Maandag werd de winnaar van de Libris Literatuur Prijs bekendgemaakt. Rob van Essen won met zijn boek De goede zoon deze prestigieuze prijs. Tijd om deze schrijver eens onder de loep te nemen.

door Saar

Rob van Essen zag het levenslicht in 1963 in Amstelveen. Naast schrijver is hij ook vertaler en sinds 2007 recensent bij NRC Handelsblad.

Als schrijver debuteerde Van Essen in 1996 met zijn roman Reddend zwemmen. Sindsdien heeft hij nog tien boeken aan zijn oeuvre toegevoegd, waaronder Het jaar waarin mijn vader stierf en Kind van de verzorgingsstaat.

De Nederlandse schrijver, vertaler en recensent werd al eens genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs in 2009 met zijn roman Visser. Tien jaar later haalt hij de prijs effectief binnen met een andere roman, De goede zoon. Maar het is niet de eerste prijs die op zijn naam staat. In 2015 werd zijn verhalenbundel Hier wonen ook mensen bekroond met de J.M.A. Biesheuvelprijs. Deze roman kwam ook terecht op de shortlist van de Gouden Boekenuil.

Het is via deze weg dat ik kennismaakte met Rob van Essen. Toen ik in 2015 de lezersjury van de Gouden Boekenuil niet haalde, besloot ik de boeken op de shortlist toch te lezen. Hier wonen ook mensen stond toen op die shortlist.

De schrijfstijl van Van Essen liet mij zeker niet onberoerd en kenmerkt zich vooral door zijn droge, toch rake humor waar nu en dan een laconieke ondertoon in te bespeuren is. Dit kwam in deze verhalenbundel zeker terug. Hier wonen ook mensen begint met een scène waarin God Richard Dawkins ontmoet. De ietwat absurde scène zet meteen de toon. De daaropvolgende verhalen zijn bijwijlen absurd, maar ook grappig en melancholisch te noemen. Het is iets dat terugkomt in al zijn romans: Van Essen weet de werkelijkheid zo te verdraaien dat we als lezers uitgedaagd worden om ons bestaan scherper waar te nemen.

Wat valt er nog te lezen van Rob van Essen?

Na zijn debuutroman Reddend zwemmen verschijnt de roman Troje, waarvan Van Essen zelf zegt dat hij daar de beste band mee heeft. In een vlaag van woede schrijf hij de eerste versie van dit boek in zes weken tijd nadat hij eerst drie jaar bezig was geweest met het herwerken van oude verhalen tot een roman. Dat boek werd niet gepubliceerd, maar Troje uiteindelijk wel. De roman vertelt het verhaal van Thomas die in een boekhandel het verhaal van zijn leven tegenkomt. Dit verhaal werd geschreven door het meisje dat hij nooit heeft kunnen vergeten.

Hierna verschijnt Kwade Dagen waarin de hoofdpersoon, ooit een tieneridool, een lp te pakken krijgt van een christelijk jeugdkoor. Ooit maakte hij zelf deel uit van dit koor en nam op de plaat zelfs een solopartij voor zijn rekening. Maar nu wordt hij meegesleept op een steeds verder ontsporende tocht door een wereld waarin zijn vroegere daden gevolgen blijken te hebben gehad die hij zich in zijn wildste dromen niet had kunnen voorstellen.

Zijn vierde roman, Engeland is gesloten, verschijnt in 2004. Het hoofdpersonage, Thomas, blikt terug op de jaren tachtig. Het waren woelige jaren waarin hij zijn jeugdliefde, maar ook zijn idealen verloor.

Met Het jaar waarin mijn vader stierf schrijft Van Essen zijn eerste kroniek waarin hij het jaar beschrijft waarin zijn vader aftakelde en overleed. Het is een ingrijpend jaar waarin hij zijn moeder helpt met de dagelijkse verzorging van zijn vader en zijn weg vindt in het doolhof van ziekenhuisbezoeken en specialistenjargon.

Visser haalt de shortlist van de Libris Literatuur Prijs, maar Van Essen wint in 2009 niet. Daarop volgt een verhalenbundel: Elektriciteit. De mensen in deze verhalen dreigen de greep op de gebeurtenissen te verliezen. Ze komen allen te weten dat de dingen toch anders zijn dan ze altijd hebben gedacht. Ook in deze verhalenbundel typeert de laconieke toon van Van Essen de verhalen.

Met Alles komt goed zet Van Essen een trefzekere en gedetailleerde roman neer. Het is een tragikomische roman over verstoorde illusies, ouders en kinderen, trouw en ontrouw, seks, en over het leven dat moet worden geleefd zonder de garantie dat alles ooit nog goed komt.

De verhalenbundel Hier wonen ook mensen wordt genomineerd voor de Gouden Boekenuil, maar haalt uiteindelijk een andere prijs binnen voor Rob van Essen: de J.M.A. Biesheuvelprijs. Dit is de eerste bekroning voor zijn werk.

Hierna volgt nog een kroniek: Kind van de verzorgingsstaat. Van Essen noteert hierin persoonlijke beschouwingen en anekdotes over de decennia waarin hij opgroeide.

Zijn laatste twee boeken zijn Winter in Amerika en De goede zoon, waarmee hij uiteindelijk de Libris Literatuur Prijs wint.

Heb jij al iets van Rob van Essen gelezen of staat een van zijn boeken nog op jouw te-lezen-lijst?