Literatuur onder de loep telt sinds kort twaalf leden. En dat is wat wennen, na jarenlang met tien te zijn geweest in de Literatuurclub en tegen het eind nog maar met acht. Met twaalf!? Zal dat niet tot een ellenlange lijst met favoriete boeken leiden? Die medeclubbers van mij zijn immers erg goed in het binnensmokkelen van extra boeken in hun tekstjes. Ik vroeg deze keer dan ook duidelijk naar een kort stukje over dat ene favoriete boek van de afgelopen twee maanden. Of het gelukt is, lees je hieronder… 

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans

Saar: In september was ik vooral bezig met het herlezen van de Harry Potter serie, een project dat ik in de zomer begonnen was, maar dat door allerlei andere leuke boeken even on hold heeft gestaan. Als fantasy klassieker (want zo mag ie stilaan wel worden gezien) hoort ie niet thuis in een lijstje van Literatuur, dus geef ik het volgende boek op als favoriet voor de afgelopen twee maanden: Winter van Elisabeth Strout. Het boek zelf is al een aantal jaartjes oud, want het werd gepubliceerd in 2008, maar in 2009 werd het al bekroond met de Pulitzerprijs. In Winter schetst Strout door de ogen van de verschillende mensen in Crosby een portret van Olive Kitteridge. Zij heeft heel haar leven lang les gegeven aan de kinderen aldaar. Haar leerlingen hadden vaak een heel ander beeld van haar dan zijzelf. In haar oprechtheid nam ze geen blad voor de mond, maar ze was eerder gevreesd dan geliefd. Nu ze met pensioen is, wordt ze meer dan ooit betrokken bij de drama’s die zich achter de gevels van de verschillende huizen in Crosby afspelen. En daarmee krijgt haar leven een veel diepere betekenis. Met prachtige zinnen, een grote dosis inlevingsvermogen en sterke personages weet Elisabeth Strout je als lezer echt even mee te nemen naar een andere wereld en andere mensen. En voor je het weet begrijp je meer van Olive Kitteridge dan je lief is.

Tea: Terugkijkend op september/oktober valt me op dat dit weer periode was waarin boeken aaneengesmeed worden alsof het magneten zijn; het moest zo zijn. Het boek dat ik niet ga noemen is Het duister zichtbaar van William Styron, dit is uitgebreid besproken door Ine en mij. Maar naar aanleiding van dit boek kwamen er twee andere boeken op mijn pad, één daarvan is Onzichtbare man van Ralph Ellison. Het boek is hartverscheurend om meerdere redenen, maar de belangrijkste is dat het me zo deed denken aan Is dit een mens van Primo Levi. Het hoofdpersonage besluit onzichtbaar te worden omdat hij als zwarte man in New York in de jaren ‘20 domweg niet gezien wordt. Een geweldige, confronterende leesbeleving.

Gigi: In de afgelopen maanden heb ik best veel mooie boeken gelezen. Toch hoefde ik niet lang na te denken over mijn favoriet van de afgelopen maanden. Jeroen Brouwers heeft me helemaal omver geblazen met Het hout. Het is een indrukwekkend verhaal dat je raakt als een kaakslag en je aan het denken zet. Daarbij heeft Brouwers een opvallend en uniek taalgebruik waar ik van gesmuld heb. De tekst wordt versierd door onder andere enkele Latijnse zinnen. Ook is het boek doorspekt met ironie en ook zelfspot van de hoofdpersoon.  Het mooist vond ik hoe de dialogen gewoon doorlopen in het verhaal zonder het gebruik van aanhalingstekens. Wil je weten waar het over gaat? Lees dit boek dan want ik kan het in de verste verte niet zo mooi vertellen als Jeroen Brouwers.

De man die alles zag, zag natuurlijk ook de agent rennen in het veld, toen de nachtboot naar Tanger vertrok. Deborah Levy, in Liverpool bezig met het maken van een foto op het zebrapad op Abbey Road - je weet wel, zoals die  van de Beatles - wijst Kevin Barry, die net een paar gangsters op het bankje bij het helse informatieloket in Algeciras in smakelijk Iers uitlegt dat hij geen idee heeft wie Dilly is, en John le Carré, die net zijn spionvriend Nat, goede bekende van Smiley, een partijtje badminton heeft laten verliezen van zijn - veel jongere, maar zeer serieuze - nieuwe vriend Ed (die bepaald niet geniet van de huidige politieke situatie in Engeland en de VS), erop, dat Ellen geen keuze kan maken en dus geen enkel boek noemt, maar het laat bij zeer, zeer subtiele hints in voorgaande tekst en bijbehorende afbeelding.

