Schuim der aarde - een bijzonder en prachtig boek

Dit eindverslag is van de hand van leesclubcoördinator Kees van Duyn.

Op de sertão in het noordoosten van Brazilië leeft Anjo. Hij woont daar in een oude schuur samen met vijf andere verweesde kinderen. Omdat er amper iets te eten is, proberen ze iedere dag te overleven. Dat wordt hen bemoeilijkt omdat ze ook nog overgeleverd zijn aan de harteloze nukken van twee naar de vlakte gevluchte mannen, maar ook aan die van de truckers die regelmatig langskomen. Een flink eind bij de sertão vandaan ligt een wereldstad met haar sloppenwijken. In een van deze wijken wonen de twee jonge prostituees Lucy en Angelica. Ze proberen wat van hun leven te maken, maar ondertussen hopen en dromen ze wel van een betere toekomst. Als Lucy zwanger wordt, verandert haar leven. Elizabet is agente, getrouwd met de hoofdcommissaris van politie, en woont in de stad zelf. Hun huwelijk is goed, ze hebben een mooi huis en een toegewijde huishoudster. Toch ontbreekt er iets in Elizabet's leven. Ze wil namelijk dolgraag een kind.

Hallucinerend, aangrijpend, indringend

De reacties die, na het lezen van de eerste hoofdstukken geplaatst worden, zijn ronduit positief. Woorden als hallucinerend, aangrijpend, indringend, fascinerend en heftig geven aan hoe iedereen het boek beleeft. Tea, en daarin staat ze niet alleen, voelt zich bijna getuige van de gebeurtenissen in het verhaal. Jessika Hendriks realiseert zich tijdens het lezen steeds meer wat een geluk ze heeft dat ze in Nederland geboren is. Voor Aukje Leermakers, en eigenlijk geldt dit voor zo goed als alle deelnemers, waren er momenten dat ze het boek af en toe moest wegleggen om even bij te komen of om het verhaal te laten bezinken.

De beeldende schrijfstijl van Roxane, maar ook het soms mooie taalgebruik is iets dat niet onopgemerkt blijft. Enkele voorbeelden hiervan zijn 'Als ik ’s middags mijn ronde loop, brandt de zon zo fel dat alles vloeibaar lijkt. De beelden voor mijn ogen golven en mijn maag is gevuld met lucht.' (blz 71) en 'Zwarte lakens hebben de hemel boven hen afgesloten en langzaam beginnen de sterren zich erdoorheen te duwen. Voor de kinderen van de berg is dit het vertrouwde plafond van hun jeugd.' (blz 109). Wietske Boonstra merkt daarbij op dat Roxane de vreselijkste dingen op schilderachtige wijze beschrijft. Iedereen is het er over eens dat het verhaal erg goed opgebouwd is en doordat boven de hoofdstukken wordt vermeld waar het zich op dat moment afspeelt (sertão, berg, stad of strand), wordt het nergens verwarrend.

Tupperware

In deze leesclub konden ook vragen aan Roxane van Iperen worden gesteld. Hier werd goed gebruik van gemaakt en Roxane was er blij om dat er in deze leesclub zoveel tweede en derde betekenissen uit het verhaal worden gehaald. Vooral omdat er over het algemeen vaak overheen gelezen wordt. De gestelde vragen werden door Roxane uitgebreid beantwoord, wat door iedereen werd gewaardeerd. Veravb vindt dat de Tupperware-dozen eigenlijk niet op de berg thuishoren dus vraagt ze wat de betekenis daarvan is. Roxane geeft aan dat de dozen een verschillend doel dienen. Een daarvan is dat het iets praktisch is dat de lezer dichter bij huis brengt. Daarnaast is het een goed voorbeeld van de wat naïeve hulp die vaak, goedbedoeld, gegeven wordt.

Bijzonder en prachtig boek

Marjon vindt dat de subtiele woorden en beschrijvingen de kracht van Schuim der aarde zijn, waarbij ze aangeeft dat de auteur nergens zó ver gaat dat het te gruwelijk is om te lezen. Jessika Hendriks geeft aan dat het boek je laat nadenken over maatschappelijke thema's en over de vraag of het een luxe is om goede moralen te kunnen naleven. Alle actieve deelnemers zijn het er unaniem over eens dat Roxane van Iperen een bijzonder en prachtig boek geschreven heeft. Dat wijst de waardering die aan het boek gegeven is wel uit. Maar liefst tien keer kreeg het het maximale aantal van vijf sterren.

De Hebban Leesclub rond Schuim der aarde is afgesloten met een (afgeronde) gemiddelde waardering van ★★★★★

Lees hier de volledige discussie

Wil jij ook graag eens deelnemen aan een Hebbanbuzz of een Hebban Leesclub, kijk dan hier voor welke titels je kunt inschrijven.