Judith Visser over Stuk (interview)

“Dit boek is geschikt van puber tot schijndood.”

Door Natasza Tardio

Hoe kwam je op het idee om een roman zoals Stuk te schrijven?
Mijn plan was om een psychologische roman over pesten te schrijven. Een basisidee, maar tijdens het schrijven blijft er vaak weinig van zo’n idee over. In dit geval breidde het onderwerp zich steeds meer uit. Net als in het gewone leven gebeuren er continu dingen die alles veranderen of aanvullen, dat heb ik bij het schrijven ook. Ik neem altijd een memorecorder met mij mee en invallen neem ik dan meteen op. Ik heb Stuk wel acht keer herschreven en elke keer kwamen er dingen bij. Zo heb ik pas bij de één na laatste versie besloten om Elizabeth iemand te laten vermoorden. Dit was op aanraden van één van mijn proeflezers. Het was ook compleet natuurlijk om dit te laten gebeuren, het verhaal vroeg erom en ik kon niet anders dan met het verhaal mee te gaan, het vormt zichzelf.

Wie hebben er model gestaan voor de karakters die jij hebt beschreven in je roman, of waren deze compleet fictioneel?
Eigenlijk zijn de karakters allemaal fictioneel, hoewel ik voor Riley de kleindochter van Elvis als model heb genomen. De rat Sattnin, Elisabeth’s huisdier, was het koosnaampje van Elvis voor Priscilla, ook was Sattnin gebasseerd op de film Ben, waarin de hoofdrolspeler, een jongetje dat gepest wordt, vriendschap sloot met een rat. Net als Elizabeth eigenlijk, maar verder heb ik de karakters verzonnen. Soms denk ik dat ik een beetje schizofreen ben, al die persoonlijkheden leven in mij. Vaak denken mijn lezers dat mijn verhalen autobiografisch zijn, dat heb je vaak bij boeken die in de eerste persoon worden geschreven. Bij Tegengif wer ik zelfs een hoer genoemd. Ook werd ik toen bij allerlei programma’s uitgenodigd zoals: Spuiten & Slikken, Jensen en Live & Cooking, echter zodra de redactie vernam dat mijn romans fictie waren, werden de uitnodigingen ingetrokken. Het sensatiegedeelte van mijn persoontje viel opeens weg. Eigenlijk heel erg raar, maar aan de andere kant een groot compliment omdat ik het blijkbaar erg realistisch had beschreven.

Heb je veel research gedaan voor Stuk?
Ja, ik heb behoorlijk veel research moeten doen voor deze roman. Ik wilde dat het verhaal zo authentiek mogelijk zou zijn. Hiervoor het ik het internet gebruikt, Elizabeth is bijvoorbeeld een gegeven moment dwangmatig bezig met afvallen, om dit zo waarheidsgetrouw te beschrijven heb ik verschillende pro-ana sites bezocht. Sites, waar veelal jonge meisje, obsessief bezig zijn met afvallen. Vreselijk wat ze elkaar wijsmaken en hoe verwrongen hun schoonheidsbeeld is. Ook heb ik het Mercatus College bezocht, dit is de school waar Elizabeth naartoe gaat, en tevens de school waar ik zelf als tiener ook naar toe ging. Tegenwoordig heet deze middelbare school het Albeda College, maar het bestaat nog steeds. De namen van de leraren in Stuk heb ik overigens overgenomen van de leraren op het Mercatus College. Of deze leraren daar nu nog steeds werken weet ik niet, maar ik vond het wel leuk om dit aan te houden.

Ben je niet bang dat deze leraren of de school het vervelend vind dat je ze in Stuk een gezicht geeft?
Niet echt. Ik heb slechts hun namen gebruikt. In mijn eerste boek heb ik een bordeel op de Bergweg in Rotterdam beschreven. De eigenaars van dit bordeel vonden dit zo leuk, dat ze één van de kamers de ‘Judith Visser’ kamer hebben genoemd. Dit vind ik echt geweldig en tegelijkertijd een enorme eer.

Waarin verschilt Stuk van je andere boeken?
Ik denk dat Stuk op veel verschillende punten verschilt met mijn andere boeken. Denk aan inhoud, stijl en vorm. Eerst wilde ik een trilogie maken met Kim in de hoofdrol, maar na het schrijven van Stuk denk ik dat het een stap terug zou zijn om weer een boek met Kim te schrijven. Persoonlijk vind ik dat ik nu veel beter schrijf. Wat wel leuk is dat er van Tegengif binnenkort een Rainbow pocket uitkomt, daarvoor heb ik een en ander herschreven en de schrijfstijl aangepast aan mijn huidige schrijfstijl.

Wat kun je ons vertellen over je personage Elizabeth en in hoeverre heeft zij overeenkomsten met jou?
Wat ik zeker overeenkomstig heb met Elizabeth is haar liefde voor dieren. Ik moet zeggen dat al mijn personages dit wel gemeen hebben. Ook was ik vroeger iemand die urenlang op haar kamer kon zitten en dan nadacht over het leven. Zelfmoordgedachtes heb ik ook wel eens gehad, maar ik dacht altijd dat dit normaal was, maar toen ik dit aan mijn vriend vertelde, zei hij dat dit helemaal niet iets is wat iedereen heeft. Hij heeft dit bijvoorbeeld nog nooit gehad. Wat wel apart is, is dat ik voor ik aan Stuk begon heel zelfverzekerd was en dat ik nu veel onzekerder ben geworden over hoe ik eruit zie en meer bezig ben met mijn uiterlijk. Ik kruip altijd heel diep in mijn personages tijdens het schrijven en dit moet dus nog slijten. Verder heb ik weinig overeenkomsten met Elizabeth.