Evelien: Afgelopen september kwam het langverwachte De kat en de generaal van Nino Haratischwili uit in Nederland. Deze schrijfster had mij met haar Het achtste leven (voor Brilka) volkomen van mijn sokken geblazen dus ik kon niet wachten op haar nieuwe pennenvrucht. Op het moment van schrijven ben ik het boek nog aan het lezen maar ik weet nu al dat dit mijn favoriet van dit jaar gaat worden! Het is een donker verhaal van schuld en boete waarin wederom de vrouwelijke personages belangrijke rollen vervullen. De Tsjetsjeense oorlog in met midden van de jaren negentig van de 20e eeuw vormt het decor, het almachtige Kaukasusgebergte op de achtergrond.  Kenmerkend bij Haratischwili zijn haar mooie, bijna filmische zinnen om daarna weer een bak ellende over de lezer uit te storten. Via allerlei omwegen geeft ze stukje bij beetje het verhaal bloot. Het is prachtig en gruwelijk tegelijk. Dit boek gaat onder je huid zitten en je zult het niet snel vergeten.

Hetty: Waar ik het bij de parels erg moeilijk vond om slechts één titel te noemen is dit absoluut niet het geval bij mijn favoriet van de afgelopen twee maanden. Sterker nog: ik heb het boek nog maar voor de helft gelezen en ben nu al overtuigd: dit is mijn favoriet!
Ik lees momenteel De kat en de generaal van Nino Haratischwili, en ja het is een waardige opvolger van Het achtste leven (voor Brilka), ik kan niet anders zeggen.
De opbouw is heel mooi gedaan, het is niet gelijk helemaal duidelijk waar het verhaal naar toe zal gaan maar maakt wel nieuwsgierig en zet aan tot verder lezen. De stijl van Haratischwili is ook hier weer herkenbaar en de mooie zinnen ontbreken gelukkig niet:
"Ze wilde zo graag in het niets verdwijnen. Vrij zijn van zichzelf en van de verwachtingen die ze aan zichzelf stelde. Misschien betekende optimale vrijheid: niets meer verwachten, niets meer wensen. Alsof je een vlieger was aan een dun touwtje in de handen van een kind dat steeds harder begon te rennen en het touwtje ten slotte uit zijn vingers liet glippen."
Tegelijkertijd is het een boeiende geschiedenisles over het uiteen vallen van de Sovjet Unie en de Tsjetsjeense oorlogen, dit alles beschreven vanuit mensen die er middenin zitten. Hoewel het verhaal op zijn tijd gruwelijk is, geniet ik volop van dit nieuwe kunstwerk van Nino Haratischwili....ik ga snel verder lezen!

Harriet: Ik vertel natuurlijk niets nieuws wanneer ik zeg dat ik weer veel hele mooie boeken heb gelezen afgelopen 2 maanden. Mijn favoriete boek echter deze keer is bijzonder omdat ik het boek niet zelf gekozen heb om te lezen. Ik lees namelijk altijd met de verplichte leeslijst van mijn kinderen mee en zo stond voor deze maand op het programma De val van een fundamentalist  van Mohsin Hamid. Mijn zoon las het in het Engels, ik in het Nederlands. Het boek gaat over de Pakistaanse Changez, een slimme student die, opgeleid op Harvard, een topbaan krijgt in New York. Echter na 9/11 veranderd zijn beeld en ideeën over Amerika en keert hij terug naar zijn geboorteplaats Lahore. Daar ontmoet hij een niet bij naam genoemde Amerikaan aan wie hij zijn verhaal vertelt.
Het gekozen vertelperspectief, een monoloog (ik-verteller)  gericht tot de tweede persoon, maakt het boek zo bijzonder en ook spannend. Het boek kreeg een nominatie voor de Man Booker Prize.

