We Gaan ze Halen. Een initiatief dat is ontstaan in de nasleep van de Turkije deal uit 2015, waarin landen afspraken maakten over het aantal vluchtelingen dat in de lidstaten opgenomen zou worden op 'legale' wijze. De Turkije deal is dood, zoveel is duidelijk omdat de quota niet gehaald zijn en er met geen woord gerept wordt over de gevolgen hiervan. We Gaan ze Halen. Het klinkt sympathiek. Positief. Beloftevol. Maar is het dat? De groep activisten besloot de handen uit de mouwen te steken en met een groep van 250 mensen in auto's af te reizen naar Griekenland. Afgelopen Kerst is het gebeurd. Het doel: we gaan ze - 150 vluchtelingen - halen. De woorden krijgen dan ineens een andere lading. Ik hoorde ervan en dacht: We gaan ze halen????? Hoezo? Als je dat doet is het mensensmokkel en moeten ze linea recta terug naar hun uitzichtloze bestaan, wist ik. Als het niet lukt heb je hoop gegeven aan mensen die geen hoop meer hebben en zich als een drenkeling aan de reddingsboei zullen vastklampen die dat bij nader inzien niet is. De actie vervulde mij met een enorm paradoxaal gevoel. Uit sympathie begreep ik ergens wel dat de machteloosheid moest worden omgezet in daden, maar de vraag rees meteen op: voor wie wordt dit gedaan? Is het om een collectief schuldgevoel bij een kleine minderheid (helaas) van de Nederlandse bevolking zichtbaar te maken en kanaliseren, onder een sympathieke dekmantel? Of ben ik dan cynisch? Of hebben ze werkelijk gedacht dat ze een groep zouden kunnen gaan halen? En dan? De hele actie riep meer vragen dan antwoorden op. Vanmiddag was ik bij de bijeenkomst die werd georganiseerd door de stichting We Gaan ze Halen omdat ik wilde begrijpen wat mensen tot deze drieste actie had doen besluiten. De zaal was halfvol. Dat stemde me al droevig. Er is geen breed maatschappelijk draagvlak voor dit thema en ik hoopte dat ik overtuigd zou worden dat het inderdaad een goede actie is om op zijn minst aandacht te krijgen voor deze problematiek. De eerste spreekster was een kunstenares. Met veel ervaring in wat zij symboolpolitiek noemt. Ze gaf wat voorbeelden. Het dode jongetje Aylan dat aangespoeld lag op het strand en symbool werd voor het noodlot dat vluchtelingen treft. Mijn hart kromp ineen. Effectbejag noem ik dat - symboolpolitiek is een eufemisme. Ze vervolgde haar betoog met de woorden 'natuurlijk wisten we dat we ze niet konden halen, maar het ging erom aan te tonen dat het systeem niet werkt'. Huh? Heb ik iets gemist, dacht ik. Het ging toch om de vluchtelingen? Toen zag ik de film die gemaakt is naar aanleiding van de reis die door deze dappere dodo's is gemaakt. Het voelde steeds ongemakkelijker. De moeilijke vragen werden niet geschuwd, dat moet ik ze nageven. Hebben we er goed aan gedaan? was de laatste vraag na afloop van de film. Er knapte iets in me. Deze vraag had niet gesteld mogen worden is mijn stellige opvatting. Niet. Waarom? Omdat ik moet denken aaan het onafzienbare aantal vluchtelingen in talloze kampen verspreid over onze aarbol, dat niet zit te wachten op een groep mensen die eerst hoop geeft, dat bij nader inziet niet doet voor de mensen in kwestie maar om 'het systeem' te bevechten en zich dan na afloop vertwijfeld afvraagt of ze er goed aan hebben gedaan. De point, de essentie hebben ze gemist. Die vraag heb ik niet gehoord. Wat doet dit alles met vluchtelingen? Hoe voelen zij zich? Zitten zij te wachten op acties die de fundamentele vraag uit de weg gaat, waarom het verdomme mogelijk is dat er nog steeds per week minstens 100 mensen de grens oversteken een ongewisse toekomst tegemoet? Er is niet gesproken over de oorlogsindustrie. Over de miljarden die daarin omgaan. Over de belangen die gemoeid zijn met het in stand houden van de oorlogsmachinerie en industrie. Over het feit dat de vluchtelingenstroom het gevolg is van oorlog. Dat het falend systeem, de Turkije deal zelf is en die ter discussie moet worden gesteld. Dat de quota een doekje voor het bloeden is, waarvan we van tevoren konden weten dat die niet gestand zou worden gedaan. Dat was nooit de bedoeling. Mensen zijn in deze oorlogszuchtige wereld 'collateral damage'. Een verwaarloosbaar verlies. 'False flag' operaties zaaien angst om ons in het gareel te houden en demagogen hitsen massa's op, om een zondebok aan te wijzen. 'Vluchtelingen!' roepen de Thierry Baudet's, Wilders, le Penn's en ander gespuis in koor. Er is geen collectief geweten dat mensenrechten dag in dag uit vertrapt worden, noch een collectief begrip en besef dat het politieke spel gespeeld wordt als een orkest. De politieke elite als de dirigent, die geen valse noot zal dulden en alles zal doen om de orkestleden in het gareel te houden. Voorwaarts, mars! is het motto. Deze actiegroep heeft dat zichtbaar gemaakt, dat wel. Maar de vluchtelingen hebben het nakijken want aan hun situatie is niks veranderd.
Auteur
