Telkens als ik een nieuw boek in handen krijg (wat dus al best veel gebeurd is), vraag ik me af welke weg het al heeft afgelegd en welke mensen er aan mee gewerkt hebben voordat het bij mij terechtkomt. Ik vraag me af hoe de cover tot stand is gekomen en waar de titel vandaan komt. Ik heb er al zoveel over nagedacht dat ik besloot om een einde te maken aan al mijn onbeantwoorde vragen en op zoek te gaan naar antwoorden. Die vond ik bij Susanne Diependaal (uitgever Best of YA) en kunnen jullie in dit artikel terugvinden.

Dit artikel is geschreven door Fien.

Hoe selecteren jullie de boeken die jullie zullen gaan uitgeven? Lezen jullie die allemaal zelf?

Jazeker, elk boek dat bij onze uitgeverij verschijnt is door minstens één persoon gelezen. Wel hebben we in de US en UK een scout die voor ons voorselecteert wat eraan komt, wat ‘hot’ lijkt te worden of welke thema’s aan terrein winnen.

Wat gebeurt er wanneer jullie besloten hebben een boek uit te geven? Is er een vast stappenplan of verloopt dat bij alle boeken anders?

Eerst besluit de uitgever dat ze het wil, dan maakt ze een calculatie van het boek (evt. vertaalkosten, zetkosten, vormgevingskosten, drukkosten, royalty’s etc.) en overlegt met directie, sales en marketing. Dan doet ze een bod op de vertaalrechten dan wel laat ze de auteur weten dat ze het boek graag wil uitgeven. En dan gaat het boek het productieproces in van persklaarmaken, zetproeven, corrigeren, omslag maken, etc.

Is er een verschil bij het uitgeven van een boek van Nederlandse bodem of een anderstalig boek?

Ja. Bij een Nederlandstalig boek heb je vaak zelf direct contact met de auteur (hoewel er soms een agent tussen zit), je kan snel schakelen (want in je eigen taal), kan snel in real life even afspreken en begeleidt het hele proces zelf heel intensief. De eerste ronde leest de uitgever zelf, na eventuele aangegeven aanpassingen in de verhaallijn volgt een nieuwe versie en die leest de redactie om persklaar te maken (dat doen we bij Nederlandse auteurs altijd in huis!), daarna komt een versie die naar de zetter gaat en gecorrigeerd gaat worden.

Bij een buitenlands boek stuur je het vertaalbare manuscript naar een vertaler, die daar heel grondig en secuur aan werkt. Daarna gaat de vertaling naar een externe persklaarmaker en levert de vertaler de nieuwe versie bij de redacteur in voor de zetter.

Ook omslagen werken anders: bij Nederlandse boeken zoek je een vormgever die je passend vindt bij het type boek, het oeuvre van de auteur of het thema. Bij buitenlandse boeken kijk je eerst of je het originele omslag mooi, passend en aansprekend vindt en als dat zo is, koop je het aan en zet je er alleen een Nederlandse ontwerper op om het aangekochte beeld te beletteren.

Hoe bepalen jullie of een boek uitgegeven wordt als paperback of hardback, de grootte van de pagina’s, het lettertype, … de technische kant zeg maar?

Dat is heel vaak een gevoelskwestie en een kwestie van kijken naar de markt en dus de concurrentie. We kiezen bij buitenlandse boeken best vaak voor een hardback als de US-editie al is verschenen (doordat daar geen Vaste Boekenprijs geldt, is de floppy paperback dan vaak stukken goedkoper dan onze kwalitatieve paperback en dan kiezen we vaak bewust voor een hardback). Bij Nederlandstalige boeken is het per boek verschillend, maar daar kiezen we vaak voor een kwalitatieve paperback met iets extra’s (spot, folie, bedrukte schutbladen o.i.d.). Formaat hebben we een paar standaardmaten in gekozen: 14 x 21,5 of 15 x 23 cm. Lettertype is ook best vaak standaard, tenzij we een letter vinden die we specifiek bij een boek vinden passen – dan gebruiken we die natuurlijk.

Voor het boek in de boekhandel belandt, hoeveel mensen hebben er dan aan meegewerkt?

Het aantal is bijna niet te duiden, dus laat ik de afdelingen noemen: Uitgever, Sales, Redactie, Marketing, Buitendienst, Binnendienst, Productie, Rechten & Contracten en Receptie.