Welk doel had je voor ogen tijdens het schrijven van Stuk?
Ik wilde mensen gevangen zetten in het hoofd van Elizabeth en dat ze, zodra ze in haar hoofd zaten, er niet meer uit konden tot ze het boek hadden uitgelezen. Daarom wilde ik ook zo authentiek mogelijk schrijven. Het inslapen van de hond van Elizabeth is bijvoorbeeld echt gebeurd en heb ik zelf meegemaakt. Dit soort dingen trekt de lezer in het verhaal en volgens mij is mijn opzet uiteindelijk goed gelukt. Verder zou ik graag vertaald willen worden en in het buitenland willen publiceren. Stuk zou hiervoor denk ik heel erg geschikt zijn.

Stuk is niet je eerste roman. Waarin verschilt deze roman van je andere boeken?
Elizabeth, de hoofdpersoon, staat veel verder van mezelf dan Kim dit deed. Dat is tevens een reden dat ik geen derde boek wil schrijven met Kim in de hoofdrol. Ook is dit een boek waarbij het niet om erotiek gaat. Dat vind ik zelf wel heel erg prettig, omdat ik daarmee een hele andere kant van mezelf als auteur laat zien en kan ik deze erotische associatie met mezelf als persoon en als schrijfster hopelijk een beetje doorbreken.

Je bent inmiddels een bekende Rotterdamse schrijfster geworden. Wat doet dit met je en hoe voelt dit?
Ach, eigenlijk ben ik daar niet zo mee bezig en zie ik dat zelf ook niet zo, maar soms is het wel een beetje raar. Ik heb bijvoorbeeld een Hyves pagina, waarop ik reacties van lezers krijg. Als ik daarop reageer merk ik dat men dat heel erg op prijs stelt, maar tegelijkertijd verbaasd zijn dat ik, Judith Visser, de moeite neem om hen te antwoorden. Soms word ik in de metro herkent of op straat, maar dit komt niet zo vaak voor. Als ik herkent word dan voelt dat wel een beetje gek. Ik woon bijvoorbeeld in een flat en er is nagenoeg geen contact tussen de bewoners onderling. Toen ik een keer in de lift stond werd ik plotseling aangesproken door een andere bewoner. ‘Gaat goed hé met je boeken.’ Dat was best wel een beetje vreemd. Zeker als je nagaat dat ik in het begin mezelf nog heel erg moest promoten. Toen Tegengif uitkwam werkte ik nog bij IBM als receptioniste. Heel enthousiast plakte ik toen rode stickertjes met reclame voor mijn boek op de uitgaande post en gaf ik flyers mee aan de koeriers. Kort daarna werd ik op staande voet ontslagen hahaha. Verder doet het niet zoveel met mij. Ik zie Judith de auteur als een separaat persoon.

Je bent gevraagd om het Rotterdams leescadeau te schrijven. Inmiddels heb je Ysabella af. Kun je een tikje van de sluier oplichten? Wat kunnen de lezers verwachten?
Het was de eerste keer dat ik in opdracht een boek heb geschreven. Het enige dat ik meekreeg was dat het verhaal zich moest afspelen binnen de bibliotheek van Rotterdam. In deze novelle moet de hoofdpersoon allerlei opdrachten uitvoeren om een vloek op te heffen. In de bibliotheek heeft zich namelijk ook een meisje opgehangen. Het is een humoristische thriller, met ook wel een zwaar thema, abortus. Het wordt in een oplage van 40.000 stuks gedrukt. Dat is natuurlijk geweldig. Ooit hoop ik het Boekenweekgeschenk te schrijven. Het Rotterdams leescadeau is een hele goede opstap hiervoor.

Diny van de Manakker van Meulenhoff Boekerij, heeft jou tijdens het schrijven van Stuk begeleid. Helaas is zij afgelopen augustus overleden. Jij hebt Stuk aan haar opgedragen. Wat was de grote kracht van Diny?
Diny is voor mij heel erg belangrijk geweest. Zij is degene geweest die mij heeft overgehaald om naar De Boekerij over te stappen. Ze was een hele warme vrouw en de eerste die Stuk las. Ze heeft de flaptekst geschreven en de cover gezien, maar de laatste versie heeft ze helaas niet meer meegemaakt. Wat ik heel bijzonder aan Diny vond was dat ze haar kritiek op zo’n manier wist over te brengen, dat je dacht dat je er zelf was opgekomen. Heel subtiel. Ik denk dit haar grootste kracht was. Ik heb haar nog een afscheidsbrief geschreven vier dagen voor haar overlijden en haar ook laten weten dat ik het Stuk aan haar opdraag. Ik zal haar heel erg missen en met mij heel veel andere mensen.