Blogpost:
Leo Willemse
Herinneringen aan Shakespeare 1965-nu
The Storm was veel mysterieuzer, ingewikkelder, poëtischer. In 1969 werd het stuk opgevoerd met Han Bentz van den Berg, even beroemd als Pierre Bokma nu, als Prospero. Willem Nijholt, in de rol van luchtgeest Ariël, kreeg een tomaat naar zijn hoofd gegooid. Hiermee was de roemruchte Actie Tomaat ingezet. Die voorstelling heb ik helaas gemist. Zou mooi zijn geweest: bij mijn eerste keer in de Stadsschouwburg meteen een enorme rel bijwonen!
Macbeth en The Storm zetten me aan om voor mijn eindexamen een tijdgenoot van Shakespeare te lezen: Ben Jonson. Op televisie was Volpone uitgezonden-ik had genoten, heerlijk qua intrige en smakelijk opgevoerd, dat telt ook mee voor een 17-jarige.
In 1974 kocht ik in Oxford A Merchant of Venice. Diezelfde avond ging ik met een vriend naar de voorstelling. Ik dacht: handig, tekst erbij, kan ik het beter volgen. Boekje op schoot, Act I, scene 1: licht uit! Het boekje heb ik nog, maar hierna heb ik nooit meer Shakespeare gelezen. Maar het stuk zelf, fenomenaal, met meteen al de scène met Shylock: “Hath not a Jew eyes? Hath not a Jew hands, organs, dimensions, senses, affections, passions? “
Maarten Asscher, schrijver en baas van de Athenaeum Boekhandel zou dit boekenblog hoofdschuddend lezen. Hij kent Shakespeare uit zijn hoofd, de 154 sonnetten in ieder geval. Ik was erbij in de OBA toen de naam Shakespeare viel en daar rolde het ene na het andere sonnet over zijn lippen. Ach, zei hij, het was een spel tussen hem en een schoolvriend geweest, die gedichten uit je hoofd te leren…Ik heb er een aantal gelezen, maar luister liever naar Cleo Laine.
shakespeare zien!
Ondertussen heb ik wel een aantal toneelstukken gezien, in de schouwburg, op televisie en als film-vooral de beklemmende Macbethverfilming door Polanski staat me helder voor ogen.
Maar Shakespeare begon voor mij met televisiebewerkingen: de befaamde Koningsdrama’s , uitgezonden in de jaren ‘60. Geweldig, met al dat wapengeweld en die ronkende teksten. “A horse, my Kingdom for a horse”, die kende ik al uit Lucky Luke. En dan ineens die Falstaff. Heerlijke man. Ik moest steeds aan Johnny Kraaykamp denken. Wist ik veel dat de grote komiek niets liever wilde dan Shakespeare spelen! Zijn vertolking van Koning Lear zou baanbrekend zijn. Later zag ik de oude Kraay nog met Pierre Bokma in Wat u wilt (As you like it). Zijn opkomst alleen deed me rillen van plezier.
In de jaren ’90 had omroep Veronica de nobele taak op zich genomen de complete Shakespeare op televisie uit te zenden, Engelse opvoeringen. Daar heb ik er heel wat van gezien, met name minder bekende stukken als Coriolanus, Troilus & Cressida en Cymbeline. Mijn laatste Shakespeare-live was in 2015, een Deense, experimentele, vertolking van Hamlet, met veel zang van de Tiger Lillies. Fascinerend. Nu is het smeken om kaartjes voor de laatste opvoering door Theatergroep De Appel voor hun versie van Hamlet (“omelet”, in de clowneske uitvoering van I Colombaioni, eind jaren ’70 in Carré).shakespeare vertalenShakespeare zal ook wel de meest vertaalde auteur zijn. Gevraagd worden voor een vertaling is een eer (en levert ook wat op). Sommige vertalingen zijn zo beroemd-Burgersdijk (19e eeuw) bijvoorbeeld, dat ze gemoderniseerd opnieuw werden uitgegeven. Kees Buddingh’ was die bewerker. Wim Huijser schreef een boek hierover: “Demetrius, ik houd mij aan mijn woord” (2016). Een andere bekende was de Vlaming Willy Courteaux-die voorafgaand aan een Shakespeare-uitzending al pijprokend commentaar gaf (in mijn herinnering dan). Plus uiteraard Gerrit Komrij. Wie in de jaren ‘80/’90 een Shakespearevoorstelling bezocht, luisterde naar Komrij. Je kon het slechter treffen.
shakespeare beleven
Nee, ik lees geen Shakespeare meer. Maar wie hem wel wil lezen: op de Centrale OBA staat heel veel Shakespeare, in het Engels en in vertaling. Daarnaast planken vol boeken over de meest beroemde maar ook minst bekende (want: heeft hij nu wel of niet bestaan?) auteur ter wereld: William Shakespeare.
Lees verder op mijn site
