Uit de school geklapt #3: De laatste Namsara

op 11 april 2019 door Anouk van der Zee 1 reactie

Kunnen boeken speciaal voor jongeren literair zijn? Echt wel, volgens Anouk van der Zee, voormalig boekverkoper en lid van de Hebban Young Adult Club. In deze rubriek zet zij maandelijks een YA-boek centraal en licht daar de literaire aspecten van uit. In de derde aflevering aandacht voor de fantasyroman 'De laatste Namsara' van Kristen Ciccarelli.

Vaak lijkt het wel alsof de enigen die Young Adult serieus nemen, de doelgroep zelf is. Op scholen en zelfs in de literatuurwetenschap wordt YA (en al helemaal fantasy / scifi) niet als literair beschouwd. Bij 'literair' denk je zelf waarschijnlijk ook aan: ouderwets, saai, moeilijk, lastig taalgebruik, stoffig. Iets dat je móet lezen, en waar je helemaal geen plezier aan beleeft. In deze serie ga ik je laten zien dat dat helemaal niet waar is. YA is wél literair! Niet alleen lees je iets dat leuk is, je leert er onbewust ook nog eens van alles van. Dat is natuurlijk wat literatuur hoort te zijn, dus laten we aan de slag gaan.

Het boek

Iskari. De laatste Namsara van Kristen Ciccarelli verscheen in vertaling (in 2017 bij uitgeverij Blossom Books, tegelijkertijd met de oorspronkelijke Engelstalige editie. Van Blossom Books verwachten we dat ze de grenzen van het YA landschap durven opzoeken, en dat was met De laatste Namsara niet anders. Epische fantasy (ook wel sword-and-sorcery fantasy genoemd) is iets dat veel Nederlandse uitgeverijen nog niet aandurven, omdat het heel lang uit de gratie is geweest. Maar sinds de verfilmingen van Lord of the Rings en Game of Thrones is epische fantasy weer helemaal terug. Alleen nog net niet bij de docenten... tijd om dat te veranderen!

In den beginne was de Oude eenzaam. Daarom maakte hij twee metgezellen voor zichzelf. De eerste noemde hij Namsara. De tweede metgezel noemde hij Iskari. Waar Namsara blijdschap en liefde bracht, bracht Iskari dood en verderf.

Asha is niet alleen de dochter van de koning van Firgaard, maar ook de Iskari; de meest gevreesde drakendoder van het land. Dit kan haar echter niet redden van wat haar thuis te wachten staat: een gedwongen huwelijk met de meedogenloze, vreselijke commandant van haar vaders leger.

Er is één uitweg: Asha kan haar vrijheid terugkopen in ruil voor de kop van Kozu, de gevaarlijkste draak van Firgaard -en ook de draak die verantwoordelijk was voor de totale verwoesting van haar stad.

Tijdens de jacht ontrafelt Asha een eeuwenoud geheim over het lot van de Iskari en de laatste Namsara. Met hulp van een stiekeme vriend - de slavenjongen Torwin, die toebehoort aan de familie van haar verloofde - moet Asha achter de waarheid zien te komen, ook al zet ze daarbij haar leven en dat van Torwin op het spel.

Hoezo literair?

Vertelperspectief

Niet meteen afhaken omdat ik zo’n saai woord heb gebruikt, maar zo heet het nu eenmaal. En in De laatste Namsara is het vertelperspectief toch wel echt bijzonder. Natuurlijk kun je je leraar vertellen dat het in de derde persoon geschreven is, en dat het om een personele verteller gaat (een verteller die één personage volgt, in dit geval Asha, en niet méér weet dan de personages). Maar daar is lang niet alles mee gezegd. Asha is namelijk zo’n beetje het enige personage dat niet weet wat er het hele boek lang onder haar neus gaande is. Zelfs als lezer besef je sneller dan Asha dat de dingen niet zijn zoals ze lijken! In boeken maak je wel mee dat de verteller jou als lezer iets voorspiegelt dat later niet waar blijkt te zijn, maar het komt niet zo vaak voor dat de hoofdpersoon zichzelf iets voorspiegelt dat later helemaal niet blijkt te kloppen. De hints die je als lezer opvangt maken het voor jou interessant om uit te puzzelen wat er gaande is met de weinige info die je hebt gekregen. En natuurlijk kun je jezelf afvragen waarom het voor Asha zo moeilijk is de waarheid te doorgronden.

Identiteit

Identiteit komt eigenlijk altijd wel terug in de literatuur. Vooral hier is het interessant. Je bent het als lezer gewend om het met de hoofdpersoon eens te zijn. Gewoonlijk gaat deze tegen een dictatuur in, en helpt niet actief mee om die in stand te houden. Bovendien gaat Asha gebukt onder een versie van zichzelf die haar altijd is voorgehouden, zonder te beseffen dat ze zelf de hand heeft in de persoon die ze is. De indoctrinatie van Asha en haar ontwikkeling in het boek zou weleens een slimme essayvraag kunnen zijn!

Verhalen vertellen

Als laatste speelt het (niet) vertellen van verhalen een belangrijke rol in De laatste Namsara. Het is heel interessant om die verder te onderzoeken. Asha heeft verhalen in zich, maar wil ze niet uiten omdat ze denkt dat die haar moeder hebben gedood. Terwijl dat technisch gezien waar is, is het om een hele andere reden dan zij denkt. Verhalen staan in De laatste Namsara voor vrijheid: informatie is macht. Dat is iets dat Asha’s vader weet, en dat haar broer al geleerd heeft, maar dat Asha nog moet ontdekken.

Wat nu?

Lees Iskari. De laatste Namsara. En geniet er lekker van.

Ik heb De laatste Namsara al uit. Suggesties?

Probeer Carve the Mark eens van Veronica Roth. Dat boek kreeg een beetje een rare bijsmaak omdat de meningen er verdeeld over zijn, maar daardoor is het juist heel boeiend. Ook omdat in Carve the Mark de innerlijke strijd die Asha voert in De laatste Namsara, verdeeld is over twee hoofdpersonen, die allebei zo hun eigen waarheid hebben.