Judith Visser Week • interview

Judith, je bent inmiddels acht jaar een uitgegeven auteur. Je tiende boek, Vreemden in de nacht, is sinds vorige week te koop. Je schreef een veelvoud aan korte verhalen. Ben je tevreden met wat het schrijverschap je heeft gebracht? Met andere woorden: is dit wat je dacht dat het zou zijn, toen je als receptioniste reclamestickers voor je eerste boek plakte op alle uitgaande post?

Nou, ik had eerlijk gezegd nooit verwacht dat ik thrillers zou gaan schrijven, haha. Ik zag destijds een bestaan als romanschrijver voor me. Maar ineens werden het thrillers, en nu vind ik het geweldig om spannende verhalen en bizarre plots te bedenken. Het schrijverschap past mij als gegoten. Geen baas, zelf vanuit het niets iets creëren, en de hele dag mijn honden om me heen. Ik voel me gezegend dat ik dit mag doen.

“Het is alsof je me vraagt welk van mijn kinderen ik het leukst vind,” is een bijna standaardreactie van schrijvers als je ze vraagt naar hun favoriete eigen boek. En “altijd mijn laatste boek” is net zo'n clichéantwoord. En onzin. Natuurlijk heb je verhalen die uiteindelijk beter zijn gelukt dan anderen, of waarbij je net meer persoonlijke betrokkenheid hebt met het onderwerp. De vraag dus: op welk boek of welk kort verhaal uit je oeuvre kijk je nu met het meest voldane gevoel en misschien trots terug en waarom? Clichés worden niet geaccepteerd. ;)

Ten eerste, wat stoer dat je het woord ‘oeuvre’ gebruikt. Het is echt zo, hè? Ik heb een bescheiden oeuvre opgebouwd. Wauw. Maar om je vraag te beantwoorden: het wisselt, denk ik. Tegengif blijft bijzonder, omdat ik zo heb gelachen tijdens het schrijven ervan, er zitten werkelijk grappige stukjes in. En ook omdat het natuurlijk de kick-off was van mijn auteurs carrière. Op Stuk ben ik het meest trots, omdat dat boek zoveel bereikt heeft: een toneelbewerking, Gouden Strop-nominatie en nu een speelfilm. En het boek dat ik qua plot zelf het beste gelukt vind, blijft toch Oversteken. Omdat het zo fijn is dat alle puzzelstukjes zo heerlijk op hun plek vallen aan het eind van dat verhaal. Maar dat is bij mijn nieuwe boek Vreemden in de nacht gelukkig ook. Geen losse draadjes, alles komt samen. Dat geeft een heel opgeruimd hoofd, haha.

In mijn voorwoord afgelopen zondag vertel ik dat je Judith Visser niet in een hokje kunt stoppen, maar als je dat perse wilt dat het dan een hokje is met jouw naam er op. Dat heeft veel te maken met de invalshoek van je verhalen. Er zit meestal wel iets ongebruikelijks in. Zonder nu teveel weg te geven, heb je ook in Vreemden in de nacht een paar echte “Judith Vissertjes” verstopt. Meer generiek: hoe kom je erop? Waar loop je bijvoorbeeld aan tegen “real dolls” en de verklaring die je bedacht hebt voor een nachtelijks terugkerende gil?

Ik denk dat het voortkomt uit de natuurlijke drang me te willen onderscheiden van de rest en geen standaardthriller te willen schrijven waar er al zoveel van zijn. Maar ook omdat ik gewoon onderwerpen uitkies die ik zelf boeiend vind. Real Dolls bijvoorbeeld zijn nu eenmaal extreem fascinerend. En het is tegelijkertijd een beetje mijn handelsmerk geworden, dat er altijd wel een bizar tintje aan het verhaal zit. Daar hou ik gewoon van. En mijn lezers gelukkig ook.

Afgelopen vrijdag werd Vreemden in de nacht gepresenteerd. Kun je in het kort vertellen waarover het gaat?

Een jonge vrouw verhuist naar een afgelegen woonhuis, om daar na een verbroken relatie een nieuwe start te maken. Maar elke nacht opnieuw schrikt ze wakker van een vreselijk gegil. Ze gaat op onderzoek uit, en tegelijkertijd krijgt de lezer te zien wat er veertig jaar eerder is gebeurd. In eerste instantie lijken die twee verhaallijnen niets met elkaar te maken te hebben, maar op den duur komen ze steeds meer samen en op het eind is er dan, althans dat hoop ik, een ‘Aha!’-gevoel. Ik heb geprobeerd de lezer regelmatig op het verkeerde been te zetten, dus het is een lekkere onvoorspelbare thriller geworden, want in dit boek is eigenlijk niets wat je eerst denkt dat het is.