Jan: Ik was bijzonder onder de indruk van Waagstukken het eerste prozawerk van Charlotte Van den Broeck (1991).  Ik kende ze al als dichter en ze won met haar twee uitgegeven bundels niet de geringste prijzen, zoals de Herman de Coninck Debuutprijs en de Paul Snoekprijs. Waagstukken is een mengeling van feit en fictie. In dertien ‘verhalen’/essays doet ze onderzoek naar architecten die alles in de waagschaal stelden om hun kunstwerk te bouwen. Architecten zijn makers, vaklui, denken vooruit, maar moeten ook diplomatiek zijn. Ze durven, willen zich laten zien, hopen op waardering. Niet altijd wordt hun creativiteit beloond.  Net als bij schrijvers. Soms gaat het fout:  een filmtheater dat instort, een fort dat niet vanaf het water gezien mag worden, een kazerne met te weinig toiletten, de kritiek van het publiek op het gebouw van de Wiener Staatsoper. Waagstukken is een boek waarin de bezetenheid, falen en omgaan met falen centraal staan. Het boek is ook een zelfonderzoek dat gaat over Van den Broecks schrijverschap, haar streven naar perfectie, over onzekerheid en doorzetten. In elk hoofdstuk legt de auteur een verbinding naar zichzelf, naar haar jeugd, naar de liefde, naar wie ze is. De verbinding van deze twee lagen maakt het tot een geslaagd waagstuk.

Nathalie: Mijn favorieten van de afgelopen twee maanden zijn een non-fictieboek en een poëziebundel. In het kort: het non-fictieboek is De rechtvaardigen van de Nederlandse historicus Jan Brokken, die hiermee ook genomineerd was voor de Libris Geschiedenis Prijs 2019. Het boek vertelt het verhaal van consul Zwartendijk in Litouwen die door bijna 2.500 visa aan voornamelijk Poolse joden - die dachten in Litouwen een veilige haven te hebben gevonden - te hebben uitgereikt voor Curaçao tussen de 6.000 en de 10.00 mensen zou hebben gered door naar het buitenland te kunnen vluchten. Brokken heeft met dit boek een indrukwekkend heel menselijk verhaal geschreven dat postuum uiteindelijk Zwartendijk nog de nodige eer betoont.
De poëziebundel die een plaatsje krijgt bij mijn favorieten, is Helium van Bart Moeyaert. Deze bundel gaat vooral over afscheid nemen en loslaten, maar ook - zoals de vorige - weer over de liefde. Moeyaert weet weer met heel precieze woorden een hele wereld op te roepen...

Ine: Mijn favoriet is De heilige, een schelmenroman van Martin Michael Driessen. In dit boek vertelt een schelm ons hoe hij, na zijn dood, heilig is geworden. Denk bij schelm vooral aan de verouderde betekenis van boef of schurk, want hoofdpersoon Donatien is allesbehalve een brave burgerman. Het is een boek over waarheid en leugen, over goed en kwaad, over de zoektocht naar erkenning en vooral over perceptie. Het is een boek waarin de auteur zich helemaal heeft laten gaan. En aan de lezer die afstand kan nemen van de vreselijke daden en erg incorrecte uitspraken van Donatien, biedt dit boek een enorme dosis leesplezier. Zelden had ik zo’n brede glimlach op mijn gezicht na het dichtslaan van een boek.

Anne: Ik gaf in september en oktober maar één boek 5 sterren en dat was Archief van verloren kinderen van Valeria Luiselli. Archief van verloren kinderen is een boek met heel veel verschillende lagen en de uitwerking van die lagen heeft Luiselli op een geweldig eigenzinnige en unieke manier aangepakt, dat maakt deze roman zo bijzonder. De roman is actueel omdat de huidige vluchtelingenthematiek centraal staat, maar tegelijk weet de auteur deze thematiek te spiegelen aan die van de geschiedenis van de Verenigde Staten en het verhaal van het zoekende gezin in het heden. De combinatie van al deze elementen zorgt voor een overweldigende leeservaring en tegelijk voor een boek dat niet voor een genre te vangen is. Een korte eervolle vermelding komt toe aan een ander gaaf boek dat ik las en ook iedereen kan aanraden, namelijk De stilte van de vrouwen door Pat Barker.

Helena: Vanwege een verhuizing is er in de afgelopen tijd voor mij weinig gelegenheid geweest om te lezen en wanneer ik er wel tijd voor had, vond ik het lastig om me erop te concentreren. Ik heb ontdekt dat luisterboeken heel fijn zijn wanneer je aan het schilderen bent en dat YA-boeken fijn zijn om in een drukke tijd toch iets boeiends te lezen, daarom een leestip in dat genre van mij deze maand. Ik las Hart van inkt van Cornelia Funke, over romanpersonages die in de ‘echte wereld’ belanden wanneer iemand voorleest. Ik vond dat een enorm originele invalshoek en het boek was ook nog eens fijn geschreven. Alhoewel ik ernaar uitkijk om weer eens mijn tanden in wat zwaardere kost te zetten, ben ik wel van plan om in de toekomst vaker uitstapjes naar dit genre te gaan maken.