Max, Mischa & het Tet-offensief van Johan Harstad is zo’n boek dat je niet snel even op een regenachtige middag uitleest. Met 1232 pagina’s absorbeert het immers heel wat leestijd. Allemaal prima als je geen andere (lees)verplichtingen hebt, maar een probleem als je zoals Joke voor een fysieke leesclub of als prospectie voor de klasbibliotheek boeken te lezen hebt. Of als je, zoals Marvin, meerdere leesuitdagingen bent aangegaan om het iets mindere leesjaar 2024 snel te vergeten. Het boek in kwestie werd ons tijdelijk uitgeleend door een van Jokes leesclubvriendinnen, maar Joke had er op dat ogenblik de tijd niet voor, en door de omvang neem je het niet vlot overal met je mee, laat staan dat je ermee gaat duolezen. Maar beiden hadden we met veel plezier Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? van dezelfde auteur gelezen en daarom wilden we het boek ook niet zomaar ongelezen teruggeven.

De oplossing bood zich aan onder de vorm van het e-boek dat we makkelijk op ons beider e-readers konden plaatsen, en onder de vorm van een plots opgekomen idee: waarom splitsen we het niet in zes gelijke delen zodat we elke maand maar een goeie 200 pagina’s te lezen hebben en de rest van de maand ruim de tijd hebben voor andere leesprojecten? Zo gezegd, zo gedaan, en we besloten van januari tot juni 2025 aan de slag te gaan. Elke maand 200 pagina’s, een kort gesprekje over wat we tot nu toe gelezen hadden, en daarna een Boekenpraatartikel. Dat artikel lezen jullie vandaag.

(De achtergrond van de banner bestaat uit een compositie van twee foto’s die van Pexels werden gehaald. Bovenaan zie je Stavanger in Noorwegen, waar Max vandaan komt, en onderaan een gespiegelde skyline van Manhattan, waar Max terechtkomt.)

Het boek

Uit de boekbeschrijving halen we het volgende stukje: Max, Mischa & het Tet-offensief is het verhaal van toneelregisseur Max Hansen, die als puber vanuit Noorwegen naar Amerika emigreert. Hij heeft moeite om zijn jeugd in Stavanger, waar hij als kind van communistische ouders het Tet-offensief naspeelde, achter zich te laten, maar ontdekt in New York dat eigenlijk iedereen daar ontheemd is. In kunstenares Mischa, acteur Mordecai en Vietnamveteraan Owen vindt hij dierbare lotgenoten.

Dit kan natuurlijk nog alle kanten uit en daarom wil Joke alvast weten wat Marvin van het boek verwacht. Een klassieke openingsvraag bij menig leesclub waaraan ook wij ons “bezondigen”.

Marvin: Ik las maar één ander boek van Harstad en dat is Buzz Aldrin, waar ben je gebleven. Ik vond het goed, en het heeft me aangezet tot een heel lange Google Street View sessie om de Faeröer beter te leren kennen. Het heeft me echter niet zo erg omvergeblazen als zoveel andere lezers. Ik hield het bij 3,5 sterren, hoewel ik achteraf, na een rijpingsperiode, wel ben gaan vinden dat het een halve ster meer verdient. Ik heb geen andere referentie, dus ik verwacht dit keer een beetje van hetzelfde.

Januari: van [THIS IS FOR US]1 tot [GARDEN CITY]5

Marvin: Na dit “januarideel” hebben we amper 15% van het boek gelezen, terwijl we in de meeste boeken met evenveel pagina’s dan al minstens halfweg zitten. Wat zijn je eerste indrukken?

Joke: Ik was al direct van bij de eerste zin “mee”. Ik hou van lange en mooie zinnen en die zijn er volop. Verder is er nog niet echt veel gebeurd dus valt er nog niet al te veel over te vertellen. Het is alvast knap hoe Harstad naadloos en haast onmerkbaar van een passage in het heden naar het verleden van Max overgaat.

Marvin: Ik had even tijd nodig. In deze eerste hoofdstukken las ik heel veel over theater en film. Afgezien van af en toe een toneelstuk of een film kijken, waarvan ik de titel daarna onmiddellijk weer vergeet, zijn dat geen onderwerpen die mij boeien. Ik weet er niets over en de vele verwijzingen gingen aan mij voorbij zonder dat ik ze begreep. Het werd beter na de eerste hoofdstukken en ik denk daarom dat het nog een goed boek kan worden.

Februari: van [GARDEN CITY]6 tot [FIRE ISLAND]6

Marvin: Hoe bevalt de manier van lezen tot nu toe, met stukjes van ongeveer 200 pagina’s per maand?

