Kat Kaufmann: een eiland op zich
Kat Kaufmann (1981) is geboren in Sint Petersburg. Al snel werd duidelijk dat ze een wonderkind was en, zoals gebruikelijk in de Sovjettijd, werd ze op een strenge muziekopleiding vanaf haar vijfde gedrild op de piano. Ze zou een vaandeldrager worden van het succes van het communisme. Vlak na de Wende emigreerde het gezin vanwege het toenemende antisemitisme naar Duitsland. ‘Het is een luxe wanneer je je herkomst kunt verhullen’ schrijft Kaufmann in haar met de Aspekte-Literaturpreis bekroonde romandebuut Eiland van jou. Want ook in Duitsland was ze de ander, de vluchteling, de vreemdeling met duidelijke Joodse trekken. De enige woorden Duits die ze uit oude films kende waren ‘Hände hoch’ en ‘Heil Hitler’. Ze weerde zich door hard te studeren, ontwikkelde zich tot een eigenzinnige muzikant, jazz-zangeres en fotograaf.
Jazzy hartenkreet
In Eiland van jou doolt de zesentwintigjarige Izy Levin, een jazzpianiste van Russisch-Joodse afkomst, door het nachtleven van Berlijn. Haar muziekcarrière wil maar niet van de grond komen, ze verdient haar geld met vernederende schnabbels op bedrijfsfeesten. Ze is op zoek naar een echte zielsverwant, iemand van haar eigen generatie waarin ze ook intellectueel kan opgaan. Al denkt ze die al gevonden te hebben in de Rus Timoer Hertz. Ze houdt hoogdravende gesprekken met haar vrienden en vriendinnen over de zin van het leven. Thuis graaft ze alleen in het Joods-Russische verleden van haar familie. Eiland van jou is een jazzy hartenkreet om liefde, een eenzaamheidsbiecht in een heel eigen, veelzeggend idioom.
‘Voor mij geen mooischrijverij. Ik had geen zin om Izy literair te bedienen. Een dergelijk masker zou botsen met het verhaal. Ik moest een taal hebben die echt, die oprecht is, die de tekst intiem maakte. Het moest een eerlijke weergave worden van de wisselwerking van een jong zoekend mens met de wereld, met de echte wereld, niet met de gespiegelde werkelijkheid wanneer iemand bijvoorbeeld gefilmd wordt. Want dan wil men toch ergens een ander, beter beeld van zichzelf tonen. Ik wilde absoluut zo schrijven dat de lezer het idee heeft constant in het hoofd van Izy te verkeren. Daarom heb ik ook de ik-vorm gebruikt en schrijf ik zo veel als mogelijk in de tegenwoordige tijd. Dan ben je direct betrokken bij de handeling. Izy spreekt met zichzelf en hoeft dus niet over alles uitleg te geven. Het is een beetje jazzy. natuurlijk gaat het om vriendschap, natuurlijk wordt er gedronken, maar het gaat om de grondtoon, om het ritme.’
De verlorenheid van een generatie
Izy staat ook symbool voor de in cultuur geïnteresseerde mens, voor de in het algemeen weldenkende mens die steeds minder gelijkgestemden vindt door de als verbreding gebrachte toenemende oppervlakkigheid.
‘Ik wilde de verlorenheid van een generatie beschrijven, een generatie die geen “normaliteit” meer heeft, die natuurlijk ook op zoek is naar oprechte liefde, maar daar steeds minder vaardigheden voor lijkt te hebben, ondanks alle tools die nu tot de beschikking staan. Het is de taal van deze tijd, van de digital natives en de homo zappiëns, die met duizend beelden wakker worden omdat ze bijvoorbeeld op hun schermen tot midden in de nacht hebben doorgewerkt.’
Lees verder op pagina 2