Het boek speelt zich voor een deel af in de vroege jaren 70. Wat maakte deze periode nu zo interessant?

Nou, het was praktisch gezien voor mijn boek vooral ook een handige tijd. Want als ik het nog verder terug in de tijd had laten plaatsvinden, dan waren sommige personages die ook in 2013 nog belangrijk zijn, inmiddels te oud of zelfs dood geweest. En daarnaast vond ik veertig jaar verschil een mooie overbrugging: 1973 en 2013, dat vond ik een goede afstand. Bovendien denk ik dat de jaren ’70 een relaxte sfeer hadden. Ik ben zelf uit ’78 dus ik heb het niet bewust meegemaakt, maar van wat ik nu hoor en zie over die tijd lijkt het me een fijn decennium. De muziek had een prettige vibe, de mode had enkele interessante hoogtepunten, en er was volgens mij in het algemeen ook een stuk meer vrijheid en minder betutteling dan tegenwoordig. Ik heb mijn best gedaan om de sfeer van die tijd zo goed mogelijk over te brengen. En voor de balans en ritme van het verhaal is het fijn dat de andere helft van het boek zich gewoon in de moderne tijd afspeelt, denk ik.

Over ruim een maand gaat de verfilming van Stuk! in première. Wat vond je het spannendst of interessantst aan dit project?

Het spannendst is het wachten op de reacties van het publiek. Wat gaan mensen ervan vinden? Zal de film volle zalen trekken? Ik verwacht wel dat erover gepraat gaat worden want het is een heftige film geworden. Er hangt nu een leeftijd aan van 16+. En in sommige gemeentes zal hij, vanwege religieuze overtuigingen, alleen ’s avonds worden vertoond.
Wat heel interessant was, was om te zien hoe de personages die door mij bedacht waren ineens mensen van vlees en bloed werden. Ik was een dag op de set en dat was zo bijzonder. Eerst bestonden ze alleen in mijn hoofd. Toen op papier en in de hoofden van anderen. En nu zijn ze straks levensecht te zien op het witte doek. Een boekverfilming is de ultieme kick.

Het wordt steeds lastiger voor schrijvers om echt te kunnen leven van hun pen. Het aantal boekhandels loopt hard terug, er worden minder boeken verkocht en de illegale kopieën van e-books vliegen je om de oren. Als jij de kans zou krijgen om in een paar minuten op nationale televisie duidelijk te maken wat dit betekent voor de toekomst van schrijvers, maar vooral ook voor lezers, wat zou dan je verhaal zijn?

Toen ik mijn eerste boek schreef kon ik er uiteraard nog niet van leven, dus had ik er een baan naast. Het gevolg was dat ik ruim zes jaar deed over het schrijven van dat boek. Nu, als fulltime schrijver, breng ik elk jaar een boek uit. Maar als er ooit een moment komt dat ik niet meer van de pen kan leven, en ik er dus noodgedwongen weer ander werk naast moet gaan doen, zal dat niet meer lukken. En dat geldt natuurlijk niet alleen voor mij. In de toekomst die jij schetst, zullen lezers dus steeds langer moeten wachten op nieuwe boeken van hun favoriete auteurs, en zullen sommige auteurs er helemaal mee stoppen want het is gewoon niet leuk als iets waar je met zoveel toewijding aan hebt gewerkt zo respectloos op een ‘gratis’ downloadsite terechtkomt. Alsof het niets waard is! Terwijl mensen wel gewoon uit eten gaan en dan ook niet weglopen zonder de rekening te betalen. Zo’n maaltijd ligt de dag erna alweer in de wc, terwijl je een boek je leven lang kunt bewaren. Herlezen. Aan terugdenken. Ik zou de lezers dus graag willen vragen: betaal gewoon netjes voor het boek dat je wilt lezen en toon de schrijver daarmee jouw steun en respect. We waarderen het.

Later deze week bieden we de serie Miss Judy geeft schrijftips die je hebt geschreven voor Crimezone Magazine aan als gratis download. Als jij terugkijkt, wat is voor jou de belangrijkste stap geweest voor je schrijverscarrière? En welke gouden tip heb je voor beginnend schrijvers?

Ik denk dat, op dit moment, mijn belangrijkste stap het moment is geweest waarop ik inzag dat het spannende genre mij als schrijver op dit moment het beste ligt. En dat ik toen besloot om me daar voorlopig volledig op te richten. Mijn gouden tip is dan ook: zoek uit welke stijl en welk genre het beste bij je passen, en zorg dat je binnen dat genre een goede, eigen stijl ontwikkelt.

