Met zijn tweede roman voor volwassenen verschijnt Jaap Robben meteen in de longlist van de Libris Literatuurprijs. Een ideaal moment om het dus even te hebben over … Jaap Robben.

door Saar Thaets

Een geheel onbekende schrijver was Jaap Robben niet toen in april 2014 zijn debuutroman voor volwassenen verscheen. Sinds 2004 publiceerde hij al vijf poëziebundels waarvan één op de shortlist voor de Gouden Uil voor jeugdliteratuur belandde. Ook verscheidene prentenboeken voor kinderen staan op Jaaps naam.

Maar daar eindigt het nog niet. Jaap Robben schrijft ook stukken voor theater en is tevens gastdocent aan o.a. Het Koninklijk Conservatorium te Antwerpen en ArtEZ Creative Writing in Arnhem. Kortom: geen schrijver die stil blijft zitten.

De perfecte zin

Misschien ligt het aan het feit dat Jaap ook straffe gedichten schrijft, maar wat mij na het lezen van zijn beide romans opvalt aan zijn schrijfstijl is hoe hij niet-alledaagse zinnen weet te componeren.

In Schrijven Magazine zegt hij zelf dat hij voor zijn verhalen telkens op zoek gaat naar de perfecte zin. Want een goede zin zegt zoveel meer dan de paar woorden die hij bevat. Volgens Jaap nodigt een goede zin de lezer uit om verder te lezen. Ze dient niet alleen het verhaal, maar laat ook een opening voor de fantasie waardoor de lezer niet meer woorden nodig heeft om te begrijpen waarover het gaat.

“Ik herinner me vooral dat er zelfs rook uit haar mond leek te komen zonder dat ze een sigaret tussen haar lippen had,” zegt hoofdpersonage Brian in Zomervacht, over zijn oma. “Binnenin haar mond smeulde altijd wel iets.” Meer hoeft Jaap niet te vertellen over de jeugd van Brians vader. Met deze beschrijving kan je als lezer het verhaal voldoende invullen.

De romans van Jaap Robben

Hoewel hij dus al heel wat ervaring heeft met schrijven, is het pas in april 2014 dat zijn eerste roman voor volwassenen, Birk, verschijnt. De roman wordt bekroond met de ANV Debutantenprijs, de Nederlandse Boekhandelsprijs en de Dioraphte Literatour Publieksprijs.

Birk speelt zich af op een eiland ergens in tussen Schotland en Noorwegen. Daar woont Michael, samen met zijn moeder en vader. Het verhaal begint wanneer de vader van Michael, Birk, verdrinkt. Michael heeft het zien gebeuren, maar durft er in eerste instantie niets over te zeggen tegen zijn moeder. Een periode van rouw, schuld en onmacht volgt waarbij Michael en zijn moeder steeds verder uit elkaar drijven.

Zomervacht verscheen pas eind 2018, maar verscheen intussen al op de longlist voor de Libris Literatuurprijs. Het verhaal gaat over de dertienjarige Brian die bij zijn vader op een camping woont. Brian heeft een broer, maar de verstandelijk en fysiek beperkte Lucien brengt zijn dagen door in een instelling. Tot de renovaties in de instelling ervoor zorgen dat Lucien ergens anders moet worden ondergebracht. Brians vader besluit, door de geldsom die aan de opvang van Lucien gekoppeld zit, om de jongen die zomer bij hen te laten verblijven. Maar het is Brian die de zorgen voor zijn broer zal opnemen.

Ik las beide romans vrij kort achter elkaar waardoor ik de groei van de schrijver bijna kon voelen. Zomervacht sprak me van beide boeken veel meer aan. Niet alleen is het thema bekender, ook komt Robben dichter bij de ‘perfecte zin’ waar hij zelf over spreekt. Ik vond het zelf veel moeilijker om me in te leven in Michael uit Birk dan in Brian uit Zomervacht. Dat maakt de tweede roman van Robben veel toegankelijker.

Robben is een interessante schrijver die ik zelf zal blijven volgen. Met zijn eigen schrijfstijl heeft hij alvast mijn lezershart veroverd.