Naast de korte inhoud is de cover minstens even belangrijk om de nieuwsgierigheid van de lezer te wekken. Ikzelf ben er ook schuldig aan dat ik mijn keuze heel vaak baseer op de cover. Hoe kiezen jullie die? Indien het gaat om een vertaling, hoe beslissen jullie dan of je de originele cover houdt of niet? Zijn er bepaalde criteria voor?

Als we het buitenlandse omslag mooi vinden, passend en aantrekkelijk voor onze beoogde doelgroep, dan kopen we dat het liefst aan. Er is immers al een team inhoudelijk heel grondig mee bezig geweest.

Nog een punt dat heel erg belangrijk is, is de titel. Soms wordt de originele titel behouden of wordt die vertaald, maar in andere gevallen wordt er voor een heel andere titel gekozen. Hoe gaat dat precies in zijn werk?

Dat hangt er heel erg van af of we de titel geschikt vinden om in het Engels over te nemen. We leven in Nederlands taalgebied, lezen in het Nederlands en verdienen ons geld met Nederlandstalige uitgaven. Dus basisuitgangspunt is een Nederlandse titel kiezen (ook omdat je dan minder verwarring hebt met de US-editie). Soms is die titel een letterlijke vertaling, maar soms dekt het Nederlandse woord de lading helemaal niet en zoeken we iets heel anders. Dit gebeurt in nauw overleg met de vertaler, maar idealiter ook met de auteur van het originele werk.

Soms worden niet alleen de cover en de titel veranderd, maar ook namen van sommige personages. Zo las ik bijvoorbeeld ooit het boek Mijn reis met Jake van Morgan Matson, later kwam ik erachter dat Jake helemaal niet Jake heet in de originele versie maar Roger. Gebeurt dit vandaag nog steeds? Wat zou daar een verklaring voor kunnen zijn?

Het zou kunnen dat de betreffende uitgever huiverig was dat het geen gangbare naam zou zijn en lezers af zou schrikken. Of dat hij/zij een andere referentie koos bijvoorbeeld. Wij doen het eigenlijk alleen als de namen in het origineel ergens specifiek op slaan en dat in het Nederlands anders heet. Wederom in nauw overleg met vertaler en auteur.

Hebben jullie de laatste jaren nieuwe trends opgemerkt binnen het YA-genre? Wat vinden jullie het leukste aan YA-boeken uitgeven?

Het leuke is dat de doelgroep altijd nieuwe aanwas kent en heel vaak lezers lang trouw blijven aan YA. Dat hoe oud je ook bent, je je altijd kunt identificeren met een gevoel, situatie of awkwardness. Trends komen en gaan: dystopian, fantasy, contemporary, thrillers… Wij gaan vooral uit van boeken die we goed vinden, passend vinden bij ons fonds en bij onze doelgroep. Als er een trend overwaait vanuit bijvoorbeeld de VS krijgen we vanzelf meer boeken uit dat genre te lezen en is de kans groter dat meer uitgevers een boek uit dat genre kiezen.

Ik heb al vaak van mensen gehoord: "Ik wou dat ze dat boek vertaalden." Maar vaak gebeurt dat niet, wat kan daar een reden voor zijn? Maken jullie soms gebruik van de wensen van lezers of zijn jullie daarvan niet op de hoogte?

Er zijn allerlei redenen: een boek past niet bij de uitgeverij, of het boek is niet naar de smaak van de uitgever, of het is al heel lang uit in de US en daarom al door veel Nederlandse lezers gelezen (en dus heb je mindere potentiële kopers voor onze editie)… Wanneer we wensen horen, luisteren we en bekijken we het betreffende boek extra aandachtig. Bij Best of YA verschijnt dit voorjaar bewust een ‘verzoekboek’. Maar als we er niet genoeg verkopen, verdienen we er niks aan en zullen we volgende keer weer voorzichtiger zijn. Want de uitgeverij draagt nu eenmaal de kosten en dus het financiële risico. En dan kan er nog zo veel vraag zijn, uiteindelijk gaat een rekenmodel nu eenmaal om het aantal verkochte boeken en niet om het aantal lezers.

Wisten jullie deze dingen al? Hebben jullie nog onbeantwoorde vragen? Laat het ons weten en misschien worden ze binnenkort beantwoord!