Joke: Eigenlijk wilde ik liever verderlezen omdat ik het een leuk boek vind en dan is het jammer om te moeten stoppen. Maar het is wel goed om het zo te doen omdat er nog andere dingen moeten gelezen worden. Ik vind het overigens een traag boek.

Marvin: Op welke manier? Wordt het lang uitgesponnen of gebeurt er weinig?

Joke: Beide. Er is op die 400 bladzijden nog niet zoveel gebeurd. Maar dat is oké.

Marvin: Wat vond je van Owen, de Vietnamveteraan uit de korte beschrijving van het boek?

Joke: Hij wordt door de auteur geïntroduceerd zonder dat je weet wie, of zelfs waar hij is. Je kan Owens verhaal niet vastknopen aan de rest en daarom blijft het niet meteen hangen. Wanneer je dan eindelijk weet wie hij is, waarbij je trouwens heel mooi op het verkeerde been wordt gezet, is zijn levensverhaal al een beetje uit je hoofd verdwenen.

Marvin: Daar ben ik het mee eens. Ik vind dat hoofdstuk [FAIRFAX], waarin dit gebeurt, daarom ook een zwakker stuk. [FIRE ISLAND] dat daarop volgt is veel boeiender. Dat is een typisch coming of age stuk en leuk om te lezen.

Joke: Ik heb de indruk dat ik dat soort stukken ook het liefste lees.

Marvin: Het boek zal voor mij, denk ik, uiteindelijk ook vallen of staan met hoe de verhouding zal blijken te liggen tussen Max’ levensverhaal, en de uitweidingen naar andere onderwerpen.

Maart: van [APTHORP]1 tot [KPM]2

Joke: We zijn halfweg! Wil je nog steeds verder?

Marvin: Absoluut. Ik heb vooreerst genoten van [APTHORP] dat voor een groot deel over het Apthorp-gebouw in New York gaat. De details waren zo nieuwsgierigmakend dat ik over het gebouw ben gaan lezen op internet en zelfs plattegronden bestudeerd heb. Ik voel me zelden geroepen om dat te gaan doen omdat ik liever verder ga in mijn boek, en daarna denk ik er dan niet meer aan. Harstad kreeg me aan het opzoeken met Buzz Aldrin … en nu lukt het hem weer.

Joke: [APTHORP] ging vooral over Owen, en dat was weer eens wat anders. Naar mijn gevoel was dit hele derde deel – dus niet alleen [APTHORP] – een soort tussenstuk waarin niet veel veranderde of gebeurde in het heden, maar we kwamen wel veel over Owen te weten. Het is heel gedetailleerd geschreven maar in dit geval stoorde mij dat niet.

Zo ziet dat majestueuze Apthorp eruit. Foto van Wikipedia, genomen door Jim Henderson, gebruik toegestaan volgens de Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International licentie.

Marvin: Dat vond ik ook. Er zijn andere stukken geweest met veel details waar ik ze wel overdreven vond. Het hangt er ook wat vanaf wat je interesseert en waar je iets over wíl weten, denk ik. [KPM], waarvan we al twee hoofdstukken lazen, gaat trouwens ook helemaal over Owen. Alleen het deel ertussen, [BLADBLAZERBLUES], gaat over Max. Een mens vraagt zich af waarom het boek niet Max, Owen en het Tet-offensief heet :-)

[Wat de titel betreft: Marvin kon maar niet onthouden of Max eerst kwam, of Mischa, en al snel werd het boek door hem omgedoopt tot Mix en Max.]

Joke: Het in stukjes lezen maakt het boek behapbaar, maar soms heb ik wel zin om eens door te lezen. Doordat ik in maart geen tijd had en dit stuk pas begin april heb gelezen en meteen ben doorgegaan in het deel voor april, heb ik dat natuurlijk wel handig opgelost :-) Wat ik me afvraag is of we niet een stukje sfeer missen door het zo te doen?

Marvin: Ik vind het persoonlijk goed zo omdat ik elke keer weer veel zin heb om verder te lezen en na 200 pagina’s treedt nooit een gevoel van overdaad op. 1200 en nog wat pagina’s in een keer was vast wat veel van het goede. Ik denk dat ik na de helft niet meer geconcentreerd zou geweest zijn. Nu blijf ik geboeid.

