De Nederlandse schrijfster Bronja Hoffschlag won in 2014 de Hebban Debuutprijs voor beste thriller, met haar psychologische thriller De dode kamer. Afgelopen juli verscheen haar romandebuut P.I.D. Namens We Love Lit lazen de Vlaamse Guy (die al enthousiast was over het thrillerdebuut en die zelf is opgegroeid met o.a. de muziek van The Beatles & The Rolling Stones) en de Nederlandse Helena (die nog nooit iets las van Bronja en die slechts een beperkte muziekkennis heeft over de Beatles) dit boek. P.I.D. valt meteen op door de gele voorkant met een blauwe kever, een prachtig complementair beeld, waarin je bij een nadere beschouwing steeds meer details ontdekt.

Korte inhoud

New Orleans, 1967. De achttienjarige Thomas (Tom) Fremont raakt er door een foto van overtuigd, dat Paul McCartney (van de Beatles) overleden is en vervangen door een bedrieger. Hij gaat op onderzoek uit en ontdekt allerlei aanwijzingen, maar vindt daarvoor slechts bij weinig mensen gehoor. Integendeel, hij verdwijnt zelfs van de radar. In 1999 ontdekt Beth, de moeder van Thomas, een stapel documenten die haar overleden echtgenoot Robert altijd geheim heeft gehouden. Ze neemt het besluit om uit te zoeken wat haar zoon heeft ontdekt en waarom ze hem al dertig jaar niet meer gezien heeft.

Gestuwd door een idee dat opborrelde in 1999, schreef Bronja Hoffschlag na een erg lange rijping P.I.D. Paul McCartney is dan wel dood - of niet? - in het boek is hij alomtegenwoordig.

Eerste indruk

Guy: Het begint precies zoals een stevige thriller, de spanning wordt ook meteen opgedreven. Ik dacht: dit wordt geen roman. Fout! Ondanks de aanwezige spanning wordt het een uitermate origineel, exclusief verhaal met heel veel diepgang, emoties en prachtig uitgewerkte karakters. Tijdens het lezen van P.I.D. heb ik de muziek van de elpee Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band meermaals geluisterd.

Helena: Aanvankelijk vroeg ik me eigenlijk ook een beetje af welk genre ik aan het lezen was; deel één en twee van het boek doen een beetje thrillerachtig aan, vanaf deel drie vond ik het boek wel een wat meer literair karakter krijgen. Het was mooi om te ontdekken, welke verbanden er tussen de verschillende personages bestaan.

Opbouw

Helena: P.I.D. begint met een thrillerachtige proloog die zich afspeelt in 1969, gevolgd door vier delen, die de namen van albums of nummer van de Beatles hebben gekregen. Binnen die delen wordt er voortdurend heen en weer gesprongen tussen gebeurtenissen in het verleden, eind jaren zestig en 1999. Ook worden soms passages beschreven van de tussenliggende periode. Het boek sluit af met een soort epiloog in 2016. We volgen niet alleen het leven van Tom en diens moeder, maar ook dat van een aantal andere karakters. De afwisseling tussen de verschillende perioden en personages zorgt ervoor, dat je heel erg graag snel verder wilt lezen.

Guy: Bronja Hoffschlag beschikt over een buitengewoon schrijftalent, dit weet ik al sinds ik in 2013 haar thrillerdebuut De dode kamer las. Dit keer bewijst ze dat ze zelfs met een roman de internationale toer op kan. Deze debuutroman smeekt om te worden vertaald naar het Engels (vooral), maar ook naar andere wereldtalen. Zoals we haar kennen, uit haar vorige thrillers, blinkt ze ook nu weer uit door haar maniakaal researchwerk. Elk detail ontleedt ze tot in de subdetails. Niets ontglipt haar.

Thematiek en personages

Helena: De uitwerking van het thema eenzaamheid vind ik goed geslaagd, omdat het in allerlei vormen bij alle personages terugkomt. De inhoud van het boek is even intrigerend als de titel. Als lezer krijg je absoluut de neiging tot fact-checking; waar ligt de grens tussen feit en fictie? Door de dagboekfragmenten leer je het personage van Tom goed kennen en moet je als lezer de keuze maken of je hem gelooft of niet. Ik voelde me aanvankelijk wel wat verontwaardigd over het lot dat Tom getroffen heeft. Aan het eind van het boek heb ik wat inzichten opgedaan, waardoor ik er toch wat genuanceerder naar ben gaan kijken. Een citaat dat ik mooi vond in dit verband:

“Het feit dat hij voor een keuze werd gesteld, bracht hem zichtbaar uit balans. Hij leek niet te weten wat hij met deze vrijheid aan moest of wat hij ervan moest denken. Dertig jaar lang was ieder aspect van zijn leven bepaald door anderen en nu was daar uit het niets een moment waarop hij zelf mocht beslissen. Verloren keek hij naar de grond.”

Guy: Qua schrijfstijl en -taal herken je het handschrift van deze schrijfster. P.I.D. is gebaseerd op waar gebeurde feiten, vakkundig vermengd met de grenzeloze fantasie van de auteur. Bijzonder, hoe Hoffschlag verschillende verhaallijnen en historische gebeurtenissen neerzet als een harmonieus geheel. Mooie quote:

"Ze was nauwelijks twintig. Te jong om iets te kunnen begrijpen van zijn geschiedenis, die bijna drie decennia eerder abrupt tot stilstand was gekomen en nooit verder was gegaan. Gestopt tussen Abbey Road en Let It Be."

De muziek - die zelfs psychedelisch geladen is - speelt een belangrijke rol in het boek.

Eindoordeel

Helena: P.I.D. is een boek dat blijft nazinderen. Tijdens het lezen word je gedwongen om scherp te blijven, je wordt echt meegezogen door het verhaal. Opmerkelijk vind ik, dat het boek voor een groot deel uit dialogen bestaat. Die dialogen maken het geheel wel een beetje druk. Ik miste soms een bepaalde verstilling, die er in verhalend proza kan zijn. Daarom geen 5 sterren, maar 4,5.

Guy: Bronja houdt van dialoog, ze laat haar karakters echt werken. P.I.D. is een opmerkelijk - toch ook wel bizar – verhaal, dat echter geloofwaardig overkomt. Voortaan luister ik met een andere gehoorscherpte naar muziek van The Fab Four! Bronja Hoffschlag: je hebt me weer stevig omver geblazen! Daarom ga ik voluit voor een Fab Five! Mijn favoriete quote:

"Lange verhalen zijn excuses die veel woorden nodig hebben, omdat het allemaal leugens zijn."

Ten slotte

Wil je nog verder lezen? Jan Stoel van We Love Lit schreef deze recensie over P.I.D.

Guy en Helena