Geboren: Rafaël, een integer verhaal over liefde, vluchten & vechten

Rafaël is het waargebeurde verhaal van een liefde die bevochten moet worden op de geschiedenis. Tegelijkertijd gaat het boek over dromen en de wil te ontsnappen aan de omstandigheden, over onvoorziene krachten en cultuurverschillen; een spannend en uiterst urgent verhaal over onze complexe tijd. 'We zien dagelijks berichten over vluchteling, maar altijd zijn het zielige mensen, of getallen, zoveel verdrongen... Nooit mensen als jij en ik, dat vond ik er ook spannend aan. Winny en Nizar zijn als jij en ik zeg maar.' Christine Otten over haar laatste boek Rafael:

Waar gaat Rafaël over?Het is het waargebeurde liefdesverhaal van de Brabantse kapster Winny en de Tunesische migrant Nizar. In 2011 waren ze even wereldnieuws toen Winny hoogzwanger naar Lampedusa reisde om haar man op te halen , die toen in een vluchtelingenkamp zat opgesloten daar. Ze leerden elkaar kennen op Kos, waar ze beiden als toeristenanimator werkten, werden verliefd, trouwden en gingen in Tunesië (Sousse) wonen (in Nederland kreeg hij geen verblijfsvergunning). Winny was inmiddels zwanger. Toen brak de Jasmijnrevolutie uit en was het oorlog in hun buurt. Nizar stuurde Winny naar Nederland (Eindhoven) om daar te bevallen. 'Ik kom je wel achterna,' zei hij. Maar Europa sloot de grenzen omdat er zoveel Noord Afrikanen vluchtten en Nizar stapte met gevaar voor eigen leven in een bootje naar Lampedusa. Dat is het begin van een mythisch avontuur. Winny en Nizar moeten grenzen en regels overschrijden om bij elkaar te kunnen zijn. Uiteindelijk organiseert Nizar een opstand in een illegaal vluchtelingenkamp, nadat Winny met weeën is afgevoerd naar het ziekenhuis in Trapani (Sicilië) en weet hij te ontsnappen. Hij rent 32 kilometer voor zijn leven om bij zijn vrouw en ongeboren kind te kunnen zijn.

Hoe kwam dit verhaal bij jou?Jelle Nesna, filmmaker en -producent (Lucia de B.), was een groot fan van mijn boek De laatste dichters, ook een roman gebaseerd op waargebeurde verhalen. Hij wees me op het verhaal van Winny & Nizar. Samen met hem ben ik bij ze op bezoek gegaan en kort daarna besloot ik dat ik het verhaal wilde schrijven.

Waarom wilde je dit verhaal opschrijven, wat spreekt jou er in aan?Wat me aanspreekt is dat het een verhaal is van gewone mensen die buitengewone dingen doen. Winny en Nizar willen alleen maar bij elkaar zijn en een goed leven hebben, met hun kind, maar door de omstandigheden (revolutie, illegaliteit, vluchtelingenproblematiek), kan dat niet, ze worden de wereldgeschiedenis in geslingerd en moeten handelen. Vervolgens stijgen ze boven zichzelf uit. We zien dagelijks berichten over vluchteling, maar altijd zijn het zielige mensen, of getallen, zoveel verdrongen... Nooit mensen als jij en ik, dat vond ik er ook spannend aan. Winny en Nizar zijn als jij en ik zeg maar.

Het verhaal wordt als kafkaësk, bijna mythisch bestempelt… welk voorval is hier typerend voor?Op een gegeven moment heeft Nizar wél een visum om vrij in Europa te reizen en naar Nederland te komen. Toch weigeren de autoriteiten in Italië hem te laten gaan uit het kamp en moet hij met gevaar voor eigen leven vluchten. Hij wordt eigenlijk een soort voortvluchtige, terwijl hij niets heeft gedaan. Ook het feit dat hij op een gegeven moment samen met een andere vluchteling in Trapani belandt, maar de journalist met wie Winny contact heeft, wil alleen Nizar helpen, niet zijn vriend. Nizar komt daardoor in een moreel dilemma; hij moet voor zichzelf (en zijn vrouw en kind) kiezen en zijn vriend opgeven. Dat vind ik ook Kafkaësk. je wordt ergens schuldig aan gemaakt, buiten je eigen schuld.

Heb je het eerst laten lezen aan de ‘hoofdpersonen’ alvorens het naar de uitgeverij ging?Nee, dat zou ingewikkeld zijn. Het is een roman. Het is logischer het te lezen als af boek. Het stelt wel hoge eisen aan mijn integriteit. Ik heb geprobeerd het zo eerlijk mogelijk en met liefde te schrijven, zonder mezelf te censureren omdat het om echte verhalen gaat.

Waarom ‘een roman, gebaseerd op een waargebeurd verhaal’ en niet simpelweg het waargebeurde verhaal?In een roman kun je de personages van binnen uit beschrijven, Voelen wat zij voelen, denken wat zij denken. Dat wil ik graag. Ik wil dat je als lezer voelt hoe het is om in een gammel bootje op zee te zitten. In een roman kun je je personages het dichtst naderen. De roman is voor mij de beste manier om de werkelijkheid te beschrijven.

Zou jij dezelfde keuzes hebben gemaakt als de hoofdpersonen?Dat hoop ik. Dat weet ik natuurlijk niet.

Voor meer interviews en mooie boeken, kijk op www.bol.com/boekenredactie.