Het is bijna ongepast, Vreemden in de nacht is koud van de drukker, de verfilming van Stuk is nog niet eens in de bioscoop, maar ik vraag het je toch: wat kunnen we de komende jaren nog van Judith Visser verwachten?

Ik werk op dit moment aan een nieuwe thriller voor volwassenen, en daarnaast zijn er plannen voor een vervolg op Hasta la vista en ook op Stuk. De werktitel voor Stuk 2 is op dit moment Total loss, maar ik moet er nog aan beginnen. In elk geval zal ik, zolang mijn lezers mij trouw blijven en de boeken blijven kopen, mijn traditie in stand houden en elk jaar met een verrassende, nieuwe thriller komen.

Dichterbij. Wat ga je allemaal doen ter promotie van boek en film? Waar kunnen je fans je binnenkort tegenkomen?

Er staan de komende tijd veel lezingen en signeersessies gepland. Ik vind het erg leuk om mijn lezers te ontmoeten, en een compleet overzicht van waar ik allemaal te vinden ben vind je hier! Ook zullen er met Stuk! een paar voorpremières zijn in het land, en bij sommige ben ik ook aanwezig. In elk geval bij die in Rotterdam.

Judith geeft antwoord op lezersvragen

Moosje1972: Hoe ben je van de prostitutie in de thrillers beland?
Ik denk dat je mij verwart met ‘Kim’, 1 van mijn personages. Zij is prostituee geweest, ik niet.

PatriciaBlauw: Beste Judith, waar ben jij bang voor?
Dat er iets ergs gebeurt met de mensen en dieren om wie ik geef.

miranda102: Heb je zelf iets paranormaals ervaren zoals bv het waarnemen van een overledene?
Ik zie en hoor mijn hele leven al dingen die andere mensen niet zien/horen en voor mij hoort dat nu bij me.

Anitadegroot: Tegenwoordig moet je als schrijver/schrijfster een compleet marketingplan hebben om je boek onder de aandacht te brengen bij het publiek (en dat mag jij dus ook weer doen). Nu belt De Wereld Draait Door jou op, het panel heeft jouw boek gelezen net zoals die van Tomas Ross en jullie mogen samen naar het programma toe om het Nederlandse spannende boek te promoten. Gaat u dat doen en hoe gaat u dat doen?
Natuurlijk schuif ik aan! Ik denk dat het een leuk idee zou zijn als Tomas en ik allebei in de huid van 1 van onze personages kruipen, en live op tv een thriller uitbeelden.

GuyD: Vreemden in de nacht = Strangers in the Night... muziek van Frank Sinatra. Bestaat er enige link, of is dit toeval?
Ik besefte pas later dat de titel een vertaling is van dit bekende lied, eerder stond ik daar niet bij stil. Maar daarna ben ik het lied wel gaan afspelen thuis, omdat de tekst best grappig en toepasselijk is als je eenmaal weet hoe de plot van het boek in elkaar steekt. :)

chveltman: Heb je een eigen schrijfhoek en zijn er voorwerpen die je bij je hebt als je schrijft?
Ik schrijf met de hand, in schriften, en dat doe ik meestal op de bank in de woonkamer tussen mijn twee honden Romy en Sandy in. Ook zit ik soms op bed. Als de fase aanbreekt waarin ik alle handgeschreven tekst moet gaan overtypen op de computer dan zit ik aan een groot bureau in mijn werkkamer. Wel is het belangrijk dat ik alleen ben als ik schrijf, ik kan niet schrijven met andere mensen om me heen.

hettyvbergen: Judith je bent altijd gul met het geven van schrijverstips aan schrijvers in spe, wie was/is voor jou het grote schrijvers voorbeeld en van wie heb jij schrijverstips ontvangen?
Zelf krijg ik schrijftips uit elk boek dat ik lees, omdat je van elk boek wel iets kunt leren. Mijn grote voorbeelden waren vroeger (als kind) Enid Blyton en Helen Taselaar.

