'Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis' wint de Europese Literatuurprijs 2025
De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die het afgelopen jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Zowel Irene Solà, auteur van de winnende Catalaanse roman Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis, als vertaler Adri Boon worden bekroond. Zo benadrukt de prijs de cruciale rol die de vertaler speelt in het beschikbaar stellen van buitenlandse literatuur voor Nederlandstalige lezers.
'Dit boek is een gulle roman waarin het hele leven op grootse wijze wordt gevierd en vervloekt. Ellende en extase, liefde en haat, wreedheid en humor, de engel en de duivel: alles en iedereen gaat met elkaar op de vuist, tot alleen de dood er nog op kan volgen.' – Jury Europese Literatuurprijs 2025
De jury prees Solà en Boon verder door te zeggen: 'Solà's taal is wild, haar compositie strak, haar vrouwen ronduit onvergetelijk. En het is door de rijkdom van de vertaling van Adri Boon dat we deze roman in al zijn wildheid en gulheid kunnen ervaren.' Auteur en vertaler ontvangen de prijs op zaterdag 8 november tijdens het festival Crossing Border in Den Haag.
Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis
Irene Solà
Verborgen tussen de kliffen van de Catalaanse bergen – een plek waar wolvenjagers, criminelen en deserteurs elkaar kruisen – klampt de hoeve Clavell zich als een teek aan de grond vast. In deze boerderij ligt de oude Bernadeta op sterven. De vrouwen in haar familie komen bijeen om afscheid van haar te nemen. In de oude hoeve verzamelen ook de reeds overleden vrouwen van de familie zich – een bont gezelschap. De matriarch, Joana, wil Bernadeta aan de andere kant verwelkomen, en dus koken de vrouwen van verschillende generaties een uitgebreid feestmaal.
Het verhaal beslaat tegelijkertijd één dag en meer dan vier eeuwen. Het vertelt legendes en volksverhalen, en werpt de vraag op: wat wordt herinnerd en wat wordt vergeten, wier verhalen worden gewaardeerd en geloofd, en welke mythen liggen ten grondslag aan hoe we de wereld nu denken te begrijpen?
De auteur
Irene Solà (1990) is dichter en romanschrijver. Haar vorige boek, Ik zing en de berg danst, stond twee jaar op de Catalaanse bestsellerlijst, nadat het onder meer de Premio Anagrama en de Literatuurprijs van de Europese Unie had gewonnen. Het boek werd verkozen tot een van de beste boeken van het jaar door The Guardian. Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis werd wereldwijd vertaald en bekroond met de Premi Lletra d'Or, de prijs voor het beste boek in de Catalaanse taal. Trouw noemde de roman een van de beste boeken van 2024.
De vertaler
Adri Boon (1961) studeerde Spaanse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Al tijdens zijn studie ontstond een belangstelling voor literair vertalen en sindsdien vertaalt hij uit het Catalaans, Portugees en Spaans. Hij heeft werk vertaald van onder anderen Eça de Queirós, Josep Pla, Clarice Lispector, Montserrat Roig en Irene Vallejo. Het is de tweede keer dat Boon de Europese Literatuurprijs ontvangt: in 2022 kreeg hij de prijs voor zijn vertaling van Nocilla-trilogie van de Spaanse schrijver Agustín Fernández Mallo. Op Hebban lees je daarover zowel zijn Vertalersgeluktournee als een interview.
Hebban Leesclub
Op het Hebban Forum werd de afgelopen weken gelezen in Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis in de Hebban Leesclub. Het is een uitdagend boek, vinden zij. Solà verweeft verhalen over leven en dood, vroeger en nu. Er gebeurt veel en de omschrijvingen zijn lang, veel en soms chaotisch. Wie ervoor wil gaan zitten, zal worden beloond met een prachtige schrijfstijl en een gelaagd verhaal. Veel deelnemers lazen het boek zelfs twee keer, om alles eruit te halen dat erin zit en diepere lagen te ontsluiten.
De winnaar van de Europese Literatuurprijs 2025 wordt door de deelnemers beschreven als weelderig, wonderlijk, beeldend en broeierig. 'Een goed geschreven, gruwelijk verhaal waar je met je haren wordt ingetrokken, vermalen en uitgespuugd.' Hoewel het boek niet voor elke lezer is, kwamen zij uit op een eindbeoordeling van 3,3 uit 5 sterren.
Met alle vijf genomineerden voor de Europese Literatuurprijs 2025 werd er een Hebban Leesclub georganiseerd. Op het Hebban Forum kun je de leesclubs en eindoordelen terugvinden van Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis (3,3*) van Irene Solà, Helder (3,8*) van Carys Davies, Slechte gewoontes (4*) van Alana S. Portero en Rechter tussen twee vuren (4,1*) van Ivan Klíma.