Joke: Het is wel fijn dat ik tijd over heb om andere boeken te lezen. Dat is ook wel goed. Als je vroeger op tv een serie keek, moest je ook altijd een week wachten op de volgende aflevering. Door het “Netflix-fenomeen” zijn we een beetje verwend geworden misschien en willen we te snel consumeren, ook onze boeken.

Marvin: Consumptiedrang! Laat ons dan maar snel overgaan naar april! ;-)

April: van [KPM]3 tot [BLADZIJDEN UIT HET DAGBOEK VAN HET IMPERIALISME]2

Joke: Ik vond dat het verhaal maar wat aankabbelde dit keer. Er gebeurde niet echt iets dat ik ‘wauw’ vond. Ik stel me ook nog altijd vragen bij de titel want Mischa blijft een matig uitgewerkt personage. Max vertelt over zichzelf, Owen ook, maar Mischa helemaal niet.

Marvin: Dat klopt – over de titel viel ik in maart ook al –, hoewel Mischa nu net even iets aanweziger was door de successen met haar kunst. Het deel dat we in april lazen is wel heel uitleggerig, met opnieuw veel details over toneel en film. Het is zoals in januari. Ik pik daar nagenoeg niks van op want ik heb alweer geen idee waar al die referenties naar films over gaan.

Joke: Het zijn soms weinig ter zake doende tussenstukjes, maar wel boeiend geschreven.

Marvin: Daar ben ik het mee eens. Het is de manier waarop Harstad schrijft die het op een fijne manier leesbaar houdt. Zonder dat was ik misschien op een gegeven ogenblik wel afgehaakt. Harstad blijft duwen en trekken. Hij duwt me weg wanneer hij aan het doceren gaat over film, klassieke muziek en kunst, en trekt me naar zich toe wanneer hij over de hoofdpersonages vertelt. Maar gek genoeg, ook wanneer hij duwt, blijft hij schrijven op een wijze waardoor de zinnen aan je voorbijvliegen en je al heel snel meer hebt gelezen dan je dacht.

Joke: Het is ook nu pas dat de verhaallijnen echt wijzigen. Die van Mischa, Max en Owen komen echt samen nu, terwijl die van Max’ vriend Mordecai en Max’ moeder helemaal lijken te verdwijnen. Nu zitten we echt bij de personages die in de titel vermeld worden.

Mei: van [BURNING MEN]1 tot [LES IN DE KUNST VAN HET VALLEN]3

Marvin: We hadden het er eerder al over. De relatie tussen Max en Mischa blijft een struikelblok.

Joke: Absoluut! Zij staan in de titel van het boek vermeld, maar hun relatie wordt maar niet uitgediept zoals ik hoopte. Maar misschien moet een schrijver niet aan de verwachtingen voldoen om goed te zijn?

Marvin: Daar heb je een punt. Harstad kan goed schrijven en ik denk niet dat we aan het eind van de rit teleurgesteld zullen zijn over het boek. Misschien hebben we ons te veel op de titel geconcentreerd. Maar hé, hadden ze maar een passender titel moeten kiezen!

Joke: Opnieuw gaat het heel veel over Owen. Max komt misschien zelfs minder aan bod dan Owen.

Marvin: Er is me iets opgevallen in dit deel. Ik denk niet dat het een spoiler is als ik zeg dat Owen oorspronkelijk Ove heette en uit Noorwegen kwam, zoals Max. Dat wordt trouwens al heel vroeg in het boek gewoon gezegd. [LES IN DE KUNST VAN HET VALLEN] gaat over Ove uit Noorwegen die naar Vietnam gaat. Het is een flashback die geregeld terugkomt. Ove vertelt zijn relaas in de ik-persoon. Helemaal aan het eind hiervan krijgt Owen zijn Amerikaans paspoort en is hij Amerikaan. En vanaf dat ogenblik wordt zijn verhaal in de derde persoon verteld.

Joke: Oh, dat had ik helemaal niet gemerkt! Hij beschrijft zichzelf als Owen dus in de derde persoon en zichzelf als Ove in de eerste?

Marvin: Precies! Hoewel hij Amerikaan wilde worden, lijkt het wel of hij is daar toch niet tevreden mee, want de stijl creëert een illusie van afstand. Dat past ergens wel bij wat in de beschrijving van het boek staat, dat iedereen in New York ontheemd is.

Joke: Toch laat Harstad ons ook wel eens weten dat Max en zijn familie echte Amerikanen geworden zijn. Ontheemd door New York maar niet door Amerika, in feite.

