eerste hand alle ins en outs van het buitenleven meekrijgt, of zelfs van de wereldpolitiek. Waar je kennis maakt met een klein meisje dat alle hoeken en gaten van het hotel kent en jou, een volwassen man, een graaf zelfs, meeneemt op ontdekkingsreis door het hotel en je alle speciale plekjes en sluiproutes wijst. Dan moet het toch lukken om je prima te vermaken, denk je niet?

De graaf in Moskou van Amor Towles bevat al het bovenstaande en is een heerlijk vermakelijk boek dat je ongemerkt ook nog een goede inkijk geeft in de Russische politiek van na de revolutie. Ik heb in de afgelopen twee maanden bijna geen boek gelezen, maar ik ben blij dat ik dit boek wel oppakte, ik heb er van genoten!

Pssst binnenkort volgt ook onze keuze uit het hele jaar 2021!