Blogpost:
Jaap Boekestein
De macht van de schrijver
Wij zaten te lunchen in de kantine, mijn collega’s en ik. Op de een of ander manier hadden we het over Parijs en de Eiffeltoren. Eén collega bekende dat hij in de open glazen lift omhoog was gegaan, ondanks zijn hoogtevrees. Hij was in het midden gaan staan en had zijn ogen stijf dicht gehouden.
Soms ben ik een etterbal. Wij hebben op werk niet het cultuurtje dat wij elkaar afbranden. Uitdagen en jennen? Plagen? Dat absoluut allemaal wel. In good fun.
‘Ik ken dat gevoel,’ zei ik. ‘Ik houd ook niet van dieptes.’ (Helemaal waar.) ‘Dat gevoel, hé? Dan sta je aan de rand. En dan is er helemaal niets onder je.’
In mijn ooghoek zie ik die specifieke collega bedenkelijk naar zijn kroket kijken. Genade ken ik echter niet. Na een ademteug ga ik verder: ‘Die diepte trekt. Je wilt het niet, maar het enige waar je aan kan denken is: springen. Je laten gaan, één stap naar voren en dan verlossing. Alleen nog maar val...’
‘Jaap!’ Het komt van een vrouwelijke collega, ze ziet behoorlijk groen. ‘Kappen! We zitten te eten.’
‘Oké, oké, ik grijns en haal verontschuldigend mijn schouders op. Dat is deels om mijn verbazing te verbergen. Een paar zinnetjes, een handvol woorden, redelijk onschuldig. En toch zie ik diverse mensen moeilijk slikken.
Soms vergeet je als schrijver welke macht je hebt.
Schrijvers manipuleren de lezer, dat heb ik al vaker gezegd. Hoe je dat doet, hangt van de stijl van de schrijver af, en ook van het genre. Ik schrijf zo nu en dan wel eens griezel en dark fantasy en dan klooi ik met de ongemakkelijke gevoelens van de lezer. Een beetje porren, net die splinter onder de nagel zijn, of die donkere schaduw in de nacht. Die lunch had ik per ongeluk van mijn collega’s lezers gemaakt. Niet met opzet, maar zulke dingen gebeuren. Beter oppassen de volgende keer.
‘With great power comes great responsibility.’ Ik hoorde die quote in The Big Bang Theory en ik dacht dat het iets uit Star Trek was. Het klinkt tenslotte echt iets voor Spock. Tijdens het schrijven van dit blog goede oude Google maar eens aangezet, en komt eigenlijk uit de mond van uncle Ben, de oom van Peter Parker (Spider-Man). De schrijver Stan Lee schijnt het weer van een 19e eeuwse Britse politicus, William Lamb, te hebben. Waar een willekeurige blog toch niet allemaal toe kan leiden! :-)
Maar terug op het spoor: met macht komt verantwoordelijkheid. Daar ben ik altijd een groot voorstander van geweest. Zonder verantwoordelijkheid leidt macht heel snel tot misbruik, en daar zit niemand op te wachten.
Dus waarde schrijvercollega’s, bezint eer gij begint, weeg woord voor woord op een goudschaal, denk na over de consequenties van uw macht! U biedt niet louter vermaak, op uw schouders rust de zware taak van het welzijn van de toekomst. Eén verkeerd woord en... Ik huiver als ik denk aan de mogelijke consequenties!
...
Overdrijven is ook een vak, of in ieder geval een vaardigheid die een schrijver hoort te bezitten.
...
Hebben wij als schrijvers een verantwoordelijkheid? Ja, iedereen heeft een verantwoordelijkheid. Woorden kunnen kwetsen, ze kunnen oproepen tot akelige dingen, ze kunnen consequenties hebben. Daar mag je je zelf best bewust van zijn. Wat je er vervolgens mee doet, moet je zelf weten. Dat is je eigen verantwoordelijkheid.
Dat klinkt allemaal wat zwaar, maar dat is gewoon gezond verstand.
Wij schrijvers zijn niet heiliger dan anderen, niet beter, niet slimmer. We hebben alleen maar een trucje dat ons een beetje macht geeft. Use it well. (uit: Harry Potter, naar René Descartes)
Grz
Jaap Boekestein