Marvin: Het stijlverschil Ove/Owen werd subtiel gebracht, je leest er bijna over, maar om een of andere reden viel het mij toch op. Wie weet hoeveel van zulke subtiliteiten aan ons voorbijgegaan zijn :-)

Nu we aan het laatste deel beginnen: wat verwacht of wens je nog om het tevreden dicht te slaan?

Joke: Moet ik er iets van verwachten?

Marvin: Neen, maar na 1000 bladzijden hoop je misschien toch wel op bepaalde dingen. Bepaalde wendingen, bepaalde conclusies. We leven nu immers al vijf maanden lang met de personages mee.

Joke: Wel, dan hoop ik dat er nog iets gebeurt dat ik echt niet had zien aankomen. Gedaan met uitleggerige stukken en flashbacks. Op naar een knallend einde! Als het verder gaat zoals nu, zou het wel wat in mineur eindigen.

Juni: van [LAUREL CANYON]1 tot einde

Marvin: Is dat knallende einde gekomen zoals je gehoopt had?

Joke: Geen apocalyps, maar toch wel een beetje een einde waar mijn romantische ziel op gehoopt had. Het is lastig dat ik daar niks over kan verklappen, maar wie het boek las, weet wel wat ik bedoel.

Marvin: Ik heb in dit deel een paar vreemde passages gelezen waarvan ik helemaal niet begreep waar ze over gingen. Harstad gebruikt heel het boek lang ware gebeurtenissen, zoals de Vietnamoorlog, de WTC-torens, de orkaan Sandy enz. Maar over 2009 schrijft hij onder andere dit: “[…] en het Amerikaanse continent scheurde open langs de Mason-Dixon-lijn van oost naar west en verder, helemaal tot aan Oregon en de kust waar de Stille Oceaan aanspoelde, en de mensen konden onmogelijk de stroomversnellingen die daardoor ontstonden oversteken, en de gevoelsafstand tussen Californië en New York was nog nooit zo groot geweest.” Niks van wat dat jaar in de VS gebeurde, is van een grootteorde die dit soort teksten kan verklaren. Het is maar één passage, want Harstad schrijft hier veel langer over, maar zegt nooit waar het over gaat. De bankencrisis was het enige dat ik kon bedenken, maar die vond al plaats in 2008.

Joke: Ik heb er zelf niet echt bij stilgestaan eerlijk gezegd. Zijn personages zijn fictief maar alles eromheen niet, dus het moet toch te verklaren zijn?

Marvin: Vast, maar ik zag het niet. Laten we het dus maar over het einde hebben. Ik vond het veeleer abrupt en sec.

Joke: Dat is wel waar. Op het einde gebeurt niet zo veel meer en de conclusies worden voor alle personages afgeraffeld. Het hoeft voor mij niet spannend te zijn, maar in vergelijking met de lange uitweidingen over kunst en cultuur soms, hadden Mordecai en Owen wat meer aandacht verdiend. Eigenlijk kan je hetzelfde zeggen over alle personages.

Conclusie

Marvin: Wat vond je van het boek in zijn geheel?

Joke: Graag gelezen, en ik vond de lange zinnen knap. Bij Buzz Aldrin … was dat ook zo. Ik koos voor 4,5 sterren maar twijfel tussen 4 of 5 op Hebban.

Marvin: Ik vond Buzz Aldrin … stukken beter. Max, Mischa & het Tet-offensief wisselt heel goede stukken af met heel saaie stukken, en de combinatie van beide zorgt ervoor dat ik weer netjes in het midden uitkom, bij drie. Volgende keer liever weer een soort van Buzz Aldrinboek van deze schrijver.

Joke: Ik ook wel, maar misschien lag dat ook aan hoe we het boek gelezen hebben.

Marvin: Dat was mijn volgende vraag. We hadden het er halfweg al kort over, maar nu het boek uit is: wat vond je van deze manier van lezen?

Joke: Ik had niet altijd de tijd om door te lezen. Ik heb de zes stukken door omstandigheden te vaak nog in stukjes gelezen. Daardoor is het boek niet tot zijn recht gekomen. Wanneer ik een groter geheel kon lezen, vond ik het leuker, dus ik zou het boek achteraf gezien liever in één keer gelezen hebben.

Marvin: Ik denk niet dat ik er doorheen zou geraakt zijn als we het op die manier hadden gelezen.

Joke: Dat dan misschien ook wel. De gulden middenweg tussen de twee is misschien wel wat voor dit soort dikke boeken. Drie maanden in plaats van zes. Maar hoe dan ook een heel fijn boek.

Hebben jullie je ooit aan dit boek gewaagd? En wat is het dikste boek dat jullie ooit lazen?