WendyWenning: Ik vind zelf de titels van de boeken altijd mooi bedacht. Hoe kom jij op het idee voor de titel? En ontstaat de titel tijdens het schrijven van het desbetreffende boek of heb je van te voren al een idee over de titel?
Ik begin meestal met een werktitel, omdat het manuscript nu eenmaal een naam moet hebben en niet alleen maar ‘boek 11’ moet heten. Maar tijdens het schrijfproces ontstaat er gelukkig altijd een beter idee dan de werktitel, en dat is dan een heel mooi moment.

veravb: Heeft u ooit al eens uw kennis die u als voedingsdeskundige heeft overgehouden aan uw opleiding, in een boek gebruikt? Denkt u dat het voldoende potentie heeft om het ooit eens een centrale rol in een van uw boeken te laten spelen?
Er zitten in sommige boeken wel stukjes voedingskennis, maar ik probeer er geen nadruk op te leggen want ik besef dat niet iedereen het even interessant vindt als ik. Daarom zal het ook nooit echt een centrale rol spelen.

westmus: Ik leef mij tijdens het lezen van jouw boeken altijd enorm in. Het gevolg is dat ik soms plots luidop roep. Een spontane ontlading van spanning of een uitroep van walging. Ik vraag me eigenlijk af of jij tijdens het schrijven ook luidop mee geniet van wat je aan het schrijven bent en of je dan ook luidop dialogen aangaat met je personages. (Ik hoop van wel, dan voel ik mij niet zo stom)
Haha, tijdens het schrijven gebeurt dit volgens mij niet, behalve wanneer ik een geweldige plotwending bedenk. Maar als ik zelf boeken lees dan is het een grote aaneenschakeling van verbaasde/geschokte/verdrietige/verheugde uitroepen. Ook als ik in de trein zit.

Sandra1968: Even voor de duidelijkheid: ik heb geen aspiraties om boeken te gaan schrijven maar wat moet er in een thriller zitten, kortom regel 1 voor een goede thriller is?
Zorg er voor dat de lezer bij elk hoofdstuk wil weten hoe het verdergaat!

EliJos: Mijn vraag voor Judith is over iets heel anders. Ik heb gelezen dat je studeerde voor voedingsdeskundige en dat je vegetariër bent. Nou vraag ik mij af of je vegetariër bent geworden ivm je studie voedingsdeskundige (omdat het gewoon niet gezond is) of toch meer uit het oog van dierenwelzijn (bij mij is dit namelijk de reden waarom ik geen vlees meer eet)
Ik ben al sinds mijn 10e vegetariër en toen wist ik nog niet veel van gezonde/ongezonde voeding: ik stopte met vlees eten omdat ik het zielig vond. Op de snelweg had ik een transportwagen gezien met allemaal varkenssnoetjes die voor het eerst in hun leven de buitenlucht roken, op weg naar de slacht. Toen al wist ik: zo is het nooit bedoeld, dit is niet goed, hier doe ik niet aan mee. Het is pure dierenmishandeling en er is niets natuurlijks meer aan. En ik moet me ook heel erg inhouden om geen heel a4’tje vol te schrijven hier. :)

crime girl: Ik las dat Judith Visser last heeft van concentratiestoornissen en vroeg me af welke “trucjes” ze gebruikt om toch zovéél te lezen en schrijven… Ik heb zelf namelijk chronische migraine en heb het vaak moeilijk om mijn passie: het lezen vol te houden en mis mijn boeken. Nu lees ik ook maar véél minder dan ik zelf wil…
Heel simpel: ik lees (en schrijf) nooit langer dan 5 minuten achter elkaar. Steeds korte stukjes. Ook al zit ik in nog zo’n goede flow, na 1 bladzijde geschreven te hebben moet ik even stoppen. En met lezen geldt dat ook. Dan moet ik iets eten, even bewegen, even iets anders doen. En dan weer verder. Ook moet de ruimte waarin ik schrijf verduisterd zijn, dus de gordijnen zijn dicht!

jantine: Wat zou je meenemen als je maar 1 ding mee mocht nemen naar een onbewoond eiland, een schrift met een pen om een nieuw boek te schrijven of je hond?
Daar hoef ik niet over na te denken: mijn honden natuurlijk. Sterker nog: als ik moest kiezen tussen stoppen met schrijven of nooit meer met Romy en Sandy buiten lopen, dan koos ik voor stoppen met schrijven. Zij zijn heel belangrijk voor mij, zij zijn puur geluk.

vonneke85: Hoe vind je het dat je boek Stuk verfilmd is, en ga je daardoor anders naar je vorige boeken kijken en je latere boeken anders schrijven. Ik weet dat er een groot verschil is tussen een filmscript en een boek.
Een verfilming is geweldig! Ik ben erg trots op Stuk, en ik hoop ook dat de film veel mensen aanspoort om (als ze dit nog niet hadden gedaan) het boek te lezen. Het heeft mijn schrijfwijze niet veranderd. Als ik in een boek een stoet van 300 olifanten door de Koopgoot wil laten stampen, dan doe ik dat gewoon. Dan denk ik niet: maar dit is niet te verfilmen